الگوی کار ترکیبی (Hybrid Work) و چالش های آن

عرصه کسب و کار بعد از پاندمی کرونا دیگر آن دنیای سابق نشد. همانطور که این روزها خرید آنلاین از آمازون حسابی رونق گرفته و خیلی از خرده فروشی های سنتی مثل تارگت هم کم کم وارد دنیای رنگارنگ فروش آنلاین می شوند، کارمندان هم به فکر روش های جدیدتر برای حضور در کنار شرکت ها افتاده اند. همه اینها به خاطر شوک ناشی از همه گیری کرونا و صدالبته کارآمدی فناوری های در دسترس برای ادامه فعالیت برندهاست. زمانی نه چندان دور جواب خیلی از مدیران به دورکاری کارمندان شان یک خنده بی نهایت سرد و بی روح بود. با این حال امروزه نه تنها دورکاری، بلکه کار ترکیبی (همان Hybrid Work) هم جزئی جدایی ناپذیر از فرهنک کارآفرینی مدرن شده است. احتمالا شما بارها و بارها مفهوم دورکاری به گوش تان خورده است، اما درباره کار ترکیبی شاید هزاران سوال برای تان پیش بیاید. 

اگر دورکاری ترندی جذاب برای دوران کرونا بود تا برندها چرخ شان بگردد، کار ترکیبی ترندی مخصوص دوران پساکرونا محسوب می شود. اجازه دهید برای توضیح دقیق تر منظورمان یک مثال دم دستی بزنیم. کارمندی را در نظر بگیرید که هر روز ساعت هفت صبح باید در دفتر شرکت حاضر باشد و با اضافه کاری نهایتا چهار عصر راهی خانه اش می شود. خیلی از مدیران باور دارند چنین کارمندی 100 درصد توانش در دفتر را خواهد گذاشت، اما راستش را بخواهید شاید فقط نیمی از این زمان همراه با بهره وری بالای نیروی کار باشد. حالا در نقطه مقابل کارمندی را در نظر بگیرید که هیچ محدودیت زمانی برای حضور در شرکت ندارد. کارمند قصه ما می تواند ساعت 10 صبح وارد شرکت شده و ساعت 12 هم کیفش را جمع کند و برود. البته با این شرط که بقیه وظایفش را در خانه انجام دهد. 

بی شک هر ناظر بی طرفی وسوسه می شود تا کارمندی که هر روز رأس ساعت هفت در شرکت حضور دارد، عضوی از برندی مثل فیس بوک یا مایکروسافت لحاظ کند. حالا اگر به شما بگوییم در دنیای واقعی کارمندان برندی مثل فیس بوک بیشتر از الگوی کار دوم (همان کار ترکیبی) استفاده می کنند، چه حالی می شوید؟ 

دوست داشته باشید یا نه، کار ترکیبی ترندی است که روز به روز طرفداران دو آتیشه بیشتری پیدا می کند، چراکه استفاده از آن هم برای کارمندان راحت تر است، هم اینکه مدیران نیروی کاری با انگیزه و کیفیت کاری بالاتر خواهند داشت. خب به عنوان یک مدیر احتمالا برای شما فقط انجام پروژه ها سر ساعت و با کیفیت بالا مهم است، نه چیزی دیگر. پس فرقی ندارد کارمندان شما در دفتر شرکت هستند یا در خانه روی کاناپه به مسئولیت شان رسیدگی خواهند کرد. 

مطلب مرتبط: حفظ تعامل و کیفیت کاری کارمندان در روند دورکاری

ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم کار ترکیبی ترند بی نهایت جذابی برای صاحبان کسب و کار است؛ از آن دست ترندهایی که مثل یک الگوی جدید فیلم برداری دیر یا زود سر از کار تک تک کارگردان های مشهور دنیا درمی آورد. البته در این بین بعضی از چالش ها هم هست که شما باید آمادگی حل و فصل شان را داشته باشید. خب کارآفرینان با تجربه خوب می دانند هر استراتژی در کنار همه مزایای خیره کننده اش، چندتایی نقطه ضعف هم دارد. ما در ادامه چالش های الگوی کار ترکیبی را بررسی می کنیم، البته با چاشنی راه حل های درجه یک برای آن. 

چالش اول: ایجاد فرهنگ مخصوص شرکت

اغلب مردم در چهار گوشه دنیا داستان های گوناگونی درباره شرایط حیرت انگیز کار در شرکت هایی مثل گوگل یا اپل به گوش شان خورده است. قبول دارم خیلی از این نکات مثل افسانه های باستانی حتی یک درصد هم بویی از واقعیت نبرده اند، اما هرچه باشد اوضاع کاری در شرکت های بزرگ اصلا قابل مقایسه با دیگر برندها نیست. مثلا در شرکت متا (همان فیس بوک سابق!) ساعت کاری کارمندان کاملا انعطاف پذیر بوده و هزاران ابزار تفریح و سرگرمی نیز در اختیار اعضای شرکت قرار دارد. شاید فکر کنید مدیران ارشد چنین برندهایی الکی به کارمندان شان زیادی بها می دهند، اما راستش را بخواهید ماجرا در این میان نه یک ارزیابی اشتباه، بلکه مربوط به فرهنگ برند است. 

فرهنگ شرکت متا بر پایه آزادی عمل کارمندان برای نوآوری و خلاقیت بنا شده است. دقیقا به همین خاطر هم هرجا خبری از نوآوری یا یک تکنولوژی تازه است، اسم متا هم به گوش می رسد. واضح ترین مثال در این راستا هم دنیای عجیب و غریب متاورس است. بی شک شما هم تایید می کنید چنین انقلابی در دنیای آنلاین از برندی که خیلی خشک با کارمندانش ارتباط دارد، برنمی آید. 

حالا که متوجه اهمیت فرهنگ برند شدید، باید درباره چالش اصلی مان هم کمی گپ بزنیم. در دنیایی که همه کارمندان دیر یا زود در دفتر شرکت ها حاضر می شوند، توسعه فرهنگ سازمانی کار چندان سختی نیست. هرچه باشد تعاملات رو در رو کم کم یک حس همکاری میان اعضا ایجاد می کند. در این شرایط هم شما با کوچک ترین تلاشی می توانید فرهنگ دلخواه تان در شرکت را توسعه دهید؛ البته به شرط اینکه خبری از الگوی کار ترکیبی نباشد!

توسعه فرهنگ سازمانی در شرکتی که الگوی کار ترکیبی دارد، مثل تلاش های بی پایان یک سرمربی فوتبال برای تمرین دادن تیمی است که نیمی از اعضایش هنوز سر تمرین حاضر نشده اند. بی شک در چنین شرایطی سرمربی قصه ما هزار و یک دلیل برای ترک کمپ تمرینی و استعفا با یک نامه سرگشاده را دارد. البته یک فرض هوشمندانه در این بین استفاده از فناوری های جدید برای تمرین دادن همه اعضای تیم تا زمان شروع مسابقات لیگ است. بی شک در دنیایی که با واتس اپ مردم سراسر دنیا ویدئوکال می کنند، تمرین دادن بازیکنانی که به هر دلیلی در کمپ حضور ندارند کار خیلی سختی نخواهد بود.

اگر بخواهیم از مثال بالا استفاده کنیم، شما به عنوان صاحب یک کسب و کار در الگوی کار ترکیبی باید کمی به خودتان زحمت داده و با فناوری های جدید آشنا شوید. وگرنه در کورس قهرمانی کسب و کار کلاه ‏تان پس معرکه خواهد بود. ابزار پیشنهادی ما برای حفظ ارتباط با کارمندان در فرآیند کار ترکیبی چیزی نیست جز زوم (Zoom). این ابزار که به طور تخصصی برای اهالی کسب و کار طراحی شده، بدون حتی یک سنت هزینه اضافی امکان ایجاد ویدئوکنفرانس به سادگی هرچه تمام را می دهد. پس به جای اینکه زانوی غم بغل بگیرید، آستین ها را بالا زده و فرهنگ سازمانی تان را به طور آنلاین میان کارمندان توسعه دهید. 

مطلب مرتبط: دورکاری (Remote Work) در دنیای کسب و کار: راهنمایی کامل برای کارآفرینان

چالش دوم: قدردانی از زحمات اعضای شرکت

خیلی از مردم وقتی شرایط دورکاری به پست شان می خورد، درباره پذیرش آن شک و تردیدهای فراوانی دارند. شاید پیش خودتان فکر کنید دورکاری از آن دست پیشنهادهایی است که روی هوا باید قاپید، اما واقعیت همیشه اینقدرها هم رویایی نیست. کارمندانی که دورکار می شوند، به مرور ارتباط شان با مدیران و بقیه همکاران کمتر و کمتر می شود. تا جایی که یکهو به خودشان می آیند و می بینند در شرکت دیگر حتی یک نفر هم سراغ شان را نمی گیرد. فکر می کنم حدس زدن مرحله بعد این بازی خیلی سخت نباشد: از کار بیکار شدن!

ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم صاحبان کسب و کار برای استفاده از الگوی کار ترکیبی هم با چالشی مشابه دورکاری رو به رو هستند. اگر به این ماجرا مسئله نیاز کارمندان به قدردانی مدیران از زحمات شان را هم اضافه کنیم، آن وقت معادله ای چند مجهولی خواهیم داشت. البته شما لازم نیست خیلی خودتان را نگران کنید، چراکه ما همیشه با راه حل هایی ساده کنارتان هستیم. 

اولین کاری که شما برای آرام کردن کارمندان تان باید انجام دهید، پا کردن در کفش یک مربی انگیزشی کاربلد است. به زبان خودمانی، شما باید خیلی شفاف و بدون حاشیه اضافی به کارمندان تان درباره شرایط کار ترکیبی و تضمین موقعیت شغلی شان توضیح دهید. اینطوری دیگر کارمندان تان از کار ترکیبی ناراحت نشده و با خیال راحت هر طور که راحتند کار خواهند کرد. 

این روزها خیلی از کارمندان دغدغه های زیادی دارند که از قضا نسبت به بیان آنها احساس خجالت می کنند. قبول دارم این عادت مثل آن است که یک بازیگر جلوی دوربین خجالت بکشد، اما با واقعیت نمی شود درافتاد. بنابراین توصیه ما برای شما درک بهتر کارمندان تان و تلاش برای رفع دغدغه های شان است. شما لازم نیست یک روانشناسی حرفه ای باشید تا نگرانی کارمندان بابت کار ترکیبی را با توضیحات دقیق از بین ببرید. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و آماده ابهام زدایی از کار ترکیبی برای کارمندان تان شوید. اینطوری شخصیت تان یک قدم به قهرمانی بی رقیب در دنیای کسب و کار نزدیک تر خواهد شد. 

چالش سوم: ارتباط کارمندان با هم 

فعالیت در یک دفتر شلوغ هر بدی داشته باشد، دست کم احساس خوب همکاری با دیگران را به همراه دارد. شما را نمی دانم، ولی من که هر وقت کنار همکارانم هستم احساس زنده بودن می کنم. حالا فرض کنید بعد از چند سال کار گروهی و دوست شدن با کلی از همکاران تان، یکهو قرار باشد روزانه چند ساعتی از خانه کارتان را انجام دهید. بی شک اولین دغدغه ای که اینطور وقت ها به ذهن آدم می رسد، تکلیف روابط عمومی با دیگر همکاران است. هرچه باشد نیمی از سختی های کار روزانه به لطف همین دوستان صمیمی در محیط کار دود شده و به هوا می رود، مگر نه؟

مطلب مرتبط: راهکارهای تعامل با کارمندان در فرآیند دورکاری

اگر بخش های قبلی را با دقت مطالعه کرده باشید، بی شک از مدت ها قبل جوابی برای این مشکل در سرتان پرسه می زند. این جواب استفاده از ابزارهای دیجیتال مثل همان زوم است که در بخش های قبل معرفی کردیم. قبول دارم این ایده به اندازه کافی جذاب و هیجان انگیز هست، اما راستش را بخواهید ارتباط کارمندانی که زمانی نه چندان دور حداقل هشت ساعت از روزشان با هم بود دیگر با ارتباطات آنلاین مثل سابق نمی شود. در عوض شما باید برای دنبال یک راه حل هوشمندانه تر باشید؛ نه چیزی دیگر!

همانطور که دنیای پازل ها درجه سختی متفاوتی دارد، چالش های عرصه مدیریت کسب و کار هم درجه بندی بی نهایت متنوعی پیش پای شما می گذارد. به طوری که بعضی از کارآفرینان با دیدن سختی بعضی از چالش ها کلا بی خیال کارآفرینی می شوند. اشتباه نکنید، ما اصلا قصد نداریم شما را از ورود به دنیای کارآفرینی بترسانیم. در عوض فقط دنبال ترغیب تان برای پیدا کردن یک راه حل بهتر در مورد مشکل ارتباط کارمندان با هم هستیم. 

فرمول طلایی ما برای حل مشکل ارتباط کارمندان با هم در الگوی کار ترکیبی استفاده از تعطیلات آخر هفته یا حتی یک روز عادی در هفته برای جمع کردن تمام اعضا دور هم است. چنین دورهمی های صمیمانه ای هرچند وقت یکبار حسابی حال شما را جا می آورد. به علاوه، ارتباطات قدیمی کارمندان با هم را هم دوباره تجدید خواهد کرد. پس دفعه بعد که قصد استفاده از الگوی کار ترکیبی را داشتید، یادتان نرود هیچ مناسبت با تعطیلی را از دست ندهید، چراکه هر تعطیلی خوبی یک فرصت طلایی برای دورهمی خواهد بود. 

چالش چهارم: کمبود حضور یک مدیر در کنار کارمندان

شرکتی را در نظر بگیرید که همین چند ماه قبل در نیوجرسی کارش را شروع کرده است. اگر این شرکت سرمایه گذار خوبی داشته باشد، احتمالا از همان اول کار 30-20 تا کارمند استخدام می کند. حالا فرض کنید به خاطر شرایط کرونایی و رعایت نکات بهداشتی یکهو استراتژی کار ترکیبی در شرکت تصویب شود. شاید کارمندان حتی از شنیدن این خبر خوش مثل دانشجوهایی که کلاس شان تعطیل شده سر از پا نشناسند، اما وقتی در خانه مشغول کار شدند و ناگهان سوالی برای شان پیش آمد، آن وقت قدر کار در شرکت را بیشتر خواهند دانست. هرچه باشد کارمندان در طول روز چندباری نیاز به راهنمایی های ارزنده مدیران پیدا می کنند، مگر نه؟

همانطور که در یک هواپیما فقط یک کاپیتان یا سر خلبان حضور دارد، در شرکت ها هم نهایتا دو تا مدیر ارشد در هر بخش به چشم می خورد. حالا اگر در چنین تیمی که اعضایش کمابیش 15 نفر است، کار ترکیبی اجرا شود تکلیف سوالات یا مشکلات کارمندان در طول روز چه می شود؟ 

خیلی از کارآفرینان فکر می کنند جواب دادن به سوالات کارمندان از سوی مدیرها فقط در چارچوب دفتر شرکت معنا دارد. اگر شما هم چنین استراتژی را قبول دارید، باید دور کار باکیفیت را خط بکشید، چراکه کارمندان بدون راهنمایی های شما هر کاری که دل شان بخواهد انجام می دهند. فکر می کنم حالا دیگر فهمیده باشید ماجرا در اینجا چقدر پیچیده است!

ما برای مشکل فعلی یک جواب ساده اما چند بخش داریم. در وهله اول مدیران هر بخش باید یاد بگیرند به دغدغه ها و سوالات تمام کارمندان توجه کنند. شما قرار نیست فقط جواب کارمندان مورد علاقه تان را بدهید و بقیه را کلا فراموش کنید. این کار دیر یا زود صندلی مدیریت را از زیر پای تان خواهد کشید. پس هر طور شده خودتان را برای جواب دادن به تماس ها یا ایمیل کارمندان آماده کنید. 

در مرحله بعدی، کارمندان هم باید یاد بگیرند با بعضی از مسائل جزئی در دنیای کسب و کار چطور رفتار کنند. خب اگر قرار باشد شما 24 ساعته نظر مدیران را جویا شوید، پس اصلا چرا جزئی از یک سازمان هستید؟ باور کنید یا نه، کارمندان هم حق انتخاب و آزادی عمل در شرکت را دارند. پس الکی چوب خط‎تان را پر نکنید و فقط سر مسائل مهم با مدیران ارشد ارتباط بگیرید. اینطوری خیلی زود تبدیل به کارمند محبوب همه مدیران شده و دیر یا زود وارد بخش مدیریت می شوید؛ به همین سادگی!

مطلب مرتبط: شیوه های توسعه فرهنگ دورکاری در شرکت

چالش پنجم: خلاقیت دور از محل کار

اگر مشتریان به یک برند معنا می دهند، خلاقیت ابزار اصلی شما برای کشاندن مشتریان به سمت کسب و کارتان است. شاید زمان پدربزرگ های ما یک برند فقط با تکیه بر کیفیت بالای محصولاتش در بازار اسم و رسمی برای خودش پیدا می کند، اما امروزه دیگر اصلا از این خبرها نیست. در عوض شما باید شش دانگ حواس تان جمع استفاده از ایده های خلاقانه برای میخکوب کردن مشتریان باشید؛ دقیقا مثل رهبر ارکستری که باید همیشه قطعات جدید طراحی کند تا سالن ارکستر جای سوزن انداختن نباشد. 

اولین مشکل در مسیر خلاقیت کارآفرینی، وقتی پای کار ترکیبی وسط باشد، بی نهایت واضح است. بی شک وقتی کسی در بین همکاران و جریان روزمره کسب و کار باشد، ایده های درجه یک بسیار بیشتری به ذهنش می رسد، چراکه در طول روز با صدها نفر ارتباط داشته و از دل این ارتباطات معمولا ایده های نابی بیرون می آید. البته به شرط اینکه ارتباطی در میان باشد!

اگر شما هم فکر می کنید پیدا کردن ایده های درجه یک بدون حضور در جمع های شلوغ شرکت غیرممکن است، باید کمی با عینک خوش بینی به ماجرا نگاه کنید. آیا تا به حال نشده در خلوت خودتان یکهو ایده یک فکر بکر به سرتان بزند؟ فکر می کنم اغلب ما دست کم یک بار چنین تجربه ای را داشته ایم. این یعنی دوری از بقیه و حضور در خلوت خودتان ایده چندان بدی نخواهد بود. کافی است کمی با دقت ماجرا را برانداز کنید تا فرصت های طلایی آن نمایان شود. 

ما در روزنامه فرصت امروز همیشه به کارآفرینان توصیه می کنیم بین زندگی شلوغ کاری و آرامش خاطر حد وسط را بگیرند. همانطور که یک کارآفرین در جمع های شلوغ از دل گفت وگوها ایده ‏ای ناب درمی آورد، در سکوت گوشه خانه اش هم فرصت نابی برای تأمل عمیق درباره موضوعات مختلف نهفته است. پس به جای اینکه فقط تمرکزتان را روی یک مدل از خلاقیت قرار دهید، کمی هم به فکر روی دیگر سکه باشید.

مطلب مرتبط: 5 گام شروع دورکاری برای کسب و کارها

منابع:

https://www.lucidchart.com

https://hbr.org

https://www.worklife.news