صنعت نرم‌افزار درجا می‌زند

طراحی و تولید نرم‌افزار یکی از پردرآمدترین صنایع در جهان محسوب می‌شود که با توجه به پایین بودن هزینه تولید در صنعت نرم‌افزار، کشور‌های در حال توسعه علاقه زیادی به سرمایه‌گذاری در این بخش دارند. در کشور ما هم با توجه به افزایش فارغ‌التحصیلان و علاقه‌مندان به برنامه‌نویسی و رشته‌های مرتبط با آن، سالانه نرم‌افزارهای زیادی تولید و جواز ورود به بازار‌های داخلی و خارجی را دریافت می‌کنند. طبق آمار در سال گذشته نزدیک به 200 میلیون دلار نرم‌افزار از ایران به کشور‌های دیگر صادر شده که به گفته کارشناسان این مقدار صادرات در مقایسه با کشور‌های فعال در تولید نرم‌افزار رقم پایینی به حساب می‌آید و ایران در تولید نرم‌افزار هنوز راه درازی در پیش دارد.

مهدی ذوالفقارنسب، یکی از تولید کنندگان نرم‌افزار به ‌«‌فرصت امروز‌»‌ گفت: قرار بود تا پایان برنامه پنجم توسعه میزان 2 درصد از میزان تولید ناخالص ملی توسط صنعت نرم‌افزار تأمین شود که متأسفانه در حال حاضر تنها 0.7 از این مقدار محقق شده است. به گفته وی عدم وجود متولی مشخص یکی از مشکلات عمده صنعت نرم‌افزار در کشور ما است و هنوز تولیدکنندگان نرم‌افزار نمی‌دانند که وزارت ارتباطات حامی تولیدکنندگان است یا وزارت صنعت، معدن و تجارت.

ذوالفقارنسب با اشاره به اینکه صنعت نرم‌افزار تفاوت زیادی با صنایع دیگر دارد، گفت: باید نگاه متفاوتی به این بخش شود و حمایت از تولیدکنندگان باید به‌صورت مستمر انجام شود. وی افزود: اگر از صنعت نرم‌افزار به خوبی حمایت شود می‌تواند درآمدزایی بسیار بالایی هم برای سرمایه‌گذاران و هم برای کشور داشته باشد و به جرات می‌توان گفت این صنعت جایگزین مناسبی برای درآمدزایی از راه فروش نفت به حساب می‌آید.

این تولید‌کننده با اشاره به وجود نیروی انسانی مناسب در طراحی نرم‌افزار گفت: سالانه تعداد زیادی از دانشجویان رشته کامپیوتر از دانشگاه‌ها به امید ورود به بازار کار فارغ‌التحصیل می‌شوند اما متأسفانه کاری متناسب با مدرک تحصیلی خود پیدا نمی‌کنند و جذب کارهای دیگر می‌شوند که این نشان‌دهنده پتانسیل بالای کشور ما در توسعه آی‌تی و در کنار آن توسعه تولید نرم‌افزار است. وی درباره نوع حمایت‌های صورت گرفته از تولیدکنندگان نرم‌افزار اظهار کرد: تا به حال حمایت‌های جسته و گریخته‌ای از این بخش شده اما هیچ‌وقت به‌صورت مستمر نبوده و فعالان این بخش به خوبی می‌دانند که نباید به این حمایت‌ها دل ببندند چون ادامه‌دار نخواهد بود.

ذوالفقارنسب در پاسخ به اینکه از تولیدکنندگان نرم‌افزار چگونه باید حمایت شود، گفت: حمایت‌های غیر‌مستقیم مثل معافیت از مالیات دلگرمی زیادی به فعالان و سرمایه‌گذاران این بخش خواهد داشت و اگر دولت بتواند چنین شرایطی را به وجود آورد تولید نرم‌افزار در کشور توسعه زیادی می‌یابد. وی درباره میزان صادرات نرم‌افزار نیز اظهار کرد: آمار دقیقی از صادرات وجود ندارد اما می‌توان گفت طی سال‌های گذشته این میزان به کندی افزایش پیدا کرده و بیشترین صادرات را به کشورهای عربی داشته‌ایم. این تولیدکننده افزود: البته ما نمی‌توانیم در بازار‌های عربی بیشتر از این وارد شویم، چون کشور‌های اروپایی و آمریکایی در این بازار حضور دارند که نرم‌افزار‌های ایرانی توان رقابت با آنها را ندارند. 

مجید مصلحی، کارشناس فناوری اطلاعات درباره سهم صنعت نرم‌افزار بر میزان اشتغال‌زایی کشور به ‌«‌فرصت امروز‌‌»‌ گفت: طبق آمار طی چند سال گذشته تولید نرم‌افزار توانسته تنها 0.05 بر میزان اشتغال‌زایی سهم ایفا کند، در حالی که این صنعت می‌تواند تعداد بسیار بیشتری از جوانان این مرز و بوم را شاغل کند. وی درباره معافیت مالیاتی که برای صادرکنندگان در نظر گرفته شده، اظهار کرد: معافیت مالیاتی برای صادرکنندگان توانسته مشوق خوبی برای فعالان این بخش باشد اما خوب است این تسهیلات گسترش یابد و به شرکت‌هایی هم که هنوز محصولات خود را صادر نکرده‌اند تعلق گیرد تا بتوانند به جمع صادرکنندگان بپیوندند.

مصلحی افزود: یکی از مشکلات صنعت‌نرم‌افزار در کشور ما نبود زیرساخت‌های مناسب برای این بخش است. به‌عنوان مثال، داشتن آزمایشگاه تست نرم‌افزار ازجمله الزامات اولیه است که هنوز در کشور ما وجود ندارد و از طرفی دیگر، گرانی پهنای باند اینترنت نیز در تولید و کیفیت نرم‌افزار تأثیر بسیاری می‌گذارد، چون یکی از هزینه‌های زیادی که شرکت‌های تولید‌کننده برای تست و آپلود نرم‌افزار باید متحمل شوند هزینه پهنای باند بوده که قیمت آن در ایران بالا است.

وی در پایان گفت: رعایت نشدن قانون کپی‌رایت در کشور نیز یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش‌روی تولیدکنندگان است. به همین دلیل سرمایه‌گذاران علاقه چندانی به طراحی نرم‌افزار‌های کاربردی ندارند و در تلاشند تا محصولات خود را تنها برای سازمان‌ها و شرکت‌ها تولید کنند.