بافت قدیمی و کالاهای امروزی

بافت قدیمی تهران با همه اذیت و آزاری که به لحاظ رفت‌و‌آمد ایجاد می‌کند، قدم زدن در راسته‌های شلوغ و به‌هم‌ریخته‌اش خالی از لطف نیست، حتی اگر این خیابان و بافت قدیمی خیابان مولوی باشد با آن همه موتورسوار و سر‌وصدا. با آن دیوارها و سقف‌های جلوآمده و کج و معوج. فکر می‌کنم که اگر انتظار داشته باشیم کمی بیشتر به سر و وضع این خیابان با این نام بزرگ برسند، انتظاری دور از عقل نیست. به‌هر‌حال مولوی را با انبوهی از کالاهای گوناگون در این خیابان نیمه‌جان رها کرده‌اند.

احتمالا بسیاری از خوانندگان هم می‌دانند که این خیابان به‌تنهایی بورس چندین کالا را در خود جای داده است. از همان ابتدایش که از میدان رازی شروع می‌شود که در قرق موتورها و لوازم یدکی‌هاست. جلوتر که بیایید و برسیدبه میدان اعدام سابق یا محمدیه فعلی، بورس مواد‌غذایی شروع می‌شود. از اینجا هم که عبور کنید و بالاتر بیایید، می‌رسید به بورس لوازمی چون دیگ‌های بزرگ و ظروف پلاستیکی و سطل‌ها و وسایلی از این دست. تازه این پایان کار نیست. لوازم بهداشتی مانند دستمال‌کاغذی‌ و شوینده‌ها و غیره هم بورس‌شان اینجاست. اما مولوی است و فروشگاه‌های پارچه‌فروشی‌اش. جایی که جهان رنگ‌ها کامل می‌شود و تماشایی. حتی اگر خریدار هم نباشید، بودن در میان دنیایی از نقش و نگار و رنگ و لعاب می‌تواند خوشایند باشد. گزارش امروزمان در این خیابان و مرکز بورس پارچه تهیه شده است.

خیابان مولوی تا‌ دل‌تان بخواهد کالاهای جورواجور دارد. تا همین چند سال پیش بورس پرنده‌فروش‌ها هم در ادامه این مراکز بورس قرار داشت که البته جمع شد. اما نمی‌توان از خیابان مولوی حرف زد و از پارچه‌فروش‌هایش یادی نکرد. به‌ویژه همین چند وقت پیش پاساژی اختصاصی برای عرضه پارچه پرده‌ای و پرده در این خیابان افتتاح شد. بنابراین این مرکز بورس با این ساختار قدیمی در حال رشد است و البته پاساژها یکی پس از دیگری سر از گودبرداری‌های اصولی و غیراصولی برمی‌دارند و فروشگاه‌های قدیمی هم هر روز بیشتر از دیروز آب می‌روند. اینقدر آب می‌روند تا اینکه بالاخره تمام شوند. اما برسیم به این گزارش. نخستین و آخرین باری که به این مرکز بورس رفته‌ بودم، برمی‌گردد به سال 83. آن هم همراه با دوستی عزیزتر از جان برای خرید انبوهی از پارچه‌های گوناگون برای رشته‌ تحصیلی‌اش که طراحی پارچه بود. اما تهیه این گزارش بهانه‌ دوباره‌ای شد که شال و کلاه کنم و راهی این مرکز بورس شوم.

اما این بار برای بررسی بازار پارچه‌ آمده بودم؛ بازاری که جای جنس ایرانی در آن بسیار تنگ است. چینی‌ها، کره‌ای، اماراتی‌ها، انگلیسی‌ها و غیره پرچم‌شان در این مرکز بورس بسیار بالاست. انواع پارچه‌های مانتویی، چادری، پالتویی، فاستونی، گیپور، دانتل و ملحفه‌ای در این مرکز بورس روی هم چیده شده‌اند و ترکیبی از رنگ‌های چشم‌نواز را ایجاد کرده‌اند. هر چند وقتی نامی میهنی در میان نباشد، ته دلت حسابی خالی می‌شود. این نکته را هم برای علاقه‌مندان به خرید از این خیابان بگویم که بازار پارچه‌های مولوی در دو خیابان اردستانی و رئیس عبداللهی گسترده شده. البته در تهران پارچه تنها از بازار مولوی خریده نمی‌شود. بلکه سرای امیرکبیر در بازار بزرگ تهران، زرتشت، کوچه‌های دوقلوی برلن و مهران، محله عبدل‌آباد، تجریش و خیابان گاندی نیز از جمله مهم‌ترین بازارهای فروش پارچه هستند. اما بازار مولوی از جامعیت بیشتری برخوردار است و هر نوع پارچه‌ای در آن یافت می‌شود. تنوع پارچه‌ها در این بازار هر کسی را راضی برمی‌گرداند. مهم‌تر اینکه قیمت پارچه‌ها در این مرکز بورس تا حدودی ارزان‌تر هم هست. اما مثلا قیمت پارچه‌های مشابه در خیابان زرتشت و گاندی بیش از 30درصد گران‌تر از این مرکز است. تنوع مهم‌ترین ویژگی این بازار است. اگر به بازار عبدل‌آباد بیشتر برای خریدن پارچه‌های متقال و ملحفه‌ای و پرده‌ای می‌روند، در این بازار می‌توان به دنبال همه جنس‌ها بود.

پارچه مانتوها از اندونزی می‌آید

90درصد پارچه‌های بازار چینی است که اغلب درجه یک هم نیستند. فروشنده‌ میان‌سالی با ارائه این توضیحات ادامه می‌دهد: بعضی‌ از پارچه‌های چینی پارگی هم دارند اما به خاطر نخ خوب و تنوع زیاد فروش بیشتری دارند. پارچه‌های ترک گران‌تر از پارچه‌های چینی هستند. پارچه‌های ایرانی بیشتر پلی‌استر هستند از لحاظ قیمتی پارچه‌های ایرانی مانند پارچه بروجرد قیمتش برای هر متر از 12هزار تومان شروع می‌شود. پارچه‌های اصفهان هم مثل سمانه و آرزو که از پارچه‌های ضعیف‌تر تهیه شده است تا متری 10هزار تومان قیمت دارد. تترون متری تا 13هزار تومان و نخی هم 18هزار تومان در مغازه‌ها به فروش می‌رود. البته کارخانه لایکو تبریز هم پارچه خوبی دارد که در بعضی از مغازه‌ها به فروش می‌رسد. البته بسیاری از تولیدات ایران محصولات خود را با نام ترک به فروش می‌رسانند تا خریداران نسبت به خریدشان راغب شوند! همچنین «پارچه اردکان بروجرد و مرلین بروجرد» اگر اصل باشد خیلی مناسب پارچه تشکی است، اما به خاطر قیمتش شاید خیلی‌ها وسع‌شان نرسد؛ بنابراین سراغ خرید آن نمی‌روند چون فقط پارچه یک تشک 50هزار تومان تمام می‌شود.

از آنجایی که مانتو پوششی رسمی در ایران است و هر زنی از این پوشش استفاده می‌کند، حتما برای هر کسی جالب است بداند که این پارچه‌ها از کجا تهیه می‌شود. اما جالب است که این پوشش رسمی پارچه‌اش کاملا وارداتی است. کشورهای آسیای شرقی در این میان یکه‌تاز میدان هستند. از اندونزی تا ویتنام و کره. یکی از فروشندگان در این ارتباط به «فرصت امروز» می‌گوید: اندونزی پارچه برای مانتوی مجلسی دارد و جنسش از ویتنام و کره بهتر است و قیمتش 30هزار الی 35هزار تومان برای هر متر است. کره و ویتنام هم قیمت پارچه‌هایشان بین 18هزار تا 20هزار تومان در نوسان است. قیمت پارچه‌های مجلسی در این بازار نیز از 60هزار تومان شروع می‌شود. این پارچه‌ها انواع مختلفی دارند و اگر از مدل‌های سنگ‌کاری شده باشند، قیمت‌های آنها بین متری 90هزار تومان تا 450هزار تومان در نوسان است. این فروشنده در مورد فروش بیشتر کدام پارچه‌ها می‌گوید: مردم بیشتر پارچه کت و دامنی خود را از پارچه کره‌ای تهیه می‌کنند، چون هم ارزان‌تر است و هم زیباتر. متوسط قیمت پارچه‌های کت و دامنی در این بازار متری 40هزار تومان و در انواع دیگر بین متری 30هزار تا 70هزار تومان است. پارچه‌های مانتویی نیز بین متری 18هزار تا 30هزار تومان قیمت می‌خورد. وی همچنین اضافه می‌کند که پارچه‌های کت و دامنی نخی ترک نیز از متری 35هزار تومان شروع شده و بهای پارچه پشم ترک متری 70هزار تومان است که بسته به جنس آن قیمتش بالاتر هم می‌رود.

2 خیابان تمام‌پارچه‌ای

در مرکز بورس پارچه‌فروشان مولوی دو خیابان جنس‌شان کاملا پارچه‌ای است. خیابان اردستانی و خیابان رئیس عبداللهی. اما خیابان اردستانی بورس اصلی پارچه‌هایی مانند لباسی، ملحفه‌ای، پالتویی، پارچه‌های مخصوص مثل دستمال آشپزخانه، پارچه‌های لباس بچه و نوزاد و... است. البته بین فروشگاه‌هایش و به‌ویژه در مجتمع‌های تجاری‌اش پارچه‌های پرده‌ای هم پیدا خواهید كرد. پارچه لباسی‌ها بیشتر خارجی هستند؛ مخصوصا پارچه لباس‌های مجلسی مثل ساتن، گیپور و دانتل‌ها كه جزو پرطرفدارترین‌ها محسوب می‌شوند. به غیر‌از پارچه‌های مجلسی كه در تمام سال ثابت هستند، بقیه پارچه‌ها فصلی هستند و به همین دلیل این روزها پارچه‌های پشمی، پالتویی، مانتویی‌های زمستانی، فوتر و چرم و خلاصه پارچه‌های ضخیم بیشتر به چشم‌تان می‌خورد. پارچه‌های ملحفه‌ای هم تنوع بسیار زیادی دارند و از ملحفه‌های ساده تا ملحفه‌های طرح‌دار با كیفیتی كه بیشتر برای دوخت سرویس عروس استفاده می‌شوند در رنگ و طرح‌های مختلف موجود هستند. پارچه‌های چادری‌ مشكی و رنگی هم تنوع خوبی دارند و با هر قیمت كه بخواهید می‌توانید پارچه چادری مناسبی تهیه كنید.

راستی اگر كنار بعضی مغازه‌ها یا سر كوچه‌ها بساط دستفروش‌های پارچه پهن است، تعجب نكنید. این پارچه‌های رنگارنگ تكه‌های اضافه ته‌توپ‌های پارچه‌ هستند كه با قیمت پایین‌تری به فروش می‌رسند. مجتمع‌های تجاری راسته اكثرا بزرگ و قدیمی و چند طبقه هستند و آنهایی كه امكان ساخت‌وساز داشته‌اند در حال تبدیل شدن به پاساژهای چند طبقه‌اند. داخل پاساژها هم از پارچه لباس مجلسی و مانتویی و كت و شلواری تا پارچه چادری و ملحفه‌ای پیدا می‌كنید. پرده‌فروش‌ها هم تعدادشان زیاد است. یكی از موارد دیگری كه در پاساژها به چشم‌تان خواهد خورد مغازه‌هایی است كه پتو و حوله و سرویس‌خواب می‌فروشند.

راه‌های رسیدن به این مراکز خرید

برای رسیدن به بازار پارچه باید به خیابان اردستانی بروید که متقاطع خیابان عبداللهی است و در اصل به هم وصل هستند. منطقه، بازاری و شلوغ است و بهتر است از ماشین شخصی استفاده نكنید. به‌ویژه اگر قصد خرید ندارید و فقط می‌خواهید گشتی بزنید و سر از مدل‌ها دربیاورید. ایستگاه متروی مولوی كه در میدان محمدیه قرار دارد نزدیك‌ترین ایستگاه مترو به منطقه است. بعد از بیرون آمدن از مترو حدود دو ایستگاه با خیابان عبداللهی فاصله دارید. می‌توانید این دو ایستگاه را پیاده بروید و از مغازه‌ها بازدید کنید. هم می‌توانید از اتوبوس‌های بی‌آرتی استفاده كنید و هم از تاكسی‌های خطی كه مقصدشان بازار پرده‌فروش‌هاست. اتوبوس‌های بی‌آر‌تی، خط آزادی‌- خاوران هم از داخل خیابان مولوی می‌گذرند و ایستگاه مولوی كه پیاده شوید در چند قدمی راسته قرار دارید.