ردپای سرطان در قزل‌آلا و فلزات سنگین در مرغ

رییس سازمان دامپزشکی کشور گفت: از مجموع پایش هفت فرآورده خام دامی از منظر 39 آلاینده، مشکل خاصی در آنها دیده نشده و تنها در برخی نمونه‌برداری‌ها، رد پای ماده رنگی سرطان‌زا در ماهی قزل‌آلا، «مایکوتوکسین» در شیر و فلزات سنگین در مرغ دیده شده است. مهدی خلج در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: میزان این آلاینده‌ها نگران‌کننده نیست و هشدارهای لازم برای کاهش این مخاطرات به تولیدکنندگان داده شده است. وی با بیان اینکه سازمان دامپزشکی در سال‌های اخیر طرح پایش سلامت محصولات و فرآورده‌های خام دامی را انجام داده است، افزود: در طرح پایش سلامت محصولات دامی طی چند سال اخیر نمونه‌برداری‌های بسیاری از هفت محصول و فرآورده‌های دامی از جمله گوشت مرغ، تخم‌مرغ، گوشت قرمز، شیر، عسل، خوراک دام و غیره انجام شده که این محصولات از نظر 39 آلاینده گوناگون مورد آنالیز و ارزیابی قرار گرفته‌اند.

رییس سازمان دامپزشکی کشور ادامه داد: براساس نتایج به دست آمده از آزمایشات انجام شده، این محصولات تقریبا بدون مشکل بوده‌اند. البته در مورد مرغ و شیرخام هنوز به جمع‌بندی کامل نرسیدیم. خلج تصریح کرد: در نمونه‌برداری‌های انجام شده از مزارع پرورش ماهی قزل‌آلا رد پای «مالاشیت‌ کلین» در برخی موارد دیده شده است. «مالاشیت کلین» یک ماده رنگی است و باید در صنایع رنگ‌ریزی به کار برود که سرطان‌زاست و به این دلیل نباید در فرآورده‌های دامی دیده شود اما برخی پرورش‌دهندگان به‌صورت غیرمجاز برای مبارزه با انگل‌های خارجی یا قارچ‌های سطحی از آن استفاده می‌کردند. وی با اشاره به معدوم‌سازی چند مورد گزارش شده که به‌صورت غیر‌قانونی از این ماده سرطان‌زا استفاده کرده بودند، گفت: سازمان دامپزشکی پس از نمونه‌برداری و آزمایشات خود، ماده جایگزین را به آبزی‌پروران معرفی کرد. بر همین اساس از سال گذشته اعلام شد که هیچ ماهی قزل‌آلایی اجازه عرضه به بازار را ندارد مگر آنکه سازمان دامپزشکی پس از نمونه‌گیری از آن مزرعه، عرضه این محصول را مجاز اعلام کند.

رییس سازمان دامپزشکی کشور اظهار کرد: یکی دیگر از کارهایی که انجام شد در زمینه پایش میزان فلزات سنگین در گوشت مرغ بود. بعضا تشویشی در اذهان‌عمومی ایجاد شده بود که در مرغ تولید شده داخلی فلزات سنگین وجود دارد، البته سازمان دامپزشکی آن را تایید کرد اما میزان آن از حداکثر مجاز بیشتر نیست و تنها اسیدفسفوریکی که برای استخراج ‌دی کلسیم‌فسفات مورد استفاده قرار می‌گیرد ناخالصی داشت و فلزات سنگینش از حداکثر مجاز بالاتر بود. هشدار دادیم مشکل باید حل شود یا اینکه اسیدفسفوریک فودگرید باید به جای آن در بازار عرضه شود. 

خلج تاکید کرد: آزمایشگاه‌های مرجع، طرح پایش سلامت محصولات دامی در سال‌جاری نسبت به سال‌های گذشته دقیق‌تر و مجهز‌تر هستند و براساس تجربیات گذشته نقایص سال‌های گذشته نیز برطرف می‌شوند. جواب آزمایش‌های انجام شده روی شیر در قالب طرح پایش محصولات و فرآورده‌های دامی هنوز تجمیع نشده اما در گذشته مطرح می‌شد که «مایکوتوکسین» در شیر وجود دارد و میزان آن بالاست. وی اعلام کرد: میزان مجازی که در کدکس غذایی بین‌المللی برای «مایکوتوکسین» مشخص شده 500 نانوگرم در لیتر است که البته برخی دیگر معتقدند باید استاندارد‌های اتحادیه اروپا را که 50 نانوگرم در لیتر تعیین شده، ملاک سنجش و ارزیابی «مایکوتوکسین» در شیر قرار داد. اگر کدکس غذایی بین‌المللی را معیار قرار دهیم هیچ مشکلی در شیر از این نظر وجود ندارد و کمتر از حداکثر مجاز تعیین شده است. البته از استاندارد اتحادیه اروپا کمی پایین‌تر هستیم.

رییس سازمان دامپزشکی اظهارکرد: در این راستا از همه استانداران تقاضا شده تا کمیته ارتقای کیفیت بهداشتی شیرخام را با ریاست معاونان استاندار و دبیرکلی سازمان دامپزشکی تشکیل دهند و سازمان جهاد کشاورزی، اتحادیه‌دامداران، دانشکده علوم پزشکی و... در این کمیته عضویت پیدا کنند که از مبدا تولید تا مراکز جمع‌آوری شیر و قبل از فرآوری شدن، این محصول را پایش و نظارت کنیم. خلج با بیان اینکه در زمینه گوشت قرمز و تخم مرغ هنوز نتایجی استخراج نشده است، افزود: در زمینه میگو نیز با توجه به اینکه اتحادیه اروپا باید کد EC صادر شده از سوی سازمان دامپزشکی را برای شرکت‌های صادر‌کننده ایرانی تایید کند و براساس نتایج آزمایش‌های انجام شده سازمان دامپزشکی در تک‌تک مراحل تولید و صادرات میگو و نتایج آزمایش‌های اتحادیه اروپا، هیچ مشکلی از نظر باقی‌مانده‌ها و فلزات سنگین وجود ندارد.

وی افزود: 3141 مجوز بهداشتی برای صادرات 69 نوع کالای مربوط به دام، فرآورده خام دامی، آلایش دامی، دارو و... صادر شده است که حدود 829 هزار رأس دام سبک نیز صادر شده و رکورد جدیدی در صادرات محصولات فرآورده‌های دامی محسوب می‌شود. سازمان دامپزشکی به‌عنوان متولی تضمین‌کننده سلامت و بهداشت، محصولات و فرآورده‌های خام دامی همواره در صادرات و واردات شرط الزام‌آور بهداشتی را رعایت کرده است. رییس سازمان دامپزشکی ادامه داد: در زمینه سلامت و بهداشت مواد‌غذایی باید به مسئله امنیت غذایی توجه کرد؛ بنابراین سازمان دامپزشکی معتقد است اگر خوراک بهداشتی دام را ارتقا ندهیم نمی‌توانیم زنجیره‌های بعدی تولید را از این نظر تضمین کنیم. خلج اظهار امیدواری کرد: امسال با حمایت وزیر جهاد کشاورزی و دولت اسکله اختصاصی برای تخلیه خوراک دام ایجاد شود تا محصولات اساسی آنجا تخلیه ‌شوند و محصول دیگری به‌ویژه مواد شیمیایی نگهداری نشوند. از سوی دیگر انبار اختصاصی و ناوگان حمل‌و‌نقل ویژه برای نهاده‌ها و خوراک دام و طیور ایجاد شود.