بایدها و نبایدها در انتخاب شریک تجاری

گاه اتفاق افتاده است که دو نفر دست به تاسیس شرکتی یا کسب‌و‌کاری می‌زنند و تنها برخی از قوانین و هنجارها را در نظر می‌گیرند. به مرور زمان مسائل و معضلات نانوشته‌ای بروز می‌کنند که منجر به سردرگمی، خشم و ناامیدی می‌شود. شرکا ممکن است بر سر مسائلی نظیر اخلاق کاری، اهداف مالی، نقش در کسب‌و‌کار یا سبک رهبری اختلاف نظر داشته باشند. این مشکلات زمانی پررنگ‌تر می‌شوند که دو شریک به منظور کارآفرینی و راه‌اندازی کسب‌و‌کار نوین و جدید دست به همکاری می‌زنند. در این صورت تجارب پیشینی وجود نداشته و نقشه راه شرکت براساس داده‌های تاریخی قابل بررسی نیست. از این رو، پیش‌بینی آینده شرکت از ابهامات بیشتری برخوردار است.

برای پیشگیری از چنین مشکلاتی اول باید به این پرسش پاسخ دهیم که آیا بدون شریک تجاری نمی‌توان کسب‌و‌کار موفقی راه انداخت؟ بر این اساس میزان ضرورت وجود شریک در یک کسب‌و‌کار مشخص می‌شود. این ضرورت ناشی از منابع مالی شریک، روابط قوی، یا مهارت‌های کلیدی او است که ما فاقد آن هستیم. برای این منظور بهتر است به استخدام یک متخصص یا قرارداد پیمانکاری اقدام کنیم.

نکته مهم دیگر، نحوه تعامل با شریک تجاری محسوب می‌شود. این مشکلی است که بسیاری از شرکا به آن دچار می‌شوند و پیش از آنکه یکدیگر را شناخته و بتوانند نظرات خود را به یکدیگر منتقل کنند، وارد شراکت می‌شوند. راهکار این مسئله، اجرای یک پروژه کوچک پیش از اقدام به شراکت است که نشان می‌دهد فرد مورد نظر، مهارت‌ها، قابلیت‌ها و شخصیت مطلوب ما را تامین می‌کند یا خیر. بهترین شراکت زمانی است که دو شریک در دو حوزه مختلف توانمندی داشته باشند و این تخصص همپوشانی نداشته باشد، تا به سینرژی و هم‌افزایی بیشتری نایل شود.

در خصوص شراکت‌های فامیلی و دوستانه بسیار هوشیار باشید. این مسئله را در نظر بگیرید که اگر شراکت شما با شکست مواجه شود، چه خدشه‌ای به روابط فامیلی و دوستانه شما وارد خواهد کرد. در این صورت، شراکت خانوادگی را نیز همانند شراکت با دیگران آغاز کنید و همان مسائل و نکات را مدنظر قرار دهید تا در مدیریت شرایط با مشکل مواجه نشوید. در این راستا، بسیاری توصیه می‌کنند در شراکت‌های خانوادگی، پس از ترک محل کار، راجع به کار صحبت نکنید. این نکته را در نظر داشته باشید که به احتمال بسیار زیاد، با برهم خوردن شراکت، دوستی و ارتباط نیز خاتمه می‌یابد.

به هر ترتیب پس از تعیین شریک تجاری، با کمک یک مشاور حقوقی یا یک حسابدار، موافقت‌نامه‌ای برای شرکت تنظیم کرده و طرفین امضا کنید و به اجرای آن متعهد شوید. برخی از شرکا که دارای قدرت و روابط قوی هستند، ممکن است تصور کنند می‌توانند هر نوع مانعی را از سر راه خود بردارند، بنابراین بهتر است به‌صورت قانونی یک قرارداد امضا شود تا حقوق طرفین رعایت شود. نکاتی که باید در چنین توافق‌نامه‌ای ذکر شوند شامل: نقش و مسئولیت افراد، میزان سهام، منابع مالی و تامین سرمایه و زمان تقسیم سود و. . . است.

در ساده‌ترین حالت هر دو شریک 50 درصد سرمایه اولیه را تامین می‌کنند، اما در بسیاری از موارد شرایط متفاوت است. به طور مثال ممکن است یکی از طرفین سرمایه بیشتر و دیگری تخصص یا روابط تجاری را تامین کند. در این صورت با تنظیم قرارداد منعطف می‌توان عدالت را در خصوص طرفین جاری کرد. برای ارتباطات روزانه و روتین با شریک خود، برنامه‌ریزی کنید. به‌طور مثال روزی یک بار، یا چندبار در روز یا هفته با یکدیگر تماس داشته و درباره وظایف انجام شده و برنامه‌‌های پیش رو، تعامل و همفکری داشته باشید.

شرایط قطع مشارکت نیز باید در توافق‌نامه ذکر شوند، مانند خرید سهام یکی از شرکا توسط دیگری، یا تعلیق شرکت و تقسیم دارایی‌ها توسط همه شرکا. برخی از راهکارهای ممکن جهت کاهش مشکلات و دشواری‌های ناشی از شراکت در‌ اینجا اشاره شده است.

1- در سرمایه‌گذاری شریک شوید نه در هزینه‌ها. هر سرمایه‌ای از قبیل پول، دانش، روابط، اطلاعات و... که برای شراکت آورده‌اید، در اختیار شریک شما قرار می‌گیرد. در دنیای متعالی، طرف مقابل شما یک فرد کامل روراست و امانت‌دار فرض می‌شود. اما در واقع، دنیا کامل و بی‌عیب و نقص نیست و شریک شما نیز به آن میزان که تصور می‌کنید، تکامل یافته و متعالی نیست. بنابراین برای سرمایه و آورده‌تان یک توافق‌نامه منعقد کنید تا به سادگی آن را از دست ندهید.

2- همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، تنها در صورتی با کسی مشارکت کنید که قدرت استخدام او و بهره‌برداری از مهارت و توانمندی‌های او را ندارید. در غیر‌این صورت، به عقد قرارداد پیمانکاری و استخدام بسنده کنید.

3- تمامی توافقات را در یک موافقت‌نامه مکتوب و امضا شده و محضری ثبت کنید تا در هنگام بروز مشکلات به آن رجوع کنید.

4- حقوق و حدود مشارکت را مشخص کنید. با تعیین محدوده اختیارات شرکا، به میزان توانمندی ایشان کنترل داشته باشید.

5- در هر صنعت و کسب‌و‌کاری که هستید، شراکت را به‌صورت 50-50 تشکیل دهید.

6- هر یک به تنهایی بر داشته‌های خود تمرکز کرده و سعی کنید آن را در راستای کسب‌و‌کار مورد نظر به حد اعلاء برسانید. بر این اساس می‌توانید در شراکت نیز موفق عمل کنید.

این نکته را در نظر داشته باشید که کسب تجربه در شراکت ممکن است به قیمت برهم خوردن برخی از روابط ارزشمند تمام شود، بنابراین در آغاز کسب‌و‌کار و طرح‌ریزی روابط بسیار محتاط و معقول و منطقی عمل کنید. بسیاری از مواقع اتکا به تعارفات متداول در جامعه منجر به اختلافات عمیق در کسب‌و‌کار شده و نه تنها اهداف مالی و منافع طرفین را برآورده نساخته، بلکه به برخی از ارتباطات خاتمه می‌بخشد.

کارشناس ارشد مدیریت و تحلیلگر کسب‌و‌کار