بازرگانی تنها برای تجار، نه تولیدکنندگان

کارت بازرگانی تنها پروانه‌ای برای فعالیت واردات و صادرات است. در کل کشور نزدیک به 390هزار کارت صادر شده است که علاوه بر تجار، تولیدکنندگان نیز از آن استفاده می‌کنند.

پارلمان بخش‌خصوصی معتقد است اگر فعالیت بازرگانی تنها به تجار سپرده شود و تولیدکنندگان تنها در بخش تولید فعالیت کنند علاوه بر تقویت بازرگانی، چرخه تولید نیز فعال خواهد شد.

البته برخی تجار با کارت بازرگانی مرتکب تخلفاتی چون فرار مالیاتی و عدم پرداخت تعرفه واردات کالا بر مبنای قاعده A2 می‌شوند.
امروزه توسعه و فعال کردن شرکت‌های بازرگانی به اندازه راه‌اندازی یک واحد تولیدی اهمیت دارد زیرا بسیاری از تولیدکنندگان برای تولید کالای خود به مواد اولیه نیاز دارند، گرچه این موضوع فعالیت این دو بخش را به‌جای مرتبط کردن ادغام کرده است.
اگر می‌خواهید یک تاجر باشید، باید ابتدا کارت بازرگانی داشته باشید. این کارت می‌تواند هم به نام افراد حقیقی باشد و هم حقوقی، اما فعالان این حوزه معتقدند که صدور کارت‌های حقیقی بسیار راحت‌تر است.

مدت تمدید هر کارت نیز در حال حاضر یک‌ساله خواهد بود. اخذ این کارت حدود 300 تا 350هزار تومان برای بازرگان هزینه دارد که از این مقدار 250هزار تومان سهم اتاق بازرگانی است.
شما ابتدا باید آدرس پستی دفتری را که قرار است محل کارتان باشد به همراه اجاره‌نامه یا سند مالکیت به اتاق بازرگانی ارائه دهید. ناگفته نماند که چیدمان محل باید به ‌صورت دفتر کار و کاملا اداری باشد. اگرچه از نظر اتاق بازرگانی، میزان سرمایه مهم نیست، اما بسته به اینکه چه کالایی را می‌خواهید برای تجارت انتخاب کنید سرمایه مورد نیاز شما متفاوت است. این مقدار باید به اندازه‌ای باشد تا حداقل هزینه‌های شما را
پوشش دهد.
تجار مواد اولیه وارد کنند
 نه تولیدکننده‌ها
در حال‌حاضر نزدیک به 28هزار کارت بازرگانی در کشور صادر شده که از این تعداد 12‌هزار و 100 کارت بازرگانی مربوط به شهر تهران است.
البته همه افرادی که دارای کارت هستند صرفا بازرگان نیستند زیرا اکثر تولیدکنندگان نیز دارای کارت بازرگانی هستند.
به گفته مجیدرضا حریری، رییس کمیسیون واردات اتاق ایران برای پویایی اقتصاد کشور فعالیت‌ها باید به‌صورت تخصصی انجام شوند به طوری که یک تولیدکننده تنها در بخش تولید فعال باشد و تامین مواد اولیه محصول خود را به بازرگانان واگذار کند.

گرچه بازرگانان ترخیص کالا از کمرگ را به فرد دیگری که حق‌العمل کار و موکل آنها در گمرک است، می‌سپارند.
محمدرضا برخوردار، رییس مجمع واردات اتاق تهران در مورد نقش کارت بازرگانی در فعالیت تجار می‌گوید: کارت بازرگانی تنها یک شناسنامه است که وارد‌کننده و صادرکننده را از تولیدکننده جدا می‌کند. این کارت در بعضی از کشورها اصلا وجود ندارد زیرا در آنجا هر شخصی تنها در حرفه خود فعال است مثلا یک تولیدکننده تنها تولید می‌کند.

این کارت هیچ‌گونه نقشی در تنظیم بازار ندارد و تنها تمرین تشکل‌گرایی است تا بازرگانان گرد هم بیایند و آمار و اطلاعات در گردش باشد.
واردکننده‌ای با انتقاد از اینکه صلاحیت فرد دریافت‌کننده کارت بازرگانی به درستی مورد ارزیابی قرار نمی‌گیرد‌، تصریح کرد: زمانی که قیمت کاغذ به یکباره گران شد، افرادی بودند که به صرف داشتن کارت بازرگانی اقدام به واردات بی‌رویه کاغذ کردند و این باعث شد علاوه بر ورود محصولات بی‌کیفیت، بازار را با عرضه مازاد بر تقاضا روبه‌رو کنند و خیلی از بازرگانان ورشکست شوند.

البته برخی تولیدکنندگان با دیدن کشش بازار یک محصول معادل ارزش صادرات محصولات خود به واردات کالا اقدام می‌کردند و از آنجا که این اقدام نیز از سوی افراد غیرکارشناس انجام می‌گرفت علاوه بر ایجاد نوسان قیمت در بازار، موجب عرضه محصولات بی‌کیفیت در بازار شد.

تخلفات ناشی از کارت بازرگانی
فعالیت تعداد زیادی از شرکت‌ها تنها به واردات و ترخیص کالا محدود می‌شود، همین موضوع، تقاضا برای کارت بازرگانی را افزایش داده این در حالی است که بسیاری از این کارت‌ها به بازرگان تعلق ندارد و به نام افراد دیگری صادر شده که فعالیت بازرگانی ندارند، اما تجار از آن برای دور زدن سیستم قانونی استفاده می‌کنند.

حریری در این زمینه توضیح می‌دهد: تنها انگیزه متخلفان فرار مالیاتی است، به طوری که بعضی از بازرگانان با کارت فرد دیگری اقدام به واردات گسترده می‌کنند تا مالیات نپردازند. از این رو، زمانی که ماموران اداره دارایی برای دریافت مالیات به سراغ آنها می‌روند مشخص می‌شود کارتی که واردات با آن انجام شده متعلق به شخص دیگری است.

ماموران مالیاتی با پیگیری زنجیره خریدوفروش کارت بازرگانی در پایان به پیرمرد فقیری در یک روستا می‌رسند. البته از زمانی که معرفی مکان اداری قبل از صدور کارت اجباری شده است، این اتفاق کمتر رخ می‌دهد.
حریری با رد این موضوع که سختگیری در صدور کارت بازرگانی باعث افزایش سوءاستفاده از این کارت می‌شود، می‌افزاید: دریافت کارت بازرگانی آسان‌تر از دریافت جواز کسب است، به طوری که برای صدور کارت بازرگانی حداقل مدارک یعنی داشتن سابقه‌کار، مدرک دیپلم و یک مکان اداری نیاز است.

به گفته وی، قطعا در هر فعالیتی تخلف وجود دارد و بازرگانی نیز از این مسئله مستثنا نیست، البته با اقدامات پیشگیرانه سعی شده فعالیت متخلفان کمتر شود، به طوری که قبلا با کارت‌های بازرگانی واردات و صادرات انواع کالاها انجام می‌شد، اما اکنون با صدور کارت‌های موقت بازرگانی فرد محدود به سه نوع محصول است، به همین دلیل تخلفات نیز کاهش یافته است.
به نظر می‌رسد باید کارت بازرگانی برای واردات مواداولیه از کارت واردات نسخه کامل کالا تفکیک شود زیرا در این صورت بر فعالیت بازرگانان و تولیدکنندگانی که مواد اولیه وارد می‌کنند به‌صورت مجزا نظارت می‌شود هرچند محسن احتشام، عضو اتاق ایران پیش‌تر گفته بود اعمال کنترل و نظارت باید به‌ گونه‌ای باشد که فضای کسب‌و‌کار برای بازرگانان تسهیل شود.
یکی دیگر از تخلفات کارت بازرگانی دور زدن تعرفه گمرکی است.

با توجه به اینکه واردات نسخه کامل یک دستگاه نسبت به واردات مواد اولیه آن، تعرفه گمرکی بالاتری دارد از این رو اگر واردات قطعات و مواد اولیه در گمرک شامل اجزای کامل یک کالا باشد بازرگان باید تعرفه نسخه کامل را بپردازد؛ در این حالت قاعده A2 رخ
داده است.
به گفته برخوردار این قاعده ابتدا از سوی کشورهای صنعتی مطرح شد و از آنجایی که مجلس ایران نیز این قانون را قبول کرده است، رعایت این موضوع الزامی است.
برخوردار در توضیح تخلفات ناشی از قاعده A2 می‌گوید: زمانی که واردکننده قطعات یک دستگاه را وارد می‌کند و احتمال می‌دهد قاعده A2 مشمول وی می‌شود دست به تخلف می‌زند، به طوری که از کارت بازرگانی افراد دیگری برای واردات قطعات یک کالا استفاده می‌کند.
به هر ترتیب، بازرگانی علاوه بر ریسک‌های زیادی که دارد، به طور کلی می‌تواند کاری شیرین و جذاب برای فعالان باشد. البته به یاد داشته باشید که تجربه در این کار حرف اول را می‌زند و بهتر است همنشینی با کارکشتگان را فراموش نکنید.