هر ساعت کار در ایران ۱.۱۲ دلار

آمارها نشان می‌دهد دستمزد ساعتی نیروی کار در ایران تفاوت فاحشی تا ۸.۵ برابر با ارقام پرداختی در کشورهای دیگر دارد و کارگران معتقدند دریافتی‌های فعلی باید دست‌کم تا دو برابر افزایش یابد. به گزارش مهر، بررسی‌های آماری نشان می‌دهد وضعیت حقوق و دستمزد مشمولان قانون کار در ایران نامناسب بوده و یکی از کمترین میزان ارقام را در بین کشورهای دیگر دارد. مقایسه رقم حاکی از فاصله و شکاف بسیار زیاد بین دریافتی شاغلان در ایران با برخی کشورهای با سطح دستمزد بالا است، با این وجود نمی‌توان تنها درآمدها را بررسی کرد و از هزینه‌ها سخنی نگفت.

به بیان ساده‌تر هرچند حقوق و دستمزد در ایران بسیار پایین بوده و سالیان متمادی این مسئله به چالشی در بازار کار تبدیل شده اما در بخش هزینه‌ها نیز شاغلان ایرانی تفاوت‌هایی با نیروی کار کشورهای با دریافتی بالا دارند به نحوی که احتمالا میزان هزینه‌های زندگی در بسیاری از کشورهای صنعتی نسبت به ایران بالاتر است ولی دریافتی‌ها می‌تواند آن را پوشش دهد.

در عین حال، آمارهای موجود بانک جهانی نشان می‌دهد که به‌صورت کلی میزان درآمد سرانه در ایران نسبت به برخی دیگر از کشورها پایین‌تر بوده و این مسئله ارتباط مستقیمی با قدرت خرید خانوار خواهد داشت. در مسئله دستمزد وقتی می‌توان شکاف موجود دخل و خرج را واضح‌تر دید که بدانیم میزان هزینه‌های خانوار شهری در سال جاری دست‌کم ۳‌میلیون تومان و دریافتی بیشتر شاغلان مشمول قانون کار بین یک تا یک میلیون و ۲۰۰ هزارتومان بنا به اظهار مقامات وزارت کار است.

کارشناسان بازار کار می‌گویند ساعت کار اجباری در کنار نرخ پایین دستمزد دو عامل تاثیرگذار در نرخ بهره‌وری نیروی کار در ایران هستند. با وجود اعلام بالا بودن تعطیلات در ایران، ساعت كار اجباری در ایران از بیشتر كشورهای جهان بیشتر است، در حالی كه این تصور به‌صورت مكرر القا می‌شود كه تعطیلات ایرانیان از همه جای دنیا بیشتر است و تعطیلات بیش از حد، مانع از رشد چرخ‌های اقتصادی كشور می‌شود.

سهم مزد از قیمت تمام شده کاهش یافت

نتایج یک مطالعه جدید در بررسی تطبیقی ساعت كار اجباری در ایران و سایر كشور‌ها نشان می‌دهد كه كشور فرانسه با ۳۵ ساعت كار در هفته، كمترین میزان كار اجباری را دارد. این رقم در ایران ۴۴ ساعت در هفته است، در حالی كه در فقدان اجرای اصولی قانون کار، بسیاری از كارگاه‌ها، كارگران را بدون اضافه‌كاری یا با اضافه‌كاری برای ساعات بیشتری به كار می‌گیرند.

كارگران در استرالیا، انگلیس، بلژیک و دانمارک نیز ۳۸ ساعت در هفته كار می‌كنند. همچنین ساعت كار اجباری در ایرلند ۳۹ ساعت، در هلند ۴۰ساعت، آلمان ۴۰.۵ ساعت، كانادا ۴۰ساعت، كره ۴۰ساعت، ژاپن ۴۰ساعت و اسپانیا ۴۰ است. ساعت كار اجباری در آمریكا نیز ۴۰ساعت در هفته است. بنابراین ساعت كار اجباری در بیشتر كشورهای جهان ۴۰ساعت است، ‌به‌جز شماری از كشورهای جهان سوم كه ساعت كار اجباری در آنها عمدتا ۴۴ یا ۴۸ ساعت است.

جالب اینکه اغلب کشورهای نامبرده شده تعداد تعطیلی بیشتری در سال نسبت به ایران دارند. از طرف دیگر، گزارش مراجع بین‌المللی از نرخ دستمزد در سراسر جهان، از پایین بودن حداقل دستمزد نیروی كار ایرانی نسبت به دستمزد دریافتی نیروی كار در سایر كشور‌ها خبر می‌دهد. كارگران ایرانی برای یک ساعت كار در هفته دستمزدی بالغ بر ۱.۱۲ دلار دریافت می‌كنند، در‌حالی‌كه نرخ دستمزد در بیشتر كشورها بیش از پنج دلار برای هر ساعت است.

بنا به اذعان وزارت كار، سهم دستمزد در هزینه تولید از ۱۳.۲درصد در سال ۷۶ به ۷.۵درصد در سال ۹۰ كاهش پیدا كرده است. روشن است كه با افزایش دستمزد كمتر از نرخ رسمی تورم و هزینه سبد معیشت میانگین یک خانواده در سالیان گذشته، این درصد كمتر نیز شده است. وزارت كار در سال ۹۲ اعلام كرده بود كه ۶۰ درصد از کارگران كمتر از ۶۰۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌كنند، بدین‌ ترتیب دست‌كم ۶۰ درصد از كارگران ایرانی در سال ۹۲ كمتر از حداقل‌های قانونی مصوب وزارت كار حقوق دریافت می‌كردند.

نرخ دستمزد در سایر كشور‌ها

بنا بر گزارش سازمان همكاری اقتصادی و توسعه، دستمزد دریافتی كارگران در استرالیا ۹.۵۴، بلژیک ۸.۵۷، ایرلند ۸.۴۶، فرانسه ۸.۲۴، هلند ۸.۲، آلمان ۷.۱۹، كانادا ۷.۱۸، انگلیس ۷.۱۶، آمریكا ۶.۲۶، كره ۵.۸۵، ژاپن ۵.۵۲ و اسپانیا ۵.۳۷ دلار در ساعت است. همچنین نرخ دستمزد در كشورهای بحران‌زده پرتغال و یونان ۴.۴ دلار برای هر ساعت است، یعنی حدود چهار برابر دستمزد كارگر ایرانی. نرخ دستمزد در كشور تركیه نیز ۴۹.۳ دلار در ساعت است.

اما شاید گفته شود كه متناسب با پایین بودن نرخ دستمزد در ایران، هزینه‌ها نیز پایین‌تر است. درآمد سرانه شاخص مناسبی برای قیاس قدرت خرید مردم در كشورهای مختلف است. بانک جهانی درآمد سرانه ایرانیان در سال ۲۰۱۴ را ۵ هزار و ۴۴۳ دلار اعلام كرده است، در حالی كه درآمد سرانه كشورهای همسایه نظیر جمهوری آذربایجان ۷ هزار و ۸۸۴، بحرین ۲۴ هزار و ۸۵۵، عراق ۶هزار و ۴۲۰، عمان ۱۹ هزار ۳۰۹، عربستان ۲۴ هزار و ۱۶۱ و تركیه نیز ۱۰ هزار و ۵۱۵ دلار است.

بر پایه این گزارش، درآمد سرانه كشورهای استرالیا، بلژیک، ایرلند، فرانسه، هلند، آلمان، كانادا، انگلیس، آمریكا، كره، ژاپن و اسپانیا به ترتیب ۶۱ هزار و ۹۲۵ دلار، ۴۷ هزار و ۳۵۲ دلار، ۵۴ هزار و ۳۷۴ دلار، ۴۲ هزار ۷۳۲ دلار، ۵۲ هزار و ۱۷۲ دلار، ۴۷ هزار و ۸۲۱ دلار، ۵۰ هزار و ۲۳۵ دلار، ۴۶ هزار و ۳۳۲ دلار، ۵۴ هزار و ۶۲۹ دلار، ۲۷ هزار و ۹۷۰ دلار، ۳۶ هزار و ۱۹۴ دلار و ۲۹ هزار و ۷۶۷ دلار اعلام شده است.