میزبان بیمار المپیك

المپیك به همان اندازه كه یك واقعه و رقابت ورزشی است، یكی از نمادهای جهانی شدن با ابعاد سیاسی و اقتصادی هم هست. انتخاب كشور میزبان، كشورهای راه یافته به این رقابت جهانی و سرانجام فهرست و رتبه بندی كشورها در پایان این رقابت، از جذابیت های المپیك است. این رقابت های جهانی برای كشورهایی كه میزبان آن می شوند فرصتی است كه در درازمدت فقط یك بار پیش می آید و می تواند امتیازات اقتصادی و غیراقتصادی كوتاه مدت و بلندمدتی را برای میزبان به ارمغان آورد. اما امسال میزبان بازی های المپیك كشوری است كه فرصت میزبانی برایش به تهدید تبدیل شده است.

برزیل از جذاب ترین و پرآوازه ترین كشورهای جهان است. نام این كشور در كنار دیگر جذابیت های گردشگری و جغرافیایی، با ورزش و به ویژه فوتبال هم گره خورده است. اما بحران های متعدد برزیل در دو سال اخیر موجب شده كه یكی از پردردسرترین و بحران زده ترین میزبانان المپیك باشد و این موقعیت موجب شود كه وضعیت بحران زده این كشور بیش از پیش برای جهان مشخص و آشكار شود. بیش از نیمی از كشورهای شركت كننده در رقابت های المپیك امسال، هیات های بلندپایه رسمی به مراسم افتتاحیه نفرستادند. كشورهایی هم كه هیاتی به مراسم افتتاحیه اعزام كرده اند در سطح مقامات رده پایین حضور یافته اند. این كشورها شرایط ناامن برزیل و همچنین بی ثباتی سیاسی را دلیل عدم شركت در مراسم افتتاحیه اعلام كرده اند.

ویروس ناشناخته زیكا و اختلافات سیاسی، دو بحران اصلی برزیل در دو سال گذشته بوده اند. زیكا البته بحرانی جهانی است كه راه حلی جهانی و یكپارچه را هم طلب می كند و مقابله با آن در جریان است. اما بحران سیاسی برزیل كه پیامدهای سیاسی، اجتماعی و حتی امنیتی به دنبال داشته، این كشور را به شدت آسیب پذیر كرده است. برزیل اكنون رئیس جمهوری مستقر و دولت باثبات و حتی مجلس مطمئن و قابل اتكا ندارد. در این كشور اكنون رئیس جمهور، به طور موقت بركنار شده و در انتظار حكم قضایی به اتهام فساد مالی است، رئیس جمهوری موقت هم خودش پرونده اتهام مالی دارد. بیش از دو سوم نمایندگان پارلمان هم با اتهامات مشابه روبه رو شده اند. شهرهای برزیل ماه هاست كه صحنه تجمع اعتراضی مخالفان و هواداران دیلما روسف، رئیس جمهوری موقتا بركنار شده برزیل است.

این تجمعات البته هنوز به خشونت و درگیری كشیده نشده است، اما این تنها تجمعات اعتراضی نیست كه در ماه های اخیر در شهرهای برزیل برگزار شده است. مردم برزیل به هزینه های زیاد برگزاری مسابقات المپیك هم اعتراض دارند. این اعتراض ها این روزها و همزمان با آغاز مسابقات هم جریان دارد.
برزیل از كشورهای درحال توسعه آمریكای لاتین است كه نسبت به دیگر كشورها شرایط سیاسی و اقتصادی مساعدتری دارد. اما اختلافات داخلی، رویارویی جریان های چپ و راست و همچنین شرایط كلی آمریكای لاتین و تاثیر آن بر تحولات داخلی برزیل، باعث برهم خوردن ثبات نسبی این كشور شده است.

شرایط اقتصادی موجب شده قدرت در آمریكای لاتین از اردوگاه چپ به سمت جناح راست حركت كند. بسیاری از كشورهای این منطقه این تغییر قدرت را تجربه كرده اند. حتی ونزوئلا كه نزدیك به دو دهه جایگاه و پایگاه پوپولیست های چپ گرای آمریكای لاتین بود، اكنون در آستانه تغییرات سیاسی بزرگی قرار گرفته است. در این میان برزیل هم دستخوش تحولاتی شده است كه می تواند این كشور جذاب آمریكای لاتین را همچنان ناآرام و بی ثبات نگه دارد.

کارشناس مسائل بین الملل