از بازار نعل‌بندان تا بازار روس‌ها

استان گلستان دو بازار محلی دارد که یکی در گرگان و دیگری در گنبد واقع شده است، بازار نعل‌بندان و بازار روس‌ها در دو شهر غربی و شرقی این استان، از مراکز عمده اقتصادی به شمار می‌روند که در فاصله تقریبا 100کیلومتری از هم قرار دارند و با دو سبک متفاوت، اقتصاد خاصی را رقم زده‌اند. بازار نعل‌بندان گرگان از جمله بازارهای سنتی کشور محسوب می‌شود که در عین اینکه قدمت تاریخی داشته و بافت تاریخی خود را حفظ کرده است، هنوز به‌عنوان یکی از بازارهای فعال محلی این شهر جنب و جوش گسترده‌ای دارد.بعد از میدان شهرداری گرگان، راسته باریکی وجود دارد که با چرخش‌ها و پیچ‌های متنوع، مجموعه یک بازار محلی را شکل می‌دهد.

این بازار محلی که برخلاف دیگر بازارهای قدیمی ایران، سرپوشیده نیست، راسته پیچ در پیچی را شامل می‌شود که در دو طرف آن دکان‌ها صف کشیده و با سقف‌های شیروانی خود یادآور باران‌های همیشگی شمال هستند. وجه تسمیه این بازار نیز به خاطر فضایی بوده که در یکی از کاروانسراهای این بازار برای نعل زدن اسب‌ها اختصاص داده بودند و کم‌کم به این نام مشهور شد. بازار نعل‌بندان از گذشته‌ها تاکنون قلب تپنده شهر استرآباد به شمار می‌رفته و قدمت آن به قرن چهارم هجری می‌رسد. در میان این بازار قدیمی هنوز هم نشانه‌هایی از دوران گذشته بر جای مانده است که می‌توان به مسجد جامع، حمام قاضی و تکیه‌های آن اشاره کرد.

در حال حاضر، این بازار محل عرضه محصولات متنوعی است که از مواد خوراکی تا پوشاک را در برمی‌گیرد و هر روزه اهالی شهر بیشتر مایحتاج روزانه خود را از آن خریداری می‌کنند. تره‌بارها و میوه‌فروشی‌ها هر روز سبزی‌ها و میوه‌های تازه را عرضه کرده و در این میان بازار ماهی‌فروش‌ها هم کاسبی‌اش داغِ داغ است. این بازار به‌ویژه در روزهای نوروز نیز رونق ویژه‌ای پیدا می‌کند و بسیاری از مردم گرگان و حتی شهرهای اطراف، آجیل سفره عید خود را از آنجا تهیه می‌کنند.

بازار نعل‌بندان چندین راسته مختلف دارد که با فرعی‌هایی به یکدیگر متصل شده‌اند و مردم زیادی در آنجا مشغول کسب‌و‌کارند. در این بازار حدود 150 مغازه فعالیت می‌کنند. البته به این تعداد باید گاری‌هایی را هم اضافه کنید که در بازار رفت وآمد می‌کنند و اجناس خود را می‌فروشند. از اجناس مهمی که در این بازار عرضه می‌شود، پوشاک است، خصوصا بزازی‌های زیادی در قسمت آغازین بازار قرار دارند و این بازار یکی از مراکز عمده فروش پارچه محسوب می‌شود. از دیگر محصولات مهم این بازار می‌توان به صنایع‌دستی و مواد خوراکی محلی اشاره کرد.اما یکی از ویژگی‌های بازارهای محلی حضور انواع پختنی‌های خانگی است.

از فروش انواع نان‌ها و شیرینی‌های محلی که از روستاهای اطراف آورده می‌شوند، مثلا از روستای مشهور زیارت که نان‌های پخته شده در تنور را برای فروش می‌آورند گرفته تا انواع ترشی‌ها که معمولا زنان آنها را عرضه می‌کنند. صنایع‌دستی نیز مانند لباس‌های محلی و پارچه‌های دستباف و حتی اجناس دستبافت ترکمنی در این بازار عرضه می‌شوند. از آنجا که این استان از بیشترین تنوع فرهنگی و قومی برخوردار است، تنوع صنایع‌دستی و خوراکی‌های عرضه شده در این بازار نیز کاملا به چشم می‌آید. در واقع تا می‌خواهی چشم از شلیته‌های مردم کتولی استان برگیری، طرح روسری ترکمن گنبد جلوی چشمت سبز می‌شود.

گنبد و بازار روس‌هایش

دامنه بازارهای سنتی استان گلستان به تنه روس‌ها هم می‌خورد. درست در گنبدکاووس و بازاری با نام بازار روس‌ها. این بازار در ورودی شهر گنبد قرار داشته و در طول روز و تا پاسی‌ از شب محل آمد‌و‌شد خریداران زیادی است که از گنبد و دیگر شهرهای اطراف برای خرید به آنجا می‌روند. این بازار به‌صورت سرپوشیده بوده و یک راسته تقریبا دور و دراز است که در دو طرف آن مغازه‌های زیادی شکل‌گرفته‌اند.چیزی حدود 100مغازه. اجناسی که در این بازار عرضه می‌شوند بسیار متنوع بوده و بسیاری از مایحتاج روزانه را برطرف می‌کنند.

بسیاری از لوازم ضروری زندگی که بسیار خرد و کوچک هستند و در حالت عادی چندان به چشم نمی‌آیند، در این بازار وجود دارند. تنها کافی است در این مکان سرپوشیده قدم بزنید، حتی اگر قصد خرید هم نداشته باشید هنگام خروج از بازار با چندین کیسه وسایل از بازار خارج خواهید شد! انواع پوشاک، به‌ویژه لباس‌های خانگی از محصولات عمده این بازار هستند، همچنین لوازم آشپزخانه به‌صورت متنوعی عرضه می‌شود و خصوصا بسیاری از لوازم ضروری و ریز آن را می‌توانید در این بازار بیابید، هسته‌گیر آلبالو، گوشت‌کوب‌های سنتی که کمتر در بازارهای مدرن دیده می‌شوند، ابزاری مخصوص شکستن گردو و... از جمله وسایلی هستند که در سبدهایی در بیرون از مغازه‌ها قرار داده شده و باعث ترافیک زیادی بین خریداران می‌شوند. در کنار این اجناس، باید صنایع‌دستی ترکمن را هم افزود. چون سر در بسیاری از مغازه‌های این بازار با انواع روسری‌های ترکمنی تزیین شده است. یکی از نکته‌های مثبت این بازار، قیمت‌های منصفانه اجناس آن است.