راهنمای طراحی دوره آموزشی آنلاین

زمانی نه چندان دور یادگیری مهارت های مختلف کار بی نهایت سختی محسوب می شد. اینکه آدم هر روز صبح سر کلاس حاضر شده و آخر سر هم انواع امتحانات سخت را پشت سر بگذارد، دست کمی از کابوس نداشت. خوشبختانه آن دوران تاریک دیگر سپری شده و کلاس های حضوری جایش را به دوره های آنلاین داده است. یکی از مهم ترین ویژگی این دوره ها، به ویژه برای آدم های تنبلی مثل من، انعطاف پذیری زمانی است. به طوری که شما لازم نیست هر روز سر یک ساعت مشخص در کلاس حاضر شوید. در عوض همه محتوای آموزشی دم دست تان خواهد بود تا سر موقع آنها را تماشا کنید. فرقی هم ندارد نصفه شب وقت خالی داشته باشید یا سر صبح؛ در هر صورت ویدئوها همیشه دم دست تان خواهد بود. 

اگر آدمی باشید که همیشه دنبال یادگیری نکات تازه است، احتمالا بارها و بارها در دوره های آنلاین شرکت کرده اید. این دوره ها نه تنها حسابی آدم را جذب می کند، بلکه معمولا آخر سر همراه با اهدای یک مدرک معتبر هم هست. با این حساب خیال آدم بابت استفاده از آموخته هایش راحت می شود. اجازه دهید گپ و گفت مان را با یک سوال کلیدی ادامه دهیم: آیا تا حالا به فکر طراحی دوره آموزشی خودتان افتاده اید؟

بی شک سوال بالا برای خیلی از آدم ها واکنش های سریعی به همراه دارد؛ چراکه معمولا کسی خودش را آنقدر ماهر نمی داند که شروع به آموزش یک مهارت کند. اگر نظر ما را بخواهید، این امر چیزی به غیر از دست کم گرفتن خودتان نیست؛ چراکه کارآفرینان معمولا مهارت‎های متنوعی دارند که گاهی اوقات اصلا هم از آنها استفاده نمی کنند. پس چه بهتر که از مهارت های مختلف تان برای کمی درآمدزایی و کسب شهرت در بازار استفاده کنید. 

ما در این مقاله صد داریم صفر تا صد مسیر راه اندازی دوره آموزشی آنلاین را به شما یاد دهیم. اگر دوست دارید برای خودتان یک منبع درآمد نسبتا مطمئن داشته باشید، در ادامه با ما همراه باشید. به علاوه، ما در ادامه سعی می کنیم نکات کلیدی در این زمینه را به زبانی کاملا ساده بیان کنیم. پس نگران سختی های این مسیر نباشید. 

مطلب مرتبط: تکنیک های طراحی دوره آموزشی آنلاین با فروش بالا

چطور یک دوره آموزشی آنلاین طراحی کنیم؟

سوال این بخش کاملا واضح است اما برای یافتن جوابی کلیدی نیاز به کمی مطالعه بیشتر داریم. در واقع هیچ جواب کوتاهی برای این سوال در دسترس نیست. پس قلم و کاغذتان را آماده کنید تا یک ماجراجویی تمام عیار را شروع کنیم. ما در ادامه سعی می کنیم مثل یک مربی دلسوز تمام ریزه کاری ها را یادتان دهیم. پس خیال تان بابت نتیجه کار راحت باشد. 

انتخاب موضوع دوره آموزشی: ترکیبی از همه چیز!

موضوع دوره آموزشی شما چیست؟ این سوالی است که خیلی وقت ها کارآفرینان هیچ جوابی برای آن ندارند. انگار که طراحی یک دوره آموزشی کاری است که کاملا روی هوا دنبال می شود. اگر شما هم اینطور فکر می کنید، باید همین حالا تصورتان را تغییر دهید؛ چراکه در روزنامه فرصت امروز جایی برای این مدل کارها نیست. در عوض انتخاب موضوع دوره آموزشی از همان اول باید در دستور کار قرار گیرد. 

حالا که متوجه اهمیت انتخاب موضوع شدید، باید کمی هم درباره شیوه انجام این ماموریت کلیدی حرف بزنیم. خب همین طور روی هوا که موضوع یک دوره آموزشی معلوم نمی شود. در اینجا ما با یک مثلث کاربردی رو به رو هستیم که هر ضلع آن بخشی از موضوع را روشن می کند. اجازه دهید این سه ضلع را معرفی کنیم:

•    عشق و علاقه: اینکه شما چه حوزه ای را دوست دارید، نقش مهمی در انتخاب موضوع دوره خواهد داشت. بی شک تدریس کاری که خودتان هم عاشقش هستید، خیلی بهتر از آب درمی آید. 

•    تقاضای بازار: مردم در بازار دنبال چه مدل دوره های آموزشی هستند؟ شاید شما به کاری علاقه داشته باشید که هیچ تقاضایی برای آن در بازار وجود نداشته باشد. در این صورت باید کمی درباره انتخاب موضوع دوره تان بیشتر فکر کنید.

•    مهارت های شخصی: هر کسی در طول زمان مهارت های خاصی برای خودش پیدا می کند. این مهارت ها در نهایت شخصیت آدم در بازار را می سازد. به همین خاطر شما باید آشنایی کاملی با مهارت های خودتان داشته باشید. هرچه باشد مخاطب دوره ها انتظار دارد شما درک کاملی از شرایط و نیازهای آنها داشته باشید. هرچه مهارت یک فرد در حوزه ای بیشتر باشد، معلم بهتری هم خواهد شد، مگر نه؟

مطلب مرتبط: ارزیابی دوره های آموزشی کسب و کار در 6 گام

شناخت مخاطب هدف: دوره تان را برای چه کسی طراحی می کنید؟

بعد از اینکه موضوع دوره آموزشی را انتخاب کردید، باید نیم نگاهی هم به مخاطب تان داشته باشید. هرچه باشد دوره موردنظر نهایتا باید توجه بعضی از افراد را جلب کند، مگر نه؟ حالا اگر طوری کارتان را جلو برده باشید که حتی یک نفر هم سراغ تان را نگیرد، پروژه تان هنوز شروع نشده با شکست رو به رو خواهد شد. 

ما در این بخش یکسری از کارهایی که منجر به شناخت بهتر مخاطب می شود، مرور خواهیم کرد. این کار مثل آنالیز تیم حریف در مسابقات بسکتبال است. همانطور که تیم های موفق همیشه قبل از مسابقه سیر تا پیاز عملکرد رقبا را تحلیل می کنند، شما هم قبل از اینکه سراغ مشتریان بروید باید شناختی نسبی از سلیقه و نیازشان داشته باشید. 

فرمول ما در این بخش برای شناخت مخاطب هدف تقریبا ساده است. لطفا شش دانگ حواس تان را جمع کنید که همین اول کاری دوره تان را برای مخاطب اشتباه طراحی نکنید:

•    قرار دادن خود در موقعیت مخاطب: چند دقیقه ای هم که شده خودتان را در جایگاه مخاطب قرار دهید. انتظارات آنها از شما چیست؟ اصلا چرا باید دوره تان را خریداری کنند؟ جواب این سوالات نقش مهمی در طراحی حرفه ای دوره از سوی شما خواهد داشت. البته در این میان باید حواس تان به جزییات هم باشد. مثلا اینکه چقدر تجربه ای شبیه به مخاطب احتمالی تان داشته اید، کلیدی خواهد بود.

•    درک نیازهای مشتریان: چرا مردم سراغ دوره های آموزشی مشابه شما می آیند؟ چنین سوالی یک جواب روشن دارد که البته نیازمند کمی دقت خواهد بود. توصیه ما در این میان تقویت ارتباط با مخاطب است. مثلا سراغ نظرسنجی از آنها بروید. با این دست فرمان قبل از اینکه مسیر را کاملا اشتباه بروید، با نیازهای مشتریان احتمالی دوره تان آشنا خواهید شد. فکر می کنم شما هم قبول داشته باشد اینطوری طراحی یک دوره بی نهایت ساده تر می شود، مگر نه؟

•    یادگیری نحوه فروش دوره: بعد از اینکه خودتان را جای مخاطب قرار داده و نیاز آنها را درک کردید، نوبت به بخش چالش برانگیز ماجرا می رسد. اینکه چطور یک دوره را باید به مخاطب بفروشید، مسئله ساده ای نیست. البته تا اینجای کار احتمالا شناخت خوبی از مخاطب تان به دست آورده اید. به علاوه، همیشه باید روی بازاریابی به مثابه یک فرآیند کلیدی حساب باز کنید. هرچه باشد کلی دوره مشابه در بازار هست و بدون بازاریابی قوی شانسی برای جلب توجه کاربران نخواهید داشت. 

انتخاب فرمت دوره: انتخابی مهم

دوره های آموزشی در فرمت های مختلفی برگزار می شود. از آنجایی که بحث ما درباره نمونه های آنلاین جریان دارد، فقط به مهم ترین الگوهای این شیوه خواهیم پرداخت. به طور کلی سه فرمت برای دوره های آنلاین در دسترس است:

•    دوره های کوتاه

•    دوره های چند روزه

•    مستر کلاس

اجازه دهید اول از همه کارمان را با دوره های کوتاه شروع کنیم. این دوره ها به طور معمول بین یک تا دو ساعت از افراد زمان می گیرد. همانطور که می شود حدس زد، ماهیت این دوره ها درباره مهارت هایی است که نیاز به زمان یا تمرین زیادی برای یادگیری ندارد. وگرنه در دو ساعت که بازاریابی دیجیتال یاد کسی نمی دهند!

وقتی درباره دوره های چند روزه حرف می زنیم، معمولا بازه زمانی کمتر از یک هفته مدنظرمان است. در چنین دوره هایی برخی از مهارت ها که نیاز به آزمون مداوم دارد، تدریس می شود. به علاوه، در کنار ویدئوهای آموزشی معمولا برخی از جزوه یا کتاب ها نیز در دسترس مخاطب قرار می گیرد. به طوری که آموزش از حالت تک محوره خارج شده و چندین منبع برای دانش آموز طراحی می گردد.

آخرین گزینه مستر کلاس است. در این دوره ها افراد برای مدت زمانی طولانی تحت آموزش قرار می گیرند. در این دوره ها از چند هفته تا چند ماه افراد درگیر آموزش می شوند. نکته مهم اینکه در انتهای مستر کلاس یک آزمون مهم برای ارائه گواهینامه معتبر گرفته می شود. 

بنابراین اگر ارتباطات کافی برای برگزاری آزمون و ارائه مدارک معتبر را ندارید، باید در کارتان تجدیدنظر کنید. وگرنه خیلی زود صدای اعتراض شاگردها به آسمان بلند می شود. 

یادتان باشد، انتخاب هر فرمت باید براساس نوع محتوا و همچنین دامنه آن صورت گیرد. وگرنه کارتان را حسابی مشکل می سازد. هرچه باشد مشتریان با انتظاری مشخص سراغ دوره تان می آیند و اگر انتظارات شان برآورده نشود، به همین راحتی بی خیال تان نخواهند شد. 

مطلب مرتبط: 4 ایده برتر برای برگزاری دوره های آموزشی

آزمون و خطا درباره نیاز بازار: آیا کسی دوره شما را می خواهد؟

آدم چطور باید مطمئن شود دیگران به دوره آموزشی اش علاقه دارند؟ این سوالی است که خیلی از کارآفرینان بارها و بارها از خودشان می پرسند. شاید فکر کنید یک راهکار جادویی برای این سوال وجود دارد، اما راستش را بخواهید اینجا خبری از چنین میانبرهایی نیست. در عوض شما باید آستین ها را بالا زده و خودتان وارد گود شوید. 

آزمون و خطا یکی از روش های کلاسیک و صدالبته موثر برای یافتن جواب سوالات سخت است. درست به همین خاطر ما برای تحلیل میزان تقاضای دوره های آموزشی سراغ این شیوه رفته ایم. اینطوری شما بدون هیچ دردسر عجیبی امکان دسترسی به اطلاعات دست اول درباره دوره تان را خواهید داشت. سوال اصلی در اینجا نحوه آزمون و خطاست. ماجرا کمی پیچیده شد، نه؟

فرمول ما برای آزمون و خطا تا حد زیادی روشن است. شما اول از همه باید یک دوره آموزشی بی نهایت کوتاه طراحی کنید. قبول دارم کسب سود برای هر کارآفرینی نیاز اصلی محسوب می شود، اما ترجیحا این دوره باید رایگان باشد. چراکه دوره های رایگان به طور معمول توجه بیشتری در بین مردم ایجاد می کند. اگر استقبال از این دوره به طور مناسبی بود، می توانید به آینده کارتان امیدوار باشید. وگرنه بهتر است سراغ موضوعی دیگر بروید. 

تکنیک دیگری که اینجا کاربرد دارد، برگزاری یک وبینار رایگان است. در چنین وبیناری باید بخشی از محتوای دوره تان را به طور رایگان در دسترس مخاطب قرار دهید. اگر کیفیت کارتان به اندازه کافی بالا باشد، شانس زیادی برای فروش دوره تان خواهید داشت. البته همه چیز در این میان به استقبال کاربران بستگی دارد. هرچه باشد بدون استقبال بقیه از دوره تان هیچ خبری از موفقیت نخواهد بود. 

تهیه چکیده دوره: گامی موثر برای جلب نظر مخاطب

اگر قرار باشد یک آخر هفته با دوستان تان سری به سینما بزنید، آیا همینطور بی مقدمه یکی از فیلم های روی پرده را انتخاب می کنید؟ بی شک آدم های سر به هوا میانه خوبی با عمیق شدن بر روی موضوعات مختلف ندارند. با این حال اگر دنبال اوقاتی خوش باشید، احتمالا تا ته توی تک تک فیلم ها را درنیاورید، سراغ خرید بلیت نخواهید رفت. این همان اتفاقی است که درباره خرید یک دوره آموزشی روی می دهد. خب مردم که وقت شان را از سر راه نیاورده اند که پای دوره های به درد نخور هدر دهند!

بی شک ابزارهای بازاریابی نقش مهمی در جلب نظر مردم به دوره های آموزشی دارد. با این حال بازاریابی به تنهایی کاری از پیش نمی برد. میانبر پیشنهادی ما در این بخش تهیه چکیده ای کاربردی از دوره آموزشی تان است. به طوری که مشتریان قبل از خرید دوره امکان مرور این چکیده را داشته باشند. 

قبول دارم عبارت «چکیده دوره» کمی گیج کننده به نظر می رسد. پس اجازه دهید کمی کمک تان کنیم. منظور ما از این عبارت در واقع تهیه یک سرفصل ساده و کمی توضیح درباره هر کدام از فصل های دوره است. به طوری که مخاطب در یک نگاه کوتاه متوجه سیر تا پیاز دوره شود. شاید فکر کنید توصیه ما خیلی عجیب است اما راستش را بخواهید، ماجرا کاملا برعکس است. وقتی کاربران ایده دقیقی درباره محتوای آموزشی شما داشته باشند، فرآیند پیچیده تصمیم گیری تبدیل به یکی از کارهای بی نهایت ساده می شود. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و چکیده ای از دوره تان را تهیه کنید. امیدوارم کارتان خیلی سخت نباشد. اگر هم کمی سردرگم بودید، کافی است سری به بقیه دوره های آنلاین زده و کارتان را براساس تجربه آنها جلو ببرید؛ به همین سادگی.

تعیین قیمت دوره: جایی برای چانه زنی نیست!

هر محصولی در این دنیا قیمت خاص خودش را دارد. خب قرار نیست که کارآفرینان همینطور مفتی وقت شان را در اختیار مشتریان قرار داده و به فکر سود خودشان نباشند. نکته ای که این وسط اهمیت زیادی دارد، نحوه قیمت گذاری محصولات است. به زبان خودمانی، دوره آموزشی شما باید قیمتی منطقی داشته باشد. وگرنه کمتر کسی بدان جذب خواهد شد. 

شما را نمی دانم، ولی من که ترجیح می دهم دور یادگیری یک مهارت را کاملا خط بکشم تا اینکه کلی پول بابتش پیاده شوم. چنین دیدگاهی درباره اکثر مردم مصداق دارد. خب آدم که پولش را از جوب نیاورده که همینطور الکی هدر دهد!

ما در روزنامه فرصت امروز شیوه ای ساده و در عین حال عملی برای تعیین قیمت دوره های آموزشی داریم. کافی است چند معیار کلیدی یادتان باشد تا کارتان بی نهایت ساده گردد:

•    حوزه آموزشی: برخی از حوزه های آموزشی قیمت های بالایی دارند. مثلا دوره های بازاریابی معمولا در قالب مستر کلاس و با هزینه های بالا برگزار می شود. در نقطه مقابل دوره های آنلاین گرافیک معمولا در مدت زمانی کوتاه و بی نهایت ارزان برگزار می گردد. پس بهتر است قبل از اینکه دوره تان را قیمت گذاری کنید، به این نکته توجه نمایید. وگرنه دوره موردنظر روی دست تان باد می کند.

•    بازاریابی: هرچه توانایی شما برای بازاریابی بیشتر باشد، شانس بالاتری برای فروش دوره با قیمت بیشتر خواهید داشت. این روزها مردم برای دسترسی به یک دوره آموزشی معتبر حاضرند کلی پول هزینه کنند. پس جای تعجب ندارد که اغلب بازاریاب ها دنبال بازاریابی به شیوه ای کلیدی و تازه هستند. این وسط کمک گرفتن از افراد حرفه ای حسابی کارتان را راحت می کند.

•    اعتبار طراح دوره: اعتبار شما در بازار چقدر است؟ بی شک یک دوره آموزشی درباره اصول مدیریت کسب و کار وقتی از سوی چهره ای مثل ایلان ماسک عرضه شود، همه نگاه ها را به خودش جلب می کند. این ماجرا درباره دوره های دیگر کاملا برعکس خواهد بود. به طوری که هرچه طراح دوره آدم ناشناخته تری باشد، احتمالا توجه کمتری را برمی انگیزد. بنابراین اگر شهرت تان در بازار هنوز خیلی زیاد نیست، نباید دوره تان را بی نهایت گران طراحی کنید. در عوض قیمت پایین تر دوره تان را برای همه جذاب خواهد ساخت. 

مطلب مرتبط: تکنیک های طراحی دوره آموزشی آنلاین

انتخاب پلتفرم مناسب: مهم ترین ابزار کمکی کارآفرینان

دوره های آموزشی به طور کلاسیک در قالب مجموعه ای از ویدئوها جلوی کاربران قرار می گیرد. به طوری که کاربران این فایل ها را در قالب ایمیل دریافت کرده و هر وقت دل شان بخواهد، تماشا می کنند. البته این تنها روش برای ارائه محتوای آموزشی نیست؛ چراکه کلی پلتفرم تخصصی به عنوان عصای دست کارآفرینان در بازار وجود دارد. 

برخی از پلتفرم ها مثل ثینکیفیک (Thinkific) یا تیچبل (Teachable) به کاربران اجازه طراحی یک دوره خاص را می دهند. به طوری که مثلا باید فقط یک دوره در قالب فرمت ویدئویی طراحی کنید. بی شک استفاده از این شیوه چنگی به دل نمی زند. به همین خاطر ما پلتفرم هایی جامع را پیشنهاد می کنیم. 

پلتفرم هایی مثل کاجابی (Kajabi)، پودیا (Podia) و کارتا (Karta) علاوه بر اینکه خدمات جامع برای طراحی دوره آموزشی در اختیار کاربران قرار می دهند، هیچ محدودیتی از نظر تعداد دوره یا فرمت هم ندارند. مثلا در کاجابی شما امکان طراحی پادکست آموزشی تان را هم دارید. پس چه بهتر که به جای پلتفرم های محدود از همان اول سراغ گزینه های جامع بروید. اینطوری شاید در ابتدا هزینه بیشتری روی دست تان گذاشته شود، اما در عوض خیال تان از بابت نتیجه کار راحت خواهد بود. 

رونمایی از دوره: به وقت تبلیغات نهایی

حالا دیگر تقریبا به پایان کار رسیده ایم. شما تا اینجای کار علاوه بر اینکه دوره تان را کامل کرده اید، بخشی از سلیقه مخاطب هم دست تان آمده است. بنابراین دیگر لازم نیست نگران استقبال کاربران از دوره تان باشید. اگر قرار بود کاربران دوره تان را قبول نکنند، در مراحل قبلی به خوبی از این نکته خبردار می شدید. البته هنوز ماجرا به پایانش نرسیده است؛ چراکه احتمالا کمتر کسی درباره دوره تان اطلاعات کامل دارد. حالا وقت بازاریابی و تبلیغات بیشتر است!

بازاریابی و تبلیغات دو روی یک سکه هستند. به طوری که خیلی از کارآفرینان برای اثرگذاری بهتر بر روی مخاطب از این شیوه استفاده می کنند. شاید فکر کنید تبلیغ برای یک دوره آموزشی تا حدی اثرگذاری اش را کاهش می دهد، اما اصلا اینطور نیست. خب در دنیایی که هر محصولی باید با چاشنی بازاریابی به مشتریان شناسانده شود، چرا شما از این ابزار موثر استفاده نکنید؟

سوالی که اینجا ذهن هر کارآفرینی را درگیر می کند، نحوه بازاریابی و تبلیغ برای دوره آموزشی است. از آنجایی که دوره تان به صورت آنلاین برگزار می شود، باید آن را به شیوه ای کاملا دیجیتال تبلیغ کنید. این کار اثرگذاری بهتری بر روی مخاطب تان خواهد داشت. به همین خاطر ما اولین توصیه مان را با شبکه های اجتماعی شروع می کنیم.

این روزها همه مردم در شبکه های اجتماعی عضویت دارند. فرقی ندارد مخاطب تان آدم های پا به سن گذاشته باشند یا بچه های کم سن و سال، در هر صورت آنها را در شبکه های اجتماعی پیدا خواهید کرد. نکته هیجان انگیز ماجرا امکان تولید محتوا بدون هزینه اضافی در پلتفرم های مختلف است. البته همیشه گزینه همکاری تبلیغاتی با پلتفرم ها روی میز است، اما هیچ اجباری در این زمینه وجود نخواهد داشت.
 
راهکار دیگری که نظر خیلی از کارآفرینان را جلب می کند، استفاده از تبلیغات گوگل است. این روزها مردم همه مشکلات شان را در گوگل حل می کنند. انگار که این غول دیجیتال جواب همه سوالات را دارد. راستش را بخواهید، خیلی وقت ها ماجرا دقیقا به همین شکل است. 

بنابراین سرمایه گذاری بر روی تبلیغات گوگل ایده چندان بدی نخواهد بود. اینطوری دست کم دوره آموزشی تان به چشم کلی آدم مشتاق خواهد خورد. 

مطلب مرتبط: 4 روش تولید محتوای آموزشی

سخن پایانی

طراحی دوره آموزشی کاری است که هر کسی با مهارت در حوزه ای خاص امکان ورود به آن را دارد. البته دردسرهای این حوزه معمولا خیلی زود آدم ها را ناامید می کند. به طوری که دیگر انگیزه ای برای ادامه کار باقی نماند. اگر شما هم دنبال تجربه ای متفاوت در دنیای کسب و کار هستید، طراحی یک دوره آموزشی آنلاین ایده خوبی خواهد بود. شما الان تمام نکات و ریزه کاری های موردنیاز برای طراحی دوره تان را دم دست دارید. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و دوره اختصاصی خودتان را طراحی کنید. هرجا هم نیاز به راهنمایی یا کمک داشتید، روی ما حساب کنید. 

منابع:

https://www.shopify.com

https://www.thinkific.com