استراتژی بازاریابی در شبکه های اجتماعی چطور متولد می شود؟

هر سال کلی برند با هزاران امید و آرزو راهی شبکه های اجتماعی می شوند تا شانس شان برای بازاریابی را امتحان کنند. اگر زمانی شبکه های تلویزیونی حسابی در بین مردم پرطرفدار بودند، این روزها انواع پلتفرم های آنلاین جای آنها را پر کرده اند. مثلا همین اینستاگرام را در نظر بگیرید. آدم می تواند ساعت ها در این پلتفرم به گشت و گذار پرداخته، دست آخر حتی خسته هم نشود. البته این به معنای موفقیت 100 درصدی همه برندها در شبکه های اجتماعی نیست؛ چراکه دنیای بازاریابی مثل یک مسابقه است و هر بازی هم یک بازنده دارد!

شما حتی اگر بهترین ابزارهای دنیا برای بازاریابی دم دست تان باشد اما ندانید چطور از آنها استفاده کنید، آخر سر حتی یک نفر هم جذب برندتان نخواهد شد. در عوض فقط برندهایی در ماراتن مارکتینگ موفق می شوند که برنامه دقیقی داشته باشند. اگر بخواهیم کمی به زبان مارکترها حرف بزنیم، باید گفت تفاوت بین برندهای موفق و شکست خورده در استراتژی بازاریابی است. وقتی شما یک استراتژی بازاریابی درجه یک داشته باشید، مثل سرمربی فوتبالی هستید که تیمش را با انواع و اقسام برنامه های مختلف برای شکست رقبا روانه میدان کرده است. شما را نمی دانم، ولی به نظر من که چنین تیمی هیچ وقت شکست نمی خورد.

ما در این مقاله قصد داریم راهکارهایی برای طراحی استراتژی بازاریابی پیش پای شما قرار دهیم. البته این وسط تمرکزمان روی شبکه های اجتماعی خواهد بود. اگر تا حالا وارد گودِ بازاریابی در شبکه های اجتماعی نشده اید تا همین جا هم کلی از فرصت های طلایی تان را هدر داده اید. پس دست بجنبانید و تا آخر این مقاله با ما همراه باشید. 

مطلب مرتبط: چگونه استراتژی بازاریابی مان در شبکه های اجتماعی را ترمیم کنیم؟

استراتژی بازاریابی در شبکه های اجتماعی: یک راهنمای ساده

تصور خیلی از کارآفرینان نسبت به دنیای بازاریابی محلی برای بلندپروازی های عجیب یا حتی خیال بافی های دور و دراز است. قبول دارم هر کارآفرینی دوست دارد ثروت های عظیم به هم زده و یک شبه سری میان سرها دربیاورد، اما دنیای واقعی همیشه مطابق میل آدم پیش نمی رود. همانطور که خیلی از دوچرخه سوارهای حرفه ‎ای در لحظات پایانی مدال طلا را از دست می دهند، شما هم اگر حواس تان نباشد با یک استراتژی اشتباه هیچ شانسی برای قهرمانی در ماراتن بازاریابی نخواهید داشت. 

ما در روزنامه فرصت امروز همیشه سعی می کنیم روی زمین راه برویم و خیلی درگیر رویاپردازی های متعلق به دنیای ادبیات نشویم. بنابراین در ادامه بعضی از نکات کلیدی برای طراحی استراتژی بازاریابی واقع گرایانه در شبکه های اجتماعی را با شما در میان خواهیم گذاشت. هرچه باشد ایده های کلیشه ای یا بی نهایت فانتزی همه چا به چشم می خورد. نکته مهم اما پیدا کردن روش هایی برای تضمین موفقیت است. با این حساب اجازه دهید برای چند دقیقه هم که شده عینکی با لنز واقع بینی محض به چشم بزنیم.

انتخاب اهداف واقع گرایانه

اجازه دهید اولین تکنیک مقاله مان را با یک مثال دم دستی شروع کنیم. از آنجایی که خیلی از کارآفرینان تا پای توصیه های کلیشه ای با چاشنی اصطلاحات پیچیده وسط می آید حسابی خواب شان می گیرد، فکر می کنم چنین شروعی بهترین راه حل باشد. کارآفرینی را در نظر بگیرید که بعد از مدت ها مدیریت یک رستوران کوچک حالا قصد دارد در شعبه ای بزرگ در قلب شهر لندن تاسیس کند. بی شک این اقدام نه تنها یک ریسک بزرگ است، بلکه هزینه زیادی هم روی دست سرآشپز قصه مان خواهد گذاشت. حالا اگر این وسط قهرمان قصه مان هدف اصلی اش را رقابت با مک دونالد بداند، به نظرتان چه اتفاقی خواهد افتاد؟

شاید فکر کنید رقابت با مک دونالد نشان دهنده عزم کارآفرین ما برای گرد و خاک در بازار است، اما یک فرض هوشمندانه تر نگاهی عمیق تر به اوضاع بازار خواهد بود. بی شک هیچ رستوران تازه کاری نمی تواند با رقیبی در حد و اندازه مک دونالد سرشاخ شود. هرچه باشد چنین برندی با هزاران شعبه در سراسر دنیا و صدالبته کلی طرفدار دوآتیشه به این راحتی ها شکست نمی خورد. ماجرا پیچیده شد، نه؟

اولین توصیه ما در روزنامه فرصت امروز انتخاب اهدافی واقع گرایانه برای بازاریابی در شبکه های اجتماعی است. شما قرار نیست یک شبه شهرتی به اندازه برندهای بزرگ دنیا برای خودتان به هم بزنید. در عوض باید کارتان را آهسته و آرام جلو ببرید. اینطوری یکهو سرتان به سنگ نخواهد خورد. اولین قدم هم برای بازاریابی منطقی در بازار انتخاب اهداف درست یا به عبارت دقیق تر واقع گرایانه است. 

بی شک هر کارآفرینی درباره مفهوم اهداف واقع گرایانه نظر خاص خودش را دارد و چه بسا اصلا از آن کوتاه نیاید. با این حال اگر از ما بپرسید، به شما می گوییم اهداف واقع گرایانه باید پنج ویژگی اصلی داشته باشد. لطفا حواس تان را خوب جمع کنید تا این ویژگی ها را مرور کنیم:

•    مشخص بودن (Specific): اهداف بازاریابی باید کاملا مشخص باشند. در ساده ترین شکل ممکن شما می توانید هدف تان را افزایش نرخ تعامل از نقطه A به نقطه B در نظر بگیرید. یادتان باشد حتی در این مثال ساده هم باید نقطه A و B کاملا مشخص گردد. وگرنه شما هر چقدر هم که تلاش کنید، بازهم حاصل کارتان بستگی به بخت و اقبال خواهد داشت. 

•    قابلیت اندازه گیری (Measurable): هر هدفی در این دنیا باید به خوبی قابل اندازه گیری باشد. اگر شما دوست دارید از دل کمپین های بازاریابی فروش بیشتری عایدتان شود، باید میزان فروش قبل و بعد از کمپین تان را به خوبی مد نظر داشته باشید. فقط اینطوری می توانید آخر سر دو دو تا چهارتا کرده و حساب و کتاب دقیقی از کمپین تان داشته باشید. 

•    قابل دستیابی بودن (Attainable): آیا هدفی که برای کمپین تان در نظر دارید، واقعا قابل دستیابی است؟ قبول دارم هر هدفی در این دنیا با کار سخت بدل به واقعیت می شود، اما شما برای همیشه فرصت ندارید. خیلی از بازاریاب ها سر ماه باید گزارش های دقیقی درباره نحوه کارشان تحویل سهامداران یا هیأت مدیره دهند. بنابراین اهدافی که در کمتر از شش ماه تا یک سال محقق نمی شوند، ارزش مارکتینگ ندارند؛ به همین سادگی!

•    ارتباط با حیطه کاری (Relevant): اهداف هر کمپینی در دنیای دیجیتال باید مرتبط با ماهیت کسب و کار موردنظر باشد. اگر شما در دنیای مد و پوشاک فعالیت دارید، تلاش برای جلب نظر مشتریان عاشق دنیای خودرو یا عطر اصلا ایده خوبی نخواهد بود. چنین دست فرمانی نه‎تنها شما را بدل به برندی محبوب نمی کند، بلکه خیلی زود تبدیل به یکی از سوژه های خنده مشتریان در بازار خواهید شد. 

•    زمان بندی (Time-Bound): اهداف مورد نظر شما چقدر زمان لازم دارند؟ بی شک جواب این سوال از هدفی به هدف دیگر متمایز خواهد بود اما اگر شما اصلا نتوانید یک زمان مشخص برای اهداف تان معرفی کنید، آن وقت اوضاع تان حسابی به هم خواهد ریخت. یادتان نرود هر هدفی اگر در زمان خودش محقق نشود، دیگر ارزشش را از دست خواهد داد. پس به جای اینکه الکی خودتان را درگیر بازاریابی بر سر هیچ و پوچ کنید، همان اول کار ضرب الاجلی برای کارتان مشخص کنید. اینطوری همه اعضای شرکت با 100 درصد قوا برای تحقق هدف مورد نظر در زمان مشخص شده تلاش خواهند کرد. 

مطلب مرتبط: طراحی استراتژی بازاریابی در شبکه های اجتماعی به صورت فشرده

معیارهای بالا در دنیای بازاریابی و کسب و کار معمولا تحت عنوان اهداف هوشمند (SMART) شناخته می شوند. شاید فکر کنید نام گذاری این الگو همین طوری الکی بوده، اما تجربه موفقیت هزاران برند در سراسر دنیا با این دست فرمان اعتبارش را حسابی افزایش داده و این اسم را جذاب ساخته است. پس شما هم با خیال راحت از همین دست فرمان استفاده کنید. 

مخاطب تان را مشخص کنید

آیا تا حالا فکر کرده اید کمپین تان قرار است چه کسی را تحت تاثیر قرار دهد؟ بی شک کمپینی که برای میخکوب کردن تک تک مشتریان در بازار طراحی شود، دست آخر حتی یک نفر را هم جذب نمی کند. بنابراین شما چاره ‎ای ندارید به غیر از اینکه یک پرسونای دقیق برای مشتریان هدف تان طراحی کنید. خیلی از کارآفرینان تا حرف از پرسونا می شود، سریع روحیه شان را می بازند. انگار که پرسونا مثل غول مرحله آخر بازی های کامپیوتری شکست ناپذیر است. اگر شما هم اینطوری فکر می کنید، باید بگوییم اصلا جای نگرانی نیست؛ چراکه ما نه تنها قبلا در روزنامه فرصت امروز درباره این مفهوم با شما گپ زده ایم، بلکه اینجا هم یک راهنمای مختصر و مفید برای تان در چنته داریم. 

پرسونای مشتریان در واقع به ویژگی های کلی آنها مثل سن، محل زندگی یا میزان علاقه شان برای خرید محصولات اشاره دارد. وقتی شما این معیارها را به طور دقیق درباره مشتریان بدانید، کارتان برای طراحی محصول و حتی بازاریابی برای آن بی نهایت راحت تر می شود. البته اینجا کارتان کمی متفاوت تر از قبل خواهد بود؛ چراکه قرار نیست پرسونای مشتریان را براساس خلق و خوی شان طراحی کنید، بلکه باید مشتریان هدف تان را زیر ذره بین ببرید. ماجرا سخت شد، نه؟

فرض کنید شما یک برند تولید پوشاک مخصوص کودکان زیر 10 سال دارید. در این صورت احتمالا پرسونای مشتریان هدف تان بچه های این رده سنی خواهند بود. اینکه از نظر شما چنین بچه ها و خانواده های شان چه ویژگی هایی باید داشته باشند، پرسونای هدف تان را مشخص می کند. حالا اگر این وسط دوست داشتید مو لای درز کارتان نرود، می توانید تصور ذهنی تان از مشتریان استاندارد را با ویژگی های واقعی آنها منطبق کنید. اینطوری دیگر خبری از کمپین های بی نهایت بلندپروازانه نخواهد بود و شکست های پشت سر هم نیز تمام خواهد شد. 

آشنایی با رقبا

طراحی استراتژی بدون شناخت رقبا اصلا امکان پذیر نیست. خیلی از کارآفرینان فکر می کنند همین که ایده های جذابی برای بازاریابی داشته باشند، دیگر مشتریان باید عاشق کمپین شان شوند. راستش را بخواهید ما اصلا نمی دانیم این ایده از کجا پیدا شده اما اگر چنین ریسکی را به جان بخرید، خیلی زود پشیمان خواهید شد. اوضاع در اینجا بیشتر شبیه بازی های استراتژیک است که قبل از شروع باید نیم نگاهی به وضعیت دشمنان هم داشته باشید. وگرنه کلاه تان پس معرکه خواهد بود. 

حالا که بحث از شناخت رقبا شد، بد نیست شیوه عملی این کار را هم با هم بررسی کنیم. هرچه باشد صحبت کردن درباره یک استراتژی بدون راهنمایی برای اجرایش هیچ فایده ای ندارد. اولین تکنیک ما در این بخش گوش دادن به صدای کاربران در شبکه های اجتماعی یا آنطور که مارکترها می گویند «Social Listening» است. تنها کاری که شما اینجا باید انجام دهید، گشت و گذار در شبکه های اجتماعی با چاشنی هشتگ مربوط به رقبای تان است. اینطوری زیر و بم فعالیت رقبا دست تان خواهد آمد. چه بسا در حین همین پرسه زنی ها بعضی از ایده های رقبا نظرتان را جلب کند. اشتباه نکنید، ما اصلا قصد نداریم شما را به کپی برداری از رقبا تشویق کنیم، بلکه همه حرف مان ترکیب ایده های مختلف رقبا و خلق یک ایده تماما جدید است. 

اگر شما بازاریاب سخت گیری هستید، احتمالا گوش دادن به حرف کاربران در شبکه های اجتماعی اصلا قانع تان نخواهد کرد. بنابراین باید روش تخصصی تری هم برای تان رو کنیم. ابزارهایی نظیر هاب اسپات (HubSpot) یا هوت سویت (HootSuite) به بازاریاب ها فرصت تحلیل عملکرد رقبا بدون هیچ کم و کاستی می دهد. از آنجایی که این ابزارها هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی را ترکیب کرده اند، شما دیگر لازم نیست دنبال داده های خام بگردید و بعد هم با هزار زحمت آنها را تبدیل به اطلاعات کاربردی کنید. در عوض بدون اینکه دست به سیاه و سفید بزنید، این اطلاعات دم دست تان خواهد بود. پس منتظر چه هستید؟ اگر دوست دارید کمپین تان همیشه بهترین باشد در طراحی استراتژی آن حتما نیم نگاهی به این ابزارها داشته باشید. 

مطلب مرتبط: 8 گام ایجاد استراتژی بازاریابی شبکه های اجتماعی

انتخاب پلتفرم ها

به نظرتان بازاریاب ها فرصت کافی برای مارکتینگ در همه شبکه های اجتماعی را دارند؟ قبول دارم حتی فکر کردن به چنین ایده ‎ای هم آدم را وسوسه می کند اما یادتان نرود هنوز عینک واقع گرایی به چشم تان است! 

ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم هیچ بازاریابی نمی تواند یک تنه از پس بازاریابی در همه شبکه های اجتماعی بربیاید. به همین خاطر باید همیشه دست به انتخاب های سخت بزنید؛ دقیقا مثل یک کارگردان تئاتر که از بین هزاران بازیگر فقط چند تا را لازم خواهد داشت.

این روزها شبکه های اجتماعی تنوع بی نهایت زیادی پیدا کرده اند. به طوری که اگر حواس تان نباشد، در یک چشم به هم زدن خودتان را وسط یک هزارتوی بزرگ خواهید یافت. آن وقت دیگر هیچ کس نمی تواند به دادتان برسد. بنابراین ما معتقدیم از همین اول راه باید مسیرتان را حرفه ‎ای انتخاب کنید. مثلا اگر دنبال بازاریابی ویدئویی هستید، یوتیوب بهترین انتخاب خواهد بود. در عوض اگر اندک ذوق عکاسی دارید، احتمالا اینستاگرام و پینترست گزینه های بهتری برای تان خواهد بود. به طور مشابه، بازاریابی متنی پیوند ناگسستنی با توییتر پیدا می کند. اگر بخواهید این دست فرمان را ادامه دهید، هر شبکه اجتماعی به درد بعضی از بازاریاب ها خواهد خورد. پس یکبار برای همیشه هر فکر و خیالی برای حضور در تک تک پلتفرم ها را دور بریزید. 

تعیین بودجه

هیچ کاری در این دنیا بدون پول جلو نمی رود. شما حتی برای حفظ برندتان هم باید حساب هزینه هایی مثل اجازه دفتر را مد نظر داشته باشید. بنابراین صحبت از بازاریابی بدون بودجه بیشتر شبیه یک شوخی خنده دار است تا واقعیت. فکر می کنم لازم به توضیح نباشد که بودجه هر کمپین باید با اهدافش هماهنگی کامل داشته باشد. اگر شما سرمایه کمتری در مقایسه با اهداف تان دارید، هرگز رنگ موفقیت را نیز نخواهید دید. بنابراین باید قبل از اینکه بی گدار به آب بزنید، تکلیف بودجه بازاریابی تان را روشن کنید. اینطوری دیگر وسط راه با یک حساب کاملا خالی رو به رو نخواهید شد. 

این روزها هر برندی بودجه خاص خودش را دارد. از آنجایی که اوضاع مالی اغلب کسب و کارهای کوچک اصلا تعریفی ندارد، خیلی از کارآفرینان سعی می کنند با هزینه هایی هرچه کمتر کارشان را پیش ببرند. بنابراین شما باید حداقل هزینه ها برای کمپین تان مد نظر داشته باشید. وگرنه اوضاع تان خیلی زود به هم خواهد ریخت. فرمول طلایی ما برای صرفه جویی در هزینه ها طراحی یک جدول محتواست. اینطوری شما هرچند روز یکبار محتوایی عالی برای مخاطب تان خواهید داشت. یادتان باشد اگر زمان مشخصی برای تولید محتوا دم دست تان نباشد، وسوسه تولید محتوای هرچه بیشتر دیر یا زود خسته تان خواهد کرد. به علاوه برای اینکه هزینه پروموت کردن محتوای تان سر به فلک نکشد، باید از قانون 80/20 استفاده کنید. ماجرا کم کم دارد جالب می شود، نه؟

قانون 80/20 به تقسیم بندی ماهیت محتواهای تولید برندها در شبکه های اجتماعی اشاره دارد. بی شک اگر شما همیشه دنبال تولید محتوای تبلیغاتی باشید، خیلی زود کاربران از دست تان عصبانی خواهند شد. در عوض اگر در طول ماه 80 درصد محتوای تان درباره نکات آموزشی یا حتی سرگرم کننده باشد، دیگر 20 درصد محتوای تبلیغاتی خیلی آزاردهنده نخواهد بود. 

بی شک تعیین بودجه برای استراتژی بازاریابی اصل بی نهایت مهمی است. بعضی از بازاریاب ها فکر می کنند همین که در طول مسیر هزینه ها را کم کنند، دیگر نیازی به تعیین بودجه نخواهند داشت. نتیجه چنین کاری صرفه جویی های خیلی کم و ولخرجی های عجیب و غریب خواهد بود. پس به چای چنین تکنیک هایی از همان اول تکلیف تان را با بودجه روشن کنید. اینطوری استراتژی بازاریابی تان کامل خواهد شد. 

مطلب مرتبط: 9 استراتژی موثر بازاریابی شبکه های اجتماعی

تقسیم وظایف در تیم بازاریابی

آیا تا حالا تجربه گم شدن وسط کلی کار مختلف را داشته اید؟ چنین تجربه هایی معمولا برای کارآفرینان دست تنها روی می دهد. وقتی شما مثل قهرمان های افسانه ‎ای قصد دارید همه کارها را یک تنه جلو ببرید، چنین اتفاقاتی اجتناب ناپذیر خواهد بود. از آنجایی که دنیای بازاریابی اصلا شوخی بردار نیست، به جز کار تیمی هیچ راه دیگری برای موفقیت جلوی پای تان قرار ندارد. یادتان باشد منظور از کار تیمی تقسیم وظایف است، نه اینکه الکی چندتا بازاریاب را دور خودتان جمع کنید و دست آخر بازهم یک تنه به دل ماجرا بزنید. 

توصیه کلیدی ما در این بخش استفاده از افرادی با مهارت های متنوع در تیم بازاریابی است. اینطوری امکان تقسیم وظایف بدون دردسر فراوان فراهم خواهد شد. یادتان باشد این روزها بازاریاب ها مهارت های بی نهایت متنوعی دارند. پس به جای اینکه تیم تان را افرادی دقیقا شبیه به هم پر کنید، کمی به فکر مهارت های متنوع باشید. مثلا حضور یک گرافیست، تولیدکننده محتوای دیجیتال و کارشناس تبلیغاتی در تیم ایده آل خواهد بود. اینطوری دیگر مشکلی از نظر تاثیرگذاری بر روی مخاطب هدف یا تولید محتوای درجه یک برای کاربران پیش رو نخواهید داشت. 

همانطور که یک کارگردان تئاتر نقش ها را براساس توانایی بازیگران بین شان توزیع می کند، شما هم باید وظایف هر کدام از اعضای تیم را مطابق با توانایی و مهارت شان تعیین کنید. وگرنه آخر سر معجونی بی مزه تحویل خواهید گرفت. بی شک هر کارآفرینی به هنگام استخدام نیروی مورد نیاز در بخش بازاریابی مهارت های آنها را مد نظر قرار می دهد. با این حال اگر نسبت به نتیجه کار شک دارید، بهترین ایده استفاده از یک گفت وگوی کوتاه با تک تک بازاریاب های شرکت خواهد بود. اینطوری شما مثل آب خوردن توانایی هر کدام از اعضای تیم را جلوی چشم تان خواهید داشت. از این مرحله به بعد دیگر کارتان بی نهایت راحت خواهد بود. کافی است وظایف هر عضو را براساس سلیقه و صدالبته توانایی اش تعیین کنید؛ همین و بس!

حرف آخر

طراحی استراتژی بازاریابی در شبکه های اجتماعی اصلا کار ساده ای نیست. شاید فکر کنید تجربه های قبلی این وسط حسابی به کارتان می آید، اما فضای همواره در حال تغییر پلتفرم های آنلاین خیلی زود شما را به دردسر خواهد انداخت. تلاش ما در این مقاله معرفی برخی از مهمترین گام ها برای طراحی یک استراتژی استاندارد برای بازاریابی در شبکه های اجتماعی بود. من و همکارانم در روزنامه فرصت امروز امیدواریم نکات مورد بحث در این مقاله کمکی هرچند کوچک به شما برای آشنایی با این فرآیند کرده باشد. 

مطلب مرتبط: عناصر اساسی در طراحی استراتژی بازاریابی شبکه های اجتماعی

به عنوان حسن ختام این مقاله، باید به ضرورت ادامه فرایند یادگیری درباره طراحی استراتژی بازاریابی اشاره کنیم. یادتان باشد دنیای بازاریابی هیچ وقت منتظر شما نمی ماند. پس اگر زود خودتان را با تغییرات دنیای دیجیتال هماهنگ نکنید، خیلی زود اوضاع تان به هم خواهد ریخت. چس منتظر چه هستید؟ نکات مورد بحث در این مقاله را به عنوان یک مقدمه در نظر گرفته و در ادامه مسیر دنبال روش های تازه باشید. قول می دهم اینطوری ظرف چند وقت یک پا کارشناس طراحی استراتژی بازاریابی شوید. 

منابع:

https://influencermarketinghub.com

https://blog.hootsuite.com

https://socialbee.io