مدیریت منابع انسانی، کلید موفقیت سازمان

موفقیت کسب و کارها در عمیق ترین لایه مدیون فعالیت کارمندانی است که در بخش های مختلف فعالیت می کنند. رهبران تجاری بزرگ دنیا مثل ایلان ماسک بدون نیروی کار ماهر هیچ وقت توانایی تحقق ایده های خود را نداشتند. به همین خاطر بحث مدیریت منابع انسانی در تمام سازمان ها و شرکت های تجاری اهمیت بالایی دارد.

ساده ترین مثال درباره اهمیت منابع انسانی در تیم های ورزشی به چشم می خورد. مثلا تیم بایرن مونیخ را در نظر بگیرید؛ اگرچه موفقیت های پی در پی این تیم در بوندسلیگا به پای کادر مدیریتی و مربیان باشگاه نوشته می شود، اما هیچ کدام از آنها توانایی حضور در زمین مسابقه را ندارند. این بازیکنان هستند که با تمرین و اجرای ایده های کادر فنی در نهایت امکان موفقیت را فراهم می کنند.

مدیریت منابع انسانی یکی از مهمترین حوزه های مدیریت در سازمان هاست. این حوزه به مدیریت افراد در سازمان  و بهره ‎وری حداکثری شان می ‎پردازد. مدیریت منابع انسانی شامل طیف گسترده ای از فعالیت ها، از جمله استخدام، آموزش و توسعه، ارزیابی عملکرد، پاداش و مزایا و روابط کار است. بنابراین نباید فکر کنید این حوزه فقط به یکی دو تا کار کلیشه ای محدود می شود.

مدیریت منابع انسانی موفق می تواند به سازمان ها در دستیابی به اهداف شان کمک کند. به این ترتیب که با جذب و حفظ افراد با استعداد، ایجاد محیط کار مثبت و حمایتی و توسعه مهارت های کارکنان به سازمان ها کمک کند تا به موفقیت برسند.

مطلب مرتبط: اشتباهات رایج در حوزه مدیریت منابع انسانی

متاسفانه خیلی از کسب و کارها حتی بعد از سال های سال که در بازار فعالیت دارند، همچنان استراتژی درستی برای مدیریت منابع انسانی ندارند. در کنار این مسئله خیلی ها فکر می کنند نیروی کار خودش به طور خودکار با محیط سازگار شده و بهترین عملکرد را از خود نشان خواهد داد. این درست همان بخشی است که شما را با مشکلات اساسی رو به رو خواهد کرد. 

ما در این مقاله قصد نداریم از مدیریت منابع انسانی کاخی دست نیافتنی بسازیم. در عوض کنارتان هستیم تا بدون هیچ دردسر اضافه سراغ یادگیری درست و اصولی آن برویم.

اگر شما هم در دنیای کسب و کار با مشکلاتی مثل کاهش بهره وری نیروی کار یا ناتوانی در اجرای درست ایده های تان رو به رو هستید، نکات مورد بحث در این مقاله به شما کمک خواهد کرد تا قدمی هرچند کوچک به سوی عبور از این چالش ها بردارید.

شما در ادامه با چند تا از توصیه های کلیدی برای موفقیت در حوزه مدیریت منابع انسانی آشنا خواهید شد. یادتان باشد، این بحث به همین نکات ختم نمی شود. به همین خاطر ماجراجویی مشترک مان را بیشتر مقدمه ای برای ورود به بحث در نظر بگیرید، نه اینکه دیگر اصلا سراغ آشنایی با مدیریت منابع انسانی نو نروید.

مدیریت منابع انسانی: چطور و چگونه

عملکرد استراتژیک: مقدمه ورود به بحث

آیا کسب و کاری را سراغ دارید که بدون برنامه درست در بازار به موفقیت دست یافته باشد؟ برخی از کارآفرینان فکر می کنند همین که برنامه ای نیم بند داشته باشند، دیگر همه چیز در بازار مطابق میل شان جلو خواهد رفت. این در حالی است که واقعیت بازار اصلا چنین منطقی ندارد. 

شما حتی اگر سال ها به برنامه تان دلخوش کنید، در صورتی که رقبا برنامه بهتری داشته باشند، کلاه تان پس معرکه خواهد بود. بنابراین باید از همین حالا به فکر تغییر نگرش تان، مخصوصا در حوزه منابع انسانی، باشید.

توصیه ما در این بخش استفاده از الگوی استراتژیک برای کسب و کار است. این امر به شما کمک می کند تا برنامه های خود را به طور اصولی طراحی کرده و همه جوانب را در نظر بگیرید. 

قبول دارم استفاده از عبارت «استراتژیک» خیلی وقت ها غلط‎انداز است، اما ما در اینجا سعی می کنیم فرمولی تا حد امکان ساده تحویل تان دهیم. 

هرگونه برنامه و استراتژی برای مدیریت منابع انسانی باید اول از همه با ارزیابی اوضاع فعلی شروع شود. شما تا وقتی درک درستی از اوضاع سازمان تان نداشته باشید، شانسی برای یک برنامه ریزی درست پیدا نمی کنید. مثلا اگر در شرکت هنوز تیم بازاریابی به طور رسمی تشکیل نشده، تلاش برای مدیریت منابع انسانی در این بخش هیچ فایده ای برای تان نخواهد داشت. پس بهتر است قبل از اینکه باعجله دست به کار شوید، جزییات قضیه را با دقت زیر ذره بین قرار دهید.

وقتی ارزیابی تان از اوضاع فعلی شرکت تمام شد، باید یک چشم انداز دقیق برای آینده ترسیم کنید. البته این چشم انداز نباید صرفا تعبیر رویاها و خیال بافی های دور و درازتان باشد. در عوض بد نیست اهداف را با توانایی خودِ شرکت نیز هماهنگ سازید. 

مدیریت منابع انسانی باید استراتژیک باشد، بدین معنا که با اهداف سازمان هماهنگ بوده و در راستای تحقق آنها باشد. مدیران منابع انسانی باید همیشه همکاری با تمام مدیران ارشد و میانی شرکت را در دستور کار قرار دهند، وگرنه چشم انداز کلی شرکت شان با واقعیت سازگار نخواهد بود.

مطلب مرتبط: منابع انسانی و 10 چالش پیش روی شرکت ها

جلب مشارکت کارکنان: نکته ای کلیدی

مدیریت منابع انسانی باید مشارکت کارکنان را تشویق کند؛ چراکه بدون مشارکت سازنده کارکنان عملا هیچ کاری از پیش نخواهد رفت. یکی از مشکلاتی که حوزه منابع انسانی دائما با آن رو به روست، مسئله مربوط به ناتوانی در حال مشارکت کارکنان است. انگار که مدیران برای خودشان استراتژی طراحی کرده و سپس انتظار دارند تحت هر شرایطی کارمندان با آنها همراه و همسو شوند. واقعیت ماجرا را بخواهید، کمتر کسی در دنیای واقعی تن به چنین روندی خواهد داد.

کارمندان دوست دارند در فرآیند طراحی استراتژی منابع انسانی شریک باشند. پس اگر در ابتدا آنها را بازی ندهید، در پایان هم واکنش معناداری از سوی آنها دریافت نخواهید کرد. این نکته کلیدی است که در تمام طول مسیر باید مدنظرتان قرار گیرد. 

کارکنان باید در فرآیند تصمیم گیری مدیریت منابع انسانی مشارکت داشته باشند. مشارکت کارکنان می تواند به افزایش رضایت شغلی کارکنان و بهبود عملکرد سازمان کمک کند. باور کنید یا نه خیلی از کارمندان فقط به دلیل احساس سرخوردگی در محل کار سراغ شغل های دیگر می روند. این امر درباره نیروی کار ماهر تبعات سنگینی برای شرکت خواهد داشت.

اگر فرصتش را دارید، بد نیست هرچند هفته یکبار با کارکنان شرکت درباره شرایط جاری و چشم اندازتان از نظر منابع انسانی گفت وگو کنید. شاید از دل این صحبت ها ایده تازه ای برای شما بیرون نیاید، اما دست کم کارمندان احساس بهتری نسبت به شما خواهند داشت.

انعطاف پذیر باشید: رمز موفقیت در دنیای کار

مدیریت منابع انسانی باید انعطاف پذیر باشد و بتواند با تغییرات محیطی سازگار شود. خب همیشه که اوضاع بر وفق مراد شما پیش نخواهد رفت. هنر یک مدیر اصلاح در لحظه استراتژی و برنامه های شرکت با توجه به رویدادهای تازه است. فقط در این صورت امکان تداوم در بازار را خواهید داشت.

کسب و کارهایی که در دنیای امروز فعالیت شان تداوم کافی را ندارد، خیلی زود از سوی مشتریان و صدالبته کارمندان مورد بی توجهی قرار خواهند گرفت. در این صورت حتی اگر برنامه ای برای توسعه کارتان هم داشته باشید، دیگر توانی برای اجرای آن نخواهید یافت.

قبول دارم هماهنگی با تغییرات اصلا کار ساده ای نیست. با این حال شما نباید خودتان را در شرایطی قرار دهید که عملا امکان حضور در کورس رقابت را از دست دهید. به همین خاطر بد نیست هنگام طراحی برنامه و اهداف حوزه منابع انسانی نیم نگاهی هم به امکان تغییر شرایط داشته باشید. اینطوری آنقدرها هم که فکر می کنید پیچیده نخواهد شد.

معمولا مشکلات از جایی شروع می شود که مدیران منابع انسانی دوست ندارند چشم انداز ایده آل شان را تغییر دهند؛ حتی اگر این امر به بهای از بین رفتن کامل فرصت توسعه شرکت تمام شود. انعطاف پذیری در این میان به شما یاد می دهد خارج از چارچوب های بسته فکر کرده و امیدتان برای موفقیت را افزایش دهید.

مطلب مرتبط: چالش های پیش روی مدیریت منابع انسانی

احترام به نیروی کار: نگاه ابزاری ممنوع

مدیریت منابع انسانی باید اخلاقی باشد و حقوق کارکنان را رعایت کند. بی شک در هر فضایی که حقوق افراد رعایت نشود، خیلی زود اوضاع به هم می ریزد. اگر دقت کرده باشید، بیشتر اعتراض کارمندان در محیط سازمانی نسبت به رفتارهایی است که آن را تبعیض قلمداد می کنند. چنین جهت گیری هایی خیلی زود مدیریت منابع انسانی را بدل به یک بازی بی نتیجه خواهد کرد.

یادتان باشد، شما در نهایت با انسان هایی رو به رو هستید که دقیقا مثل خود شما هستند. قرار نیست در برنامه تان روزی بیشتر از هشت ساعت کار برای آنها در نظر گرفته یا طوری رفتار کنید که آخر ماه حقوق چندانی برای آنها باقی نماند.

همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، موفقیت برندهای بزرگ و رهبران تجاری افسانه ای روی دوش نیروی انسانی صورت گرفته است. به همین خاطر اگر فکر می کنید هیچ دینی نسبت به نیروی انسانی شرکت تان ندارید، باید در اصول کاری تان به طور کامل تجدیدنظر کنید؛ چراکه با این دست فرمان راه به جایی نخواهید برد.

معمولا درک انتظارات نیروی انسانی که کار سختی نیست. اگر مدیر دلسوزی باشید، در قالب چند جلسه مشترک  به خوبی نقطه نظرات آنها را پیدا می کنید. اگر هم وقت کافی برای ملاقات با تمام کارمندان را ندارید، یک ایده بهتر در این میان استفاده از فرصت همفکری با مدیران میانی است. در این سناریو شما مدیران موردنظر را در واقع نماینده کل نیروی انسانی قلمداد می کنید. بنابراین از دل آنها به نیازها و خواسته های واقعی نیروی کار پی می برید.

حواس تان باشد، احترام شما به نیروی انسانی باید متقابل باشد. وگرنه در عمل انتظارات آنها از شما به طور مداوم افزایش پیدا کرده و دیگر هیچ فرصتی برای بهبود جایگاه سازمان تان پیدا نمی کنید. به زبان خودمانی، شما باید انتظارات نیروی انسانی از شرکت را مطابق با واقعیت تنظیم کنید . وگرنه با موج انتظارات فزاینده آنها رو به رو شده و در نهایت فرصت هیچ کاری را پیدا نمی کنید.

تمرکز بر روی فناوری های نوین: گامی به سوی ساده سازی

مدیریت منابع انسانی باید از فناوری های نوین استفاده کند. فناوری های نوین می توانند به بهبود کارایی و اثربخشی مدیریت منابع انسانی کمک کنند. یک مثال ساده در این میان فناوری اینترنت است. از زمان ظهور این فناوری خیلی از معادلات در دنیا عوض شده. به طوری که حالا گردآوری اطلاعات موردنیاز بی نهایت ساده تر از گذشته به نظر می رسد. 

توسعه هوش مصنوعی در بسیاری از ابعاد به کارآفرینان کمک کرده است. یکی از حوزه هایی که شما باید از این فناوری استفاده کنید، همین مدیریت منابع انسانی است. 

هر مدیری باید از ترندها و تحولات تازه حوزه کارش خبر داشته باشد. نکته کلیدی در این میان کاربرد هوش مصنوعی برای اطلاع یافتن از این ترندهاست. ابزارهایی مثل چت جی پی تی (ChatGPT) به ساده ترین شکل ممکن چنین اطلاعاتی را در اختیار شما قرار می دهد بنابراین اصلا جای نگرانی درباره جزییات کارتان نیست.

یادتان باشد، تمام فناوری های در دسترس، فقط بخشی از کمک های موجود برای فعالیت بهتر شماست. در نهایت مدیران باید به تنهایی تصمیم گرفته و بهترین گزینه را انتخاب کنند. پس لطفا هر فکر و خیالی برای محول کردن تمام امور به ابزارهای کمکی را همین حالا از سرتان بیرون کنید.

مطلب مرتبط: 6 ابزار فناوری ضروری برای بخش منابع انسانی شرکت تان

آموزش کارکنان: آخرین بخش کار

آخرین باری که برای افزایش مهارت نیروی کار شرکت هزینه کردید، کی بود؟ متاسفانه خیلی از مدیران حتی یک جواب تقریبی هم برای این سوال ندارند بنابراین نباید انتظار کارمندانی کاملا سرحال و بی نهایت فعال در چنین ساختاری داشته باشیم. 

سرمایه گذاری شما بر روی نیروی انسانی اهمیت ویژه ای از نقطه نظر سازمانی دارد. اجازه دهید با یک مثال ساده این بحث را جلو ببریم. اگر شما قرار باشد دو بازاریاب حرفه ای با سابقه کاری طولانی را استخدام کنید، چقدر باید پرداخت کنید؟ بی شک مارکترهای حرفه ای پول کمی از شما نخواهند گرفت. حالا اگر در نقطه مقابل سراغ سرمایه گذاری بر روی نیروی انسانی تان بروید، چه خواهد شد؟ 

خیلی وقت ها کارمندان نیاز دارند فرصت های شغلی بهتری برای خودشان پیدا کنند. این امر نه به خاطر نیازهای صرفا مالی، بلکه کسب حس مفید بودن است. وقتی شما برای چند سال در یک موقعیت سازمانی واحد دست و پا می زنید، به مرور زمان دیگر انگیزه ای برای کار کردن نخواهید داشت. آنچه در این میان شما را نجات می دهد، فرصت های افزایش مهارت و آشنایی با کارهای تازه است. 

اگر مدیران منابع انسانی فرصت یادگیری مهارت های تازه را فراهم کنند، میزان رضایت شغلی کارمندان سازمان به طور چشمگیری افزایش پیدا خواهد کرد. این امر فقط در قالب برنامه های آموزشی برای کارمندان محقق خواهد شد. 

تمرین و تکرار برای تمام آدم ها در دنیا ضروری است. فرقی ندارد شما یک ورزشکار حرفه ای باشید یا روزنامه نگار، در هر صورت بدون تمرین و افزایش مهارت به مرور زمان کارتان کلیشه ای خواهد شد. آن وقت دیگر هیچ کس  به کارشان نگاه هم نخواهد کرد.

مدیریت منابع انسانی باید به آموزش و توسعه کارکنان توجه ویژه داشته باشد. کارکنان باید مهارت های لازم برای انجام وظایف خود را پیدا کنند. بی شک بخشی از این مهارت ها در قالب جلسات استخدامی سنجیده می شود، اما در بقیه مسیر شما هم باید به کارکنان تان برای موفقیت در یادگیری مهارت های تازه کمک نمایید وگرنه کلاه تان پس معرکه خواهد بود. کمک به کارمندان برای یادگیری مهارت های تازه عملا به درد همه می خورد؛ چراکه سازمان هم از قبل مهارت افزایی کارکنان سود قابل ملاحظه ای خواهد برد. خب اگر مدیری را سراغ دارید که از کار با نیروی ماهر لذت نمی برد، ما را هم بی خبر نگذارید.

معمولا کمک به مهارت افزایی نیروی کار فقط در ابتدا امر سختی به نظر می رسد. همین که وارد ماجرا شوید، اوضاع کاملا فرق خواهد کرد. به علاوه شما همیشه امکان کمک گرفتن از مدیران دیگر شرکت ها یا افراد باتجربه را دارید. اینطوری عملا از یک میانبر کاربردی استفاده کرده و کارتان بی نهایت ساده می شود. یادتان باشد، خیلی وقت ها کمی دقت در کار برنده ای بزرگ و موفق دنیا ایده های دست اولی به شما می دهد. پس سعی کنید کمی بیشتر کار آنها را زیر ذره بین ببرید. 

سخن پایانی

مدیریت منابع انسانی بحثی است که هنوز جای کار بسیار زیادی دارد. خیلی از کارآفرینان ایده چندانی درباره اهمیت این حوزه ندارند. به همین خاطر کاملا آن را مورد بی توجهی قرار داده و اصلا سراغش را نمی گیرند.

مطلب مرتبط: منابع انسانی و سرمایه های فکری

شما حالا دست کم الفبای مدیریت منابع انسانی را یاد گرفته اید. از اینجا به بعد همه چیز به خودتان بستگی دارد. بد نیست همین حالا دست به کار شده و اوضاع سازمان تان را کمی هم که شده تغییر دهید. در این مسیر هرجا نیاز به کمک داشتید، ما در روزنامه فرصت امروز همیشه کنارتان هستیم پس تعارف را کنار گذاشته و با ما همراه باشید. 

منابع:

https://www.techtarget.com

https://open.lib.umn.edu