دلارها به جیب چه کسی می‌رود؟

اغراق‌آمیز نیست اگر بگویم پوشاک خارجی به‌خصوص ترک، نه تنها بوتیک ایران بلکه مزون خانگی را قبضه کرده است. امری که حتی در پوشش بیشتر اقشار حتی قشر متوسط جامعه هم دیده می‌شود.

آگهی‌های فروش لباس ترک و فلان برند آمریکایی روی دیوار خانه‌ها، تبلیغات اینستاگرام، کانال‌های تلگرامی و به طور کلی در فضای واقعی و مجازی به چشم می‌خورد. قطعا این حجم از تبلیغات گواه استقبال شایانی است که از سوی مخاطب ایرانی صورت می‌گیرد که باعث می‌شود فروشنده‌ها با این تبلیغات بازار پوشاک را گرم‌تر از دیروز کنند و این اجناس جای اجناس ایرانی را تنگ و تنگ‌تر می‌کند.

استقبال مخاطبان ایرانی از پوشاک ترک گواه این ادعاست که صنعت لباس در ایران یا وجود ندارد یا در آستانه ورشکستگی است. چندی پیش دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور در آیین اختتامیه نخستین جشنواره مد و لباس ایرانی اسلامی که در شیراز برگزار شد گفت: در هرسال یک تریلیون ریال (100هزار میلیارد تومان) درزمینه مد و لباس در کشور هزینه می‌شود که این رقم معادل یک سوم بودجه سالانه کشور است. 

البته حمید قبادی به آمار جالب‌توجه دیگری اشاره کرد: هر ایرانی به‌طور میانگین سالانه 12میلیون ریال برای مد و لباس هزینه می‌کند. 

هرچند که او اشاره نکرد که این رقم مربوط به خرید پوشاک ایرانی است یا پوشاک ترک اما هرچه که باشد از دو منظر قابل‌بررسی است. اگر این آمار و ارقام مربوط به کالای ایرانی باشد باید خوشحال بود که صنعت مد و پوشاک برخلاف گمانه بالا در جایگاه مناسبی قرار دارد اما اگر این آمار مربوط به دلارهایی است که از ایران برای خرید پوشاک خارجی خارج می‌شود باید نگران وضعیت پوشاک ایرانی بود. امری که با توجه به نکاتی که پیش‌تر ذکر شد، چندان دور از ذهن نیست.

گرچه نمره وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه مد و لباس نسبت به سایر حوزه‌ها بالاتر است، اما این بخش نوپا است و عمر چندانی ندارد بنابراین کلیه مسیرهای جدید را باید طی کند تا مد و لباس ایرانی به خانه‌ هر ایرانی راه پیدا کند. امری که باعث گردش اقتصادی و ایجاد شغل برای هنرمندان و طراحان لباس، صنعت پارچه، نساجان، خیاطان، سرمایه‌گذاران، فروشندگان و فعالان حوزه لباس خواهد شد.

بی شک مد و لباس حوزه‌ای است که گردش مالی گسترده‌ای در آن در جریان است، اما این تنها بخش اقتصادی ماجرا است، بخش دیگر آن که هم سنگ با بخش اقتصادی است، بخش فرهنگی مد و لباس است. 

سال‌هاست بر مقوله فرهنگ‌سازی در حیطه مد و لباس تاکید شده است. متاسفانه تا امروز هیچ راهکار کاربردی و جدیدی ارائه نشده است. به همین دلیل است که ایرانیان در حوزه مد و لباس تا به امروز بیشتر مصرف‌کننده بوده‌اند تا تولیدکننده.

بااین‌حال باید گفت اقدامات خوبی در این حوزه صورت گرفته است و این قدم‌ها هرچند که خیلی دیر برداشته‌شده، اما باز جای امیدواری است که تلاش مدیران و هنرمندان این بخش در آستانه به بار نشستن است.

کیفیت، قیمت مناسب محصول و جنس خوب کالا از جمله مواردی است که باعث می‌شود، جنس ایرانی جای خود را به راحتی در بین اجناس خارجی پیدا کند. اما مهم‌ترین بخش مد و لباس دقیقا در مفهوم خودش نهفته است. به‌عبارت‌دیگر اینجا نقش طراح مد و لباس پررنگ می‌شود. اوست که باید براساس نیاز مردم، فرهنگ و شرایط زیست‌محیطی لباس‌هایی را طراحی کند که به سرعت جای خود را پیدا کند.

باید گفت صحبت در مورد بازاریابی مد و لباس ایرانی و ارائه آن به کشورهای دیگر آرزوی محالی نیست اما به توجه به شرایط امروز کشور در این حوزه تقریبا ممکن نیست. بهتر است اول فکری برای بازار آشفته ایران کرد، زمانی که بازار مد و لباس در حوزه ایران سروسامان گرفت طبیعتا راه برای بازارهای جهانی بازخواهد شد.

روزنامه‌نگار هنری