سوییسی بودن و سوییسی شدن

دولت سوییس می‌خواهد به تک‌تک شهروندان بزرگسالش ماهانه 2520 دلار حقوق بدهد. براساس این طرح که قرار است در ماه ژوئن به همه‌پرسی گذاشته شود، آنهایی که کار می‌کنند و درآمدشان کمتر از این حقوق پایه است، افزایش حقوق خواهند داشت و آنهایی هم که کار نمی‌کنند 2520 دلار را یکجا دریافت خواهند کرد.

دولت سوییس که با این طرح مخالف است، می‌گوید برای اینکه بتواند این طرح را اجرا کند، سالانه به 25میلیارد فرانک نیاز دارد. این دولت معتقد است طرح‌های مالیاتی جدید یا کاهش هزینه‌ها به اقتصاد کشور ضربه خواهد زد.

موافقان این طرح می‌گویند سوییس کشور ثروتمندی است و از پس این کار برمی‌آید. آنها معتقدند صدهاهزار نفر به خاطر پیشرفت فناوری در معرض خطر از دست دادن شغل‌های‌شان هستند و چنین طرحی می‌تواند به آنها امنیت اقتصادی و روانی دهد. پایه‌گذاران این کمپین هم معتقدند اجرای طرح حقوق ثابت ماهانه کارآفرینی را تقویت می‌کند.

سوییس البته نخستین کشوری نیست که ایده حقوق ثابت ماهانه برای شهروندان به ذهنش رسیده (فنلاند هم قصد دارد از سال آینده سالانه 10هزار دلار به شهروندانش حقوق ثابت بدهد) اما به هر حال تنها کشوری در اروپاست که به گفته نشریه هافینگتن‌پست خوشحال‌ترین مردم دنیا را دارد.

سوییس یکی از پررونق‌ترین اقتصادهای دنیا را دارد و به لحاظ استاندارد زندگی، کارآمدی نیروی کار، کیفیت سیستم آموزشی و بهداشتی بالاتر از هر کشور دیگری قرار می‌گیرد. یعنی تمام خصوصیاتی که کشوری رویایی باید برای راضی نگه داشتن مردمش داشته باشد، دارد. رازش چیست؟ به مردمش اهمیت می‌دهد.

اصلا این کشور کوچک اروپایی که قوانین سفت و سخت مهاجرتی دارد، روی مردم خودش سرمایه‌گذاری می‌کند و به این کار معروف است. گزارش سرمایه انسانی مجمع اقتصاد جهانی در سال 2013 می‌گوید سوییس بیش از هر کشور دیگری در دنیا روی سلامت، آموزش و استعداد مردمش سرمایه‌گذاری می‌کند.

سیستمی را به وجود آورده که به مردم و شرکت‌ها اجازه می‌دهد از سرمایه انسانی خود نهایت بهره را ببرند. موسسه سوییسی مدیریت‌توسعه می‌گوید سوییس قوانین طلایی رقابت را دنبال می‌کند؛ ساخت‌و‌ساز، تنوع، صادرات، سرمایه‌گذاری در زیرساخت، آموزش، حمایت از موسسات کوچک و متوسط، اعمال نظم مالی و از همه مهم‌تر حفظ انسجام اجتماعی.99درصد اقتصاد سوییس از سوی موسسات کوچک و متوسط این کشور تامین می‌شود و 75درصد نیروی کار این کشور در همین موسسات مشغول به کار هستند.

سعدیا زاهدی، مدیر ارشد مجمع اقتصاد جهانی می‌گوید: «سوییس کشور کوچکی است و جمعیت کمی هم دارد. منابع طبیعی زیادی هم ندارد بنابراین در واقع مردمش تنها سرمایه‌اش محسوب می‌شوند و مدت‌هاست که روی آنها سرمایه‌گذاری می‌کند. شاید به همین خاطر است که اقتصادی رقابتی و خلاق دارد و خیلی سریع فناوری را به خدمت خود درآورده است.»

زاهدی می‌گوید: سوییس محیطی را برای مردمش ایجاد کرده که هر کس می‌تواند کسب‌و‌کار خودش را راه بیندازد و به این ترتیب از سرمایه مادی و معنوی خود حفاظت می‌کند.

سوییس در نوآوری، آموزش پرسنل برای مشاغل، جذب استعداد از کشورهای دیگر و خدمات آموزشی دولتی در دنیا مقام اول را دارد و در حفظ استعداد مقام سوم. در سال 2015 در شاخص نوآوری جهانی رتبه اول را به دست آورده است.

به گفته زاهدی، دانشگاه‌های مدیریتش به لحاظ کیفی در دنیا در رتبه اول قرار دارند، در ریاضیات و علوم آموزشی رتبه هفتم و به لحاظ کیفیت مدارس ابتدایی هم در صدر دنیا قرار دارد، به لحاظ دسترسی مدارس به اینترنت هم در رتبه هفت. کمتر کشوری است که به لحاظ آموزشی چنین وضعیتی را داشته باشد.

شاید به همین خاطر است که مردم باسوادی دارد؛ مردمی که در گزارش میزان خوشحالی جهانی سازمان ملل در سال 2013، رتبه سوم را به خود اختصاص داده‌اند. سوییس در فهرست شاخص زندگی بهتر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه از جمله کشورهایی است که بالاترین میزان رفاه روحی و کمترین میزان افسردگی را دارد؛ وضعیتی که تاثیر مستقیمی روی نیروی کار و اقتصادش داشته است.

اصلا وقتی بهداشت و سلامت روحی و روانی جامعه در میان باشد، سوییس مقام اول را در دنیا دارد. این در حالی است که دولت کمترین هزینه را (در کل جهان توسعه‌یافته) صرف این بخش می‌کند. جای تعجب ندارد که سوییسی‌ها از جمله سالم‌ترین مردمان دنیا باشند.

به گفته مجمع جهانی اقتصاد، بها دادن به استعدادها و مهارت‌های مردم می‌تواند آینده هر کشوری را بسازد و کارآمدی و رشد اقتصادی را افزایش دهد. این دقیقا همان اتفاقی است که در سوییس رخ می‌دهد. دولت به مردم خدمات عالی می‌دهد و مردم در ازایش حتی حاضر نیستند از کار خودشان بزنند و با افزایش تعطیلی‌های سالانه مخالفت می‌کنند. یا مثلا در رابطه با همین طرح حقوق ثابت ماهانه، اکثریت‌شان می‌گویند حتی اگر این طرح تصویب هم شود، همچنان به کار کردن ادامه خواهند داد.

اینها جمعیت 8/1میلیون نفری سوییس را تشکیل می‌دهند؛ کشوری که با نرخ بیکاری 3/5درصدی و تورم منفی باثبات‌ترین اقتصاد دنیا را دارد و با سیاست امنیت مالی درازمدت و پایداری سیاسی خود به بهشت امن تمام سرمایه‌گذاران دنیا تبدیل شده است؛ حق دارد خودش را از بقیه دنیا دور نگه دارد. بارها و بارها حسادت دنیا را نسبت به خود برانگیخته است.تا سال 2002 عضو سازمان ملل متحد نشد؛ دو همه‌پرسی که برای ورود این کشور به اتحادیه اروپا برگزار شده با مخالفت گسترده مردمش مواجه شده است.یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیاست که یک صنعت خدمات مالی به خوبی توسعه‌یافته دارد و به همین خاطر با موضع باز با دنیا رفتار می‌کند.

در دهه 30 به بانکداری مخفی معروف بود، اما حالا به دنبال سال‌ها انتقاد ایالات متحده و اتحادیه اروپا، فهرست صاحبان خارجی حساب بانکی در بانک‌هایش را منتشر می‌کند.

اقتصاد سوییس

سوییس یک اقتصاد صلح‌طلب موفق مبتنی بر بازار مدرن دارد که سرانه تولیدات ناخالص داخلی‌اش جزو بیشترین‌هاست. به غیر‌ از سیستم بانکداری پیشرفته، صنعت ساخت‌و‌ساز سوییس که با فناوری پیشرفته کار می‌کند، از جمله عوامل رونق اقتصادی این کشور است.

اقتصاد سوییس از انعطاف‌پذیری زیاد و قدرت سازمانی بهره می‌برد که منجر به رعایت حقوق بشر و مقابله با فساد در نهادهای این کشور شده است. یک نهاد حقوقی کاملا مستقل و عاری از هر گونه فساد بر اقتصاد این کشور حاکم است که قراردادها را تنظیم و نظارت می‌کند. این کشور در رده‌بندی شاخص فساد کشورهای دنیا از سوی سازمان شفافیت بین‌الملل در رتبه پنجم قرار دارد.

ثبات سیاسی و اقتصادی، سیستم حقوقی شفاف، زیرساخت استثنایی، بازارهای کارآمد سرمایه، نرخ پایین مالیات بر شرکت‌ها و موضع باز سوییس در مقابل تجارت و سرمایه‌گذاری جهانی این کشور را به یکی از رقابتی‌ترین کشورهای دنیا تبدیل کرده است. در سال 2014 از سوی مجمع جهانی اقتصاد برای هفتمین بار متوالی، بالاتر از سنگاپور، ایالات‌متحده، آلمان و هلند، به‌عنوان رقابتی‌ترین اقتصاد دنیا انتخاب شد؛ آن هم در دوره‌ای که دنیا از بحران اقتصادی رنج می‌برد.

سوییس سیاست‌های اقتصادی خود را تا حد زیادی با اتحادیه اروپا مطابقت داد تا رقابت در عرصه بین‌المللی را افزایش دهد اما در بخش کشاورزی همچنان به خودش وابسته است؛ بخشی که تنها 5درصد جمعیت کشور را به کار گرفته و لبنیات درجه‌یک (به خصوص پنیر) تولید می‌کند. شکلات سوییسی هم که زبانزد خاص و عام است.

با اینکه بسیاری از مواد خام و محصولات غذایی را باید از کشورهای دیگر وارد کند اما در عوض در تولید مواد شیمیایی، دارو، فلز، ماشین‌آلات، پارچه و محصولات فناوری پیشرفته شهرت جهانی دارد و آنها را به کشورهای دیگر صادر هم می‌کند. ابزار و قطعات مورد نیاز ساخت‌و‌ساز، وسایل نقلیه، پوشاک و پارچه هم از جمله محصولات وارداتی سوییس است و شرکای تجاری‌اش آلمان، ایتالیا، فرانسه، ایالات‌متحده و بریتانیای کبیر هستند. به خاطر ثبات سیاسی و ارز و موقعیت مرکزی که در اروپا دارد، به یکی از مهم‌ترین مراکز مالی دنیا تبدیل شده است.

سیستم بانکداری، بیمه و کشتیرانی پیشرفته و منظم سوییس به معادلات تجاری بین‌المللی‌اش کمک می‌کند. گردشگری و تولید انرژی از منابع آبی و هسته‌ای، از دیگر عواملی است که اقتصاد سوییس را به یکی از بهترین، سالم‌ترین و پایدارترین اقتصادهای دنیا تبدیل کرده است. سوییس تا حد زیادی به کارگران خارجی هم وابسته است که در واقع مهمان سوییس هستند و 20درصد نیروی‌کار این کشور را تشکیل می‌دهند.

البته که قوانین پذیرش نیروی کار خارجی به تازگی در سوییس سخت‌گیرانه‌تر شده و عده‌ای نگران هستند که این اقدام دست سوییس را در جذب استعداد جهانی ببندد. اما با تمام این اوصاف اقتصاددانان معتقدند که سوییس می‌تواند الگویی برای کشورهای دیگر باشد. در واقع این هدف مجمع جهانی اقتصاد است.

ارتباط با نویسنده: Azadehetehad@gmail. com