اما و اگرهای فیلتر تلگرام / چرا مردم از شبکه‌های اجتماعی داخلی استفاده نمی‌کنند؟

عضو کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه می‌گوید مدیران تلگرام باید با جمهوری اسلامی ایران همکاری کنند تا چارچوب فعالیت‌های قانونی در آن رعایت شود.او همچنین به آمار بالای محتواهای غیراخلاقی در شبکه‌های اجتماعی اشاره می‌کند و معتقد است که 65 درصد محتوای برخی شبکه‌های اجتماعی غیراخلاقی است. وی بر بی‌اعتمادی مردم به شبکه‌های اجتماعی داخلی هم تأکید کرد و گفت که مردم فکر می‌کنند اگر از این شبکه‌ها استفاده کنند همه اطلاعات‌شان توسط نهادهای دولتی رصد می‌شود. مشروح گفت‌وگوی ایسنا با محمدعلی اسفنانی، عضو کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه به شرح زیر است:

هر وقت شبکه ارتباطی جدیدی وارد کشور می‌شود، مسئله فیلترینگ آن مطرح و حاشیه‌هایی در مورد آن ایجاد می‌شود. این مسئله در مورد وایبر و واتس‌اپ هم مطرح بود. بهتر نیست راه‌حلی درنظرگرفته شود تا این مسئله برای همیشه مدیریت شود؟

راه پیدا شده؛ راهکار این است که شبکه‌هایی مثل تلگرام و فیس‌بوک و امثال اینها به‌صورت داخلی و بومی‌سازی انجام شود. حدود 20 تا 25 شبکه در کشور ما ایجاد شده است.

یعنی مردم از شبکه‌های بومی استفاده کنند؟  

بله. بهترین راه همین است که از شبکه‌های بومی استفاده شود.

فیس‌بوک که بومی شد و شبکه فیس‌نما ایجاد شده ولی مخاطبان آن به اندازه فیس‌بوک نیستند.

 اگر بخواهیم صادقانه بگوییم، دو مشکل داریم؛ یکی اینکه هنوز تبلیغات کافی انجام نشده و مردم هنوز نمی‌دانند چنین فضاهایی در کشور وجود دارد. بیش از 20 فضای داخلی در کشور داریم؛ مردم اطلاع ندارند.مشکل دیگر که شبکه‌های خارجی هم به آن می‌پردازند این است که افراد نسبت به شبکه‌های داخلی بدبین هستند و اطمینان ندارند، فکر می‌کنند اگر اطلاعاتشان در این فضا برود حتماً از سوی نهادهای دولتی رصد می‌شود و برایشان مشکل ایجاد می‌شود. درحالی‌که شبکه‌های مجازی خارجی نه‌تنها این مشکل را دارند، خطرات خیلی جدی دارند و اگر کسی بخواهد با این دید نگاه‌ کند، ده‌ها برابر این مشکلات را دارند.

وقتی شبکه فراگیرتری مثل تلگرام وجود دارد چرا مردم باید از شبکه‌ای استفاده کنند که اگر به خارج از کشور رفتند نتوانند از آن استفاده کنند؟  چنین مسائلی در استفاده مردم از شبکه‌های داخلی تاثیرگذار است.

محدودیت‌هایی که هست هنوز جواب نداده. مثل اینکه شبکه‌های داخلی هنوز گستره خارجی پیدا نکرده‌اند؛ امکان سرویس‌دهی در کشورهای خارجی برای آنها فراهم نیست. اینها اشکالاتی است که هست ولی فکر می‌کنم اگر فضای مجازی خارجی بخواهد در کشور فعالیت کند باید تابع مقررات جمهوری اسلامی باشد. این حرف خیلی پیچیده‌ای نیست. آنها می‌گویند ما اجازه پیدا کنیم در کشور جمهوری اسلامی فعالیت کنیم. مثلاً تلگرام 14 میلیون عضو بگیرد بعد کانال‌هایی ایجاد کند که در اختیار ضد انقلاب و معاندین نظام است در اختیار شبکه‌هایی است که ترویج فساد می‌کنند ولی به هیچ عنوان از داخل قابل کنترل و قابل پالایش نباشند. این اشکال هست که باید آن را برطرف کنند.

 اگر فیلترینگ محتوایی انجام شود این موضوع خودبه‌خود اتفاق می‌افتد؟

 وقتی سلول اصلی این فضا در اختیار ما نیست امکان فیلترینگ محتوایی اصلاً وجود ندارد.

 آنها به آزادی بیان استناد می‌کنند و می‌گویند رسانه را در اختیار همه قرار می‌دهیم.

آزادی بیان با چیزی که در اینجا مطرح می‌شود خیلی متفاوت است. من از شما سوال می‌کنم مسئول و صاحب تلگرام یک روسی‌تبار است که در آلمان زندگی می‌کند. برخی هم اعلام کردند که منتسب به صهیونیست‌هاست. سوال من این است در همان آلمانی که ایشان مستقر است آیا اجازه می‌دهند شبکه‌ای را به وجود بیاوریم که در آن کانالی ایجاد شود که علیه امنیت ملی آلمان صحبت شود؟  یعنی اجازه بدهند که در آن کانال، معاندین و ضد دولتی‌های آلمان فعالیت کنند؟  قطعاً این کار را نخواهند کرد. آمریکا هم این کار را نخواهد کرد ولی ما در همین تلگرام کانالی داریم که در اختیار منافقین است و محدودیت عضوگیری هم ندارد و به‌طور 24 ساعته برنامه‌های یکطرفه علیه نظام ارسال می‌کند.

ما می‌گوییم فعالیت ایجاد شود منتهی در محدوده قانون جمهوری اسلامی ایران؛ همان‌طور که آنها هم برای قانون خودشان احترام قائلند. ما هم اگر خواستیم در آنجا کار فضای مجازی کنیم باید به قانون آنها احترام بگذاریم. آنها می‌گویند به اسم آزادی‌بیان به‌صورت نامحدود و غیرقابل کنترل و غیرقابل دسترسی برای شما اجازه داشته باشیم هر نوع فعالیتی بکنیم. این با اصول حاکمیتی هر کشوری مخالف است.اگر در کشوری که مثال زدید، فعالیتی علیه حاکمیت صورت گیرد، جلوی فعالیت همان افراد را می‌گیرند نه اینکه کل شبکه‌ای مثل تلگرام را فیلتر کنند.

اصلا اینکه آنها اجازه داشته باشند برنامه تولید کنند و برای مردم بفرستند کار خطرناکی است. خیلی از افراد بدون هیچ قصد و غرضی به این کانال‌ها ورود پیدا می‌کنند و بعد اغفال می‌شوند و آسیب می‌بینند.اگر قرار باشد نیروهای امنیتی اجازه دهند اول خطر وارد کشور شود بعد ببینند چه کسانی آسیب دیده‌اند و آنها را دستگیر کنند منطقی نیست. ما نمی‌گوییم کل تلگرام فیلتر شود؛ ‌مسئول تلگرام بگوید دامنه این بخش از تلگرام را محدود می‌کنم.

 این کار را انجام داده؛ کانال‌های غیراخلاقی غیرفعال شده‌اند.

نه؛ اینها اعلام کردند ما محتواهای مستهجن را از تلگرام برداشتیم درحالی‌که کاری که کردند همان کاری بود که در کل دنیا اتفاق افتاده یعنی 5درصد از فضاهای بسیار مستهجن این شبکه را حذف کردند. این کاری بود که در سایر کشورهای اروپایی هم انجام دادند ولی 95 درصد محتواهای غیراخلاقی کماکان در تلگرام وجود دارد.

 درصدی که به محتوای غیراخلاقی اختصاص داده می‌شود در مقابل درصدی که مردم عادی از آن استفاده می‌کنند چقدر است؟  به قدری چشمگیر هست که به خاطر آن، ‌مردم را از استفاده از یک رسانه محروم کنند؟ 

تلگرام را به درصد نمی‌دانم اما بررسی شده که 65 درصد برخی محتواها غیراخلاقی است.