دکتر حسین حکم آبادی، رئیس ایستگاه تحقیقات پسته دامغان / سیر نزولی صنعت پسته در ایران

برای بررسی هرچه بیشتر وضعیت آجیل در ایران و اوضاعی که بر این صنعت می رود با کارشناسان دانشگاهی و بازاری این حوزه صحبت هایی داشته ایم.

دکتر حسین حکم آبادی، رئیس ایستگاه تحقیقات پسته دامغان در این باره به «فرصت امروز» می گوید: وضعیت فعلی تولید پسته ایران مناسب ارزیابی نمی شود. وی با بیان این جمله ادامه می دهد: در طول یک دوره طولانی ایران بزرگ ترین تولیدکننده و تامین کننده پسته در بازارهای جهانی بود. امسال ایالات متحده آمریکا گوی سبقت را در تولید و تامین بازار از ما ربود.

او در ادامه به دلایل نزول صنعت پسته کاری ایران می پردازد و عنوان می دارد: خشکسالی و از دست رفتن منابع آب بزرگ ترین چالش باغ های پسته به ویژه در قطب  تولید آن استان کرمان است.

طغیان آفات مورد دیگری است که تولیدات پسته را تهدید می کند، به عنوان مثال امسال پسیل پسته به عنوان یکی از مخرب ترین آفات پسته ظاهر و سبب ضرر و زیان گسترده کشاورزان شد. در کنار این چالش نبود نظارت مناسب بر نهاده ها خود مشکلی دیگر برای کشاورزان ایجاد می کند زیرا پسته کاران برای از بین بردن آفات و بیماری ها، سموم مختلف را از بازار تهیه می کنند و این نهاده با وجود داشتن بسته بندی های شکیل و ظاهر مناسب اثر قابل توجهی بر حذف آفت از درخت و درمان آن ایجاد نمی کند.

در نتیجه هم محصول پسته کار از دست می رود و هم دچار ضرر و زیان مالی حاصل از خرید سموم بی کیفیت می شود.

نقش آمریکا در بازار جهانی پسته

حکم آبادی در ادامه به نقش آمریکا در بازار پسته جهانی می پردازد و شرح می دهد: از آنجا که از امسال آمریکا مقام نخست عرضه پسته را در دنیا به دست گرفت، قیمت جهانی این محصول را هم این کشور تعیین می کند و با توجه به عملکرد بالای ایالات متحده در سال جاری قیمت جهانی پسته با کاهش همراه بوده که این بر وضعیت صادرات پسته و پسته کاری ایران تاثیر بسیار منفی دارد و سبب زیان کشاورزان ایرانی می شود.

وی برای حل این مشکل پیشنهادی ارائه می دهد: باید برای حل این نوسانات قیمتی نوعی اتحادیه بین المللی برای تعیین قیمت جهانی این محصول ایجاد شود تا با در نظر گرفتن شرایط تولید کنندگان و وضعیت بازار فرمولی متعادل و منصفانه در سطح جهانی برای پسته مشخص شود. به این ترتیب کشاورزان نواحی مختلف دنیا دچار خسارت نمی شوند.

این محقق پسته توصیه هایی برای مسئولان مطرح می کند: پسته یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی ایران است و زندگی بسیاری با این آجیل گره خورده است. فقط در منطقه دامغان هزاران هکتار پسته کاری وجود دارد که زندگی حدودا 250هزار نفر را تامین می کند.

نکته مهم در این ارتباط امکان اشتغال زایی برای بانوان روستایی است چون به ویژه در فصل برداشت زنان سهم بسزایی در جمع آوری محصولات دارند. همانطور که اشاره شد مسئله بی آبی بزرگ ترین تهدید برای این صنعت است که باید با در نظر گرفتن مجموعه ای از عوامل و با روش ها و راه حل های مختلف (انتقال آب، منابع جایگزین آب، واردات آب و. . .) برای حل آن چاره ای اندیشیده شود.

نظارت سازمان های مسئول بر واردات و توزیع نهاده ها بسیار اهمیت دارد و باید جدی گرفته شود. مسئله بازاریابی بین المللی محصولات ایرانی که بسیار با کیفیت تر از انواع آمریکایی است و طعم و مزه بهتری هم دارد از دیگر نکاتی است که باید توسط دولت و سازمان های مربوط با جدیت پیگیری شود.