بی‌ آبی ، بزرگ‌ ترین چالش هند

بی‌بی‌سی می‌نویسد: در تاریخ 11مارس مهندسان یک نیروگاه بزرگ در هند وحشت‌زده و سراسیمه به سمت رودخانه گنگ آمدند تا ببینند خبری که به گوش‌شان رسیده صحت دارد یا نه. خبر رسیده بوده که سطح آب کانالی که رودخانه را به کارخانه متصل می‌کند، دارد با سرعت پایین می‌رود؛ آبی که از آن برای تولید بخار استفاده می‌کنند، توربین‌ها را راه می‌اندازند و تجهیزات مهم نیروگاه را خنک نگه می‌دارند.

روز بعد مقامات ‌عالی‌رتبه هندی مجبور شدند تولید این نیروگاه 2300 مگاواتی شهر فاراکا واقع در ایالت وست‌بنگال را به دلیل کمبود منابع آبی هند به حالت تعلیق درآورند. بعد نوبت به شهرستان کنار رودخانه رسید که بیش از 1000 خانواده از خانواده‌های کارگران نیروگاه در آن زندگی می‌کردند؛ آب رودخانه خشک شده بود. هزاران بطری آب آشامیدنی میان ساکنان این شهر توزیع شد و ماشین آتش‌نشانی خودش را به رودخانه رساند تا بتواند آب مورد نیاز را برای آشپزی و تمیزکاری از آن استخراج کند.

این نیروگاه- یکی از 41نیروگاه تحت مالکیت شرکت برق هندی نشنال ترمال پاور کورپوریشن- که یک‌چهارم برق هند را تامین می‌کند، به مدت 10روز تعطیل شد و به این ترتیب اتفاقی بی‌سابقه در تاریخ 30 ساله‌اش رخ داد؛ اتفاقی که به گفته یکی از مقامات ارشد نیروگاه، مسئولان کار خاصی نمی‌توانستند برایش بکند.

در واقع هیچ کس نمی‌داند چرا سطح آب رودخانه گنگ در فاراکا- که مسئولان در دهه 70 در آن سد ساختند تا مسیر آب را از بنگلادش منحرف کنند- تا این اندازه پایین آمده است. البته در همان دهه 70 هند و بنگلادش با هم توافق‌نامه‌ای را امضا کردند که براساس آن آب رودخانه گنگ را با هم به اشتراک می‌گذارند.

اما بحران آب هند زمانی جدی شد که این کشور باید براساس همین قرارداد ظرف 10 روز بخش زیادی از آب رودخانه گنگ را به بنگلادش منتقل می‌کرد. بحران آب هند وخیم‌تر شد. حالا باران‌های موسمی هم برای دومین سال متوالی با کاهش مواجه شده و برف‌های هیمالیا هم امسال تصمیم گرفته‌اند دیرتر آب شوند.

شواهد نشان می‌دهد کاهش سطح آب رودخانه 2500 کیلومتری گنگ که آب یک‌چهارم جمعیت 1/3میلیارد نفر هند را تامین می‌کند، رو به افزایش و سلامت آن در معرض خطر است. دلایل زیادی هم دارد؛ به‌عنوان مثال استخراج بیش از اندازه از منابع آب‌های زیرزمینی منطقه. بخش زیادی از همین منابع هم به دلیل آرسنیک و فلوراید آلوده است. یک گزارش جوی جنجال‌برانگیز از سوی سازمان ملل پیش‌بینی می‌کند یخچال‌های طبیعی هیمالیا تا سال 2035 به یک پنجم سطح فعلی خود می‌رسند.

تابستان نزدیک است و به گفته کمیسیون ملی آب میزان آب موجود در 91 منبع هند در پایین‌ترین سطح خود طی یک دهه گذشته قرار دارند. نیویورک‌تایمز می‌نویسد نزدیک به 330میلیون نفر از بحران خشکسالی رنج می‌برند؛ مناطق زیادی از این شبه‌قاره به بیابان تبدیل شده، زمین کشاورزان خشک شده و آنها را از خانه‌هایشان بیرون رانده است.

بخشی از بحران به گردن چرخه آب و هوایی ال‌نینو است که باعث گرم‌تر شدن جو این منطقه از زمین شده است. (یکی از چرخه‌های مشهور آب و هوایی جهان است که هر دو تا هفت سال یک‌بار باعث ایجاد ناهنجاری‌های بزرگی در آب و هوای سراسر زمین می‌شود؛ سیلاب‌های ناگهانی، خشکسالی، قحطی و اپیدمی از جمله آسیب‌های ناشی از این چرخه است.)اما عامل اصلی بحران آب هند سوء‌مدیریت منابع آبی، ناکامی در مبارزه با فساد و غفلت نخست‌وزیر این کشور در یافتن راه‌حلی برای بحران بوده است.

البته نشریه نیویورک تایمز امیدوار است بحران آب هند به لطف راهکارهایی که برای مقابله با ال‌نینو در پیش گرفته شده و باران‌های فصلی که به پیش‌بینی سازمان هواشناسی احتمالا در آینده نزدیک وضعیت بهتر خواهد داشت، کمی تعدیل شود. اما اگر مسئولان دست به اقدامی زیرساختی برای حفظ این باران‌ها نزنند، همه‌اش بخار می‌شود و به هوا می‌رود.

بحران آب بزرگ‌ترین چالش هند است. هزاران روستایی در منطقه قحطی‌زده ماهاراشترا از داخل تانکر آب مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. مقامات منطقه لاتور از ترس اعتراض‌های مردمی در واکنش به این بحران تجمع بیش از پنج نفر در اطراف تانکرهای آب را قدغن کرده‌اند. دولت از مقامات محلی خواسته از منابع آبی برای پر کردن استخرهای شنا استفاده نکنند.

در فاراکا هم مردم لباس‌هایشان را در همان آب باقی‌مانده در کانال نیروگاه می‌شورند. بحران آب هند به دلیل رشد جمعیت، سرعت بالای شهری‌سازی و افزایش تقاضای آب از سوی بخش کشاورزی، انرژی و صنعت تشدید شده و نزدیک به سه‌چهارم بیماری‌های هند نتیجه مصرف آب آلوده است.

نشریه گاردین به نقل از بانک جهانی می‌نویسد: به طور کلی بحران جهانی آب می‌تواند آسیب‌های جدی به اقتصاد خاورمیانه، آسیای مرکزی و آفریقا بزند و رقم تولیدات ناخالص داخلی آنها را پایین بیاورد.

متخصصان می‌گویند هند می‌تواند با سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های موجود، نزدیک کردن نرخ تعرفه‌های آب به توان مالی مردم طبقه متوسط و فقیر هند، ایجاد خدمات مشتری بومی و بالا بردن سطح آگاهی مردم از بحران بومی آب و راه‌های مقابله با آن از شدت این بحران بکاهد.

ارتباط با نویسنده: Azadehetehad@gmail. com