روشنایی ارزان به قیمت خاموشی تولید

تقریبا تابستان سال 1388 بود که مسئولان کشور به عرضه گسترده لامپ‏های کم‏مصرف با قیمت مناسب در بازار پرداختند. ولی این روزها نه‏تنها لامپ‏های کم‏مصرف با قیمت یارانه‏ای دیگر در بازار خودنمایی نمی‏کنند، بلکه لامپ‏های پرمصرف و فاقد کیفیت چینی، بازار لامپ ایران را تحت سیطره خود قرار داده‏اند. بازاری با مشتریان میلیونی که زیر ذره‏بین چشم‏های تنگ اما تیزبین چینی‏ها قرار گرفته است و مجالی برای توجه به جنس ایرانی باقی نگذاشته‏اند. این مسئله در حالی رخ داده است که بیش از 25 کارخانه قانونی به تولید لامپ در ایران می‏پردازند. اما حجم واردات کالاهایی که حتی از مبادی غیرقانونی هم وارد می‏شوند، مانعی بزرگ بر سر راه رواج کالای تولید داخل در بازار است.
به هر حال مصرف بهینه برق و استفاده از کالاهایی که کمترین میزان مصرف انرژی را دارند، چندین سال است که به‏شدت هر چه تمام‏تر در رسانه‏های جمعی ایران تبلیغ می‏شود. یکی از کالاهایی که مانورهای عریض و طویلی هم در ارتباط با آن داده شده، لامپ‏ کم‏مصرف است. تولیدکننده‏های داخلی هم یا زیر بار بروکراسی‏های اداری و بیمه و مالیات و دارایی و غیره کمرشان شکسته است یا اینقدر این کالاهای چینی ارزان است و هزینه‏های تولید در ایران بالاست که توان رقابت با چینی‏ها را ندارند. با این وجود هنوز هم این کارخانه‏ها با ارائه کالای استاندارد و باکیفیت سعی در پوشش بازار و برطرف کردن نیازهای بازار دارند.

خانواده‏ها را دریابید
خانواده‏ها مهم‏ترین مخاطبان رسانه‏ها در مورد استفاده از لامپ‏های کم‏مصرف هستند. زیرا در مصارف خانگی، موضوع نور و روشنایی سهم زیادی در مصرف برق داشته و به همین دلیل، مبحث کاهش مصرف لامپ‏ها نقش ویژه‏ای در صرفه‏جویی این انرژی باارزش دارد. از سوی دیگر، همانند اکثر کشورهای دنیا در ایران هم احساس نیاز به لامپ‏های کم‏مصرف روزبه روز پررنگ‏تر شده است تا جایی که امروزه این مهمان تازه
از راه رسیده، رقیب خود یعنی لامپ‏های رشته‏ای و پرمصرف را از میدان بیرون رانده است. برای کسب اطلاع در مورد این نورسیده هزار‏رنگ، حتما نباید تولیدکننده یا فروشنده این کالا باشید، بلکه کافی است به مرکز بورس این کالا یعنی خیابان لاله‏زار سر بزنید تا از نزدیک با کم و کیف خرید یک لامپ کم‏مصرف آشنا شوید.

بازار در انحصار
برندهای چینی
بسیاری از لامپ‏های کم‏مصرف موجود در بازار، چینی هستند. این را یکی از عمده‏فروشان این محصول می‏گوید که معتقد است لامپ‏های کم‏مصرف را از گمرک وارد کرده و آن را به طور عمده، نصف قیمت بازار عرضه می‏کند. طبق گفته وی، استقبال از نوع چینی لامپ‏های کم‏مصرف بی‏نظیر است، چرا که با قیمت پایین‏تری نسبت به نوع ایرانی در بازار به فروش می‏رسند. در ادامه یکی از فروشندگان لوازم الکتریکی عمر لامپ‏های کم‏مصرف چینی را کوتاه‏تر از عمر نوع ایرانی آن می‏داند. او معتقد است از آنجا که لامپ‏های ایرانی کم‏مصرف از قطعات باکیفیت و استاندارد تشکیل شده‏اند، از روشنایی و طول عمر بیشتری برخوردارند.
سخن اهالی فن
در همین زمینه احمد محسنی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لامپ‏های روشنایی در گفت‏وگو با «فرصت امروز» در مورد مهم‏ترین موانع تولیدکنندگان این حوزه می‏گوید: نداشتن سرمایه در گردش و هزینه‏های بالای تولید مهم‏ترین موانع این حوزه به شمار می‏روند. وی در ادامه بازار را در حالت انتظار توصیف می‏کند، چون همه در انتظار ارزان شدن کالاها به سر می‏برند، بنابراین خریدوفروش کمتر شده است. وی در ادامه در مورد میزان وارداتی بودن این کالاها می‏گوید: در این زمینه واردات داریم. اما مهم این است که مردم کالاهایی را خریداری کنند که از مبادی قانونی وارد شده‏ است. این کالاها علامت استاندارد ایران را بر خود دارند. از مبادی غیرقانونی نیز حجم بالایی کالا وارد می‏شود که مهم‏ترین راهکار مقابله با آن  عدم خرید آنها از طرف خریدار است. محسنی اضافه می‏کند: باید از تریبون‏های عمومی، آموزش‏های لازم در مورد اجناس باکیفیت به مردم داده شود تا از خرید اجناس تقلبی و بی‏کیفیت خودداری کنند.
وی همچنین به موضوع جالب توجهی هم اشاره می‏کند: بعد از همکاری‏ها و هماهنگی‌هایی که با ستاد مبارزه با قاچاق، سازمان استاندارد و سازمان حمایت از مصرف‏کننده داشتیم که جلوی واردات جنس قاچاق را بگیریم، شاهد صدور پروانه بهره‏برداری تولید لامپ کم‏مصرف در شهرهای واقع در مرزهای غربی بوده‏ایم. این تولید‏ی‏ها با وارد کردن مواد اولیه و تولید لامپ به ظاهر قاچاقی انجام نمی‏دهند، اما آنها در واقع به قاچاق صورت قانونی داده‏اند! این مقام مسئول همچنین خطاب به مصرف‏کنندگان می‏گوید: نباید گول میزان ولتاژ درج شده روی لامپ‏ها را بخورند. چون بسیاری از آنها ممکن است به‏عنوان 40وات فروخته شوند، اما تنها 20وات باشند. در حقیقت لامپ‌های کم‏مصرف وارداتی فاقد استانداردهای لازم هستند و میزان ولتاژ درج شده روی آنها واقعی نیست. از طرفی هر لامپ کم‏مصرفی لزوما کم‏مصرف نیست و در این میان تقلب‏هایی هم ممکن است صورت بگیرد. وی همچنین از مشتریان می‏خواهد که از خرید لامپ‏های کم‏مصرف گمنام خودداری کنند، هرچند ارزان قیمت باشد. چون اگر جنس‏های خوشنام گران‌تر هستند به خاطر کیفیت بالا و دوام آنهاست.

صرفه اقتصادی، یگانه دلیل استقبال مردمی
طبق گفته فروشندگان لوازم الکتریکی هر شخصی در بخش روشنایی خانه‏ خود، معمولا سالانه حدود 800 کیلو وات برق مصرف می‏کند که با به کار بردن لامپ‏های کم‏مصرف، این میزان تقریبا به نصف کاهش پیدا می‏کند. این فروشندگان همچنین میزان روشنایی یک لامپ رشته‏ای 100 وات را معادل یک لامپ کم‏مصرف 18 وات توصیف می‏کنند. علاوه بر این، قیمت برق مصرفی لامپ‏های کم‏مصرف چیزی حدود یک چهارم قیمت انرژی مصرفی دیگر لامپ‏هاست. از سوی دیگر فروشندگان این کالا عمر بالای لامپ‏های کم‏مصرف را از دیگر مزایای این لامپ‏ها دانسته و عمرشان را تقریبا 10برابر لامپ‏های رشته‏ای بیان می‏کنند. البته باید توجه داشت که هر چقدر تعداد دفعات خاموش و روشن کردن این لامپ‏ها کمتر باشد، طول عمر آنها نیز بیشتر می‏شود. لامپ‏های کم‏مصرف در انواع رنگ‏های آفتابی، مهتابی، آبی، قرمز و سبز تولید می‏شوند. بنا به گفته فروشندگان، از رنگ زرد یا آفتابی این لامپ‏ها استقبال بیشتری می‏شود. البته معمولا لامپ‏های کم‌مصرف 25 تا 30 واتی نیز بیشترین مقدار فروش را به خود اختصاص می‏دهند. مزایای مذکور و از همه مهم‏تر جنبه صرفه اقتصادی لامپ‏های کم‏مصرف نسبت به همتای سنتی‏اش، شانس جای گرفتن این نوع لامپ را در سبد خرید مردم بسیار افزایش می‏دهد.

علامت استاندارد، تضمین کیفیت لامپ‏های کم‏مصرف
یکی از راه‏های تشخیص لامپ کم‏مصرف باکیفیت، داشتن علامت استاندارد است. در واقع این لامپ‏ها بدون هولوگرام، تقلبی محسوب می‏شوند و تضمینی برای کیفیت‏شان وجود ندارد. لذا خریداران باید نوع ایرانی آن را تهیه کنند تا علاوه بر استاندارد بودن، از گارانتی یک‏ساله آنها هم بهره‏مند شوند.