آبلیمو در صف ورود به سبد کالاهای تقلبی

نظام تضمین سلامت غذا در هر کشوری به عوامل تولید و سیستم‌های نظارتی و پایشی در این زمینه ارتباط تنگاتنگی دارد. در دهه‌های اخیر همزمان با رشد جمعیت و همچنین رشد صنایع غذایی در کشور، نظام تضمین سلامت غذا با ورود برخی تولیدکنندگان متقلب و در نبود نظارت‌های کافی و سختگیرانه، آسیب‌های فراوانی دیده است. این آسیب‌ها تا بدانجا بوده که در عصر انفجار تکنولوژی و صنعت، بخش گسترده‌ای از مصرف‌کنندگان مواد‌غذایی به استفاده از محصولات سنتی و غیرصنعتی روی آورده‌اند. فراوانی فروشگاه‌های لبنیات سنتی، آبلیمو و آبغوره‌های تازه و غیره نمونه‌های بارز و آشکار این رویکردها در بخش مواد‌غذایی کشور است.

اطمینان از سلامت محصولات غذایی در گرو سیستم نظام‌مند و سخت‌گیرانه نظارتی و پایشی است. این کار با انجام آزمون‌های تخصصی کنترل کیفی محصولات قابل کنترل بوده و در صورت هرگونه تخلف و تقلبی قابل پیگیری است. یکی دیگر از ضعف‌های نظارتی در بخش تولید محصولات غذایی در کشور، وابستگی مالی مسئولان فنی صنایع غذایی کارفرمایان است که برخی از آنها تخلف‌های تولید را نادیده می‌انگارند، چون این صاحبان کارخانه‌ها هستند که حقوق شان را می‌پردازند. در چنین شرایطی وضعیت تولید مواد‌غذایی به‌صورت صنعتی با اشکالاتی مواجه می‌شود و تولیدات زیرپله‌ای به‌نام محصولات سنتی به بازار مصرف راه می‌یابند و سلامت و بهداشت جامعه را به خطر می‌اندازند.

اعتماد عمومی به صنایع غذایی در سایه تقلب‌ها

اعتماد عمومی به صنایع غذایی در سال‌های اخیر با ورود برخی تولیدکنندگان سودجو که نه تخصصی در تولید دارند و نه تعهدی به مصرف‌کننده و تنها هدف‌شان رسیدن به سودهای آنی و آنچنانی است، تخریب شده است. این تخریب‌ها هر روز شکل تازه‌ای به خود می‌گیرد و با انتشار خبرهایی مبنی بر آلودگی و بی‌کیفیت بودن برخی محصولات غذایی و آشامیدنی، ضربه‌های مهلکی به صنایع غذایی کشور وارد می‌شود. پس از اعلام خبر بی‌کیفیت بودن و رعایت نکردن استانداردهای تولید از سوی برخی برندهای آب‌های معدنی و آشامیدنی، حالا نوبت آبلیموهای صنعتی است. استفاده از چاشنی لیموترش به‌صورت آبلیمو یا لیمو خشک (عمانی) در کشور ما از دیرباز مرسوم بوده است.

تازه‌ترین خبرها در این زمینه به پلمب 17 کارخانه‌ آبلیموسازی تقلبی با مهر استاندارد مربوط می‌شود که از سوی جمشیدی، رئیس سازمان تعزیرات حکومتی اعلام شده است. وی می‌گوید: در ادامه بازرسی‌ها 17 کارخانه آبلیموسازی مورد بررسی قرار گرفتند که حتی یک قطره آبلیموی طبیعی هم یافت نشد.

آبلیموهای تقلبی با مهر استاندارد؟

رئیس سازمان تعزیرات نکته جالب ماجرا را ممهور بودن این محصولات به مهر استاندارد می‌داند و می‌افزاید: در این خصوص نباید مسامحه کرد، بلکه باید به‌صورت جدی برخورد کرد. بر همین اساس400 تن آبلیمو امحا شد که امحای آن نیز باعث تخریب محیــط زیست می‌شود. با این وضعیت تو خود حدیث مفصل بخوان از این دفتر که مصرف این آبلیموهای تقلبی چه بلایی بر سر دستگاه گوارش و سایر بخش‌های بدن انسان می‌آورد! حال پرسش مهم این است که مقدار قابل توجهی از این آبلیموها و محصولات دیگر مضر و سمی را که مورد مصرف مردم قرار گرفته چه کسی باید پاسخگو باشد؟ این سازمان‌های عریض و طویل نظارتی و قضاوتی کجا بوده‌اند که تنها در یک مرحله 17 کارخانه غیرمجاز تولید آبلیمو در کشور پیدا و اعلام می‌شود؟

اعلام تخلف‌ها براساس کدام آزمایش!

در سوی دیگر، رؤیا جعفری شاهی، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت آبلیمو، ضمن دفاع از تولیدکنندگان و برندهای برتر آبلیمو، به «فرصت امروز» می‌گوید: در یک ماه گذشته از تمامی کارخانه‌های آبلیمو نمونه‌گیری کرده‌اند و نمونه‌ها در دست بررسی قرار دارند. هنوز پاسخی در این زمینه به انجمن اعلام نشده است. نتایج این آزمایش‌ها تا پایان همین ماه به دست ما می‌رسد. تلاش ما این است که نتایج را در رسانه‌ها منتشر کنیم تا مردم هم ببینند و قضاوت کنند.

وی تاکید می‌کند: نمی‌دانم این نتایج براساس کدام مرجع اعلام می‌شود؟ برخی هم می‌گویند صددرصد کارخانه‌ها تقلب می‌کنند! آیا چنین چیزی امکان دارد؟ اگر چنین باشد که عملکرد دستگاه‌های نظارتی هم زیر سوال می‌رود. هیچ یک از این ادعاها براساس مستندات نیست و حرف‌های نابجایی است. در گذشته نیز چنین تخریب‌هایی بدون سند و مدرک در صنعت صورت گرفته بود. آیا این‌گونه رفتارها برازنده مسئولان است؟

سهم ناچیز آبلیمو در سفره خانوارها

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت آبلیمو ادامه می‌هد: این ظلم به صنایع است و مسئولان به جای اینکه مردم را به استفاده از آبلیموهای استریل و بهداشتی ترغیب کنند آنها را به سمت مصرف آبلیموهای قارچی و کپک زده در میادین تره‌بار و میوه‌فروشی‌ها سوق می‌دهند و نگرانی‌های مردم را افزایش می‌دهند. بهتر است مسئولان به فکر قوت لایموت مردم باشند نه آبلیموهایی که سر جمع جای ناچیزی در سبد خانوارها می‌گیرد.

اعلام تخلف‌ها بی‌پایه و اساس است

وی همچنین به سخنان دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو اشاره و اظهار می‌کند: ایشان در صحبت‌های‌شان هیچ‌گاه نگفته‌اند صددرصد آبلیموهای تولیدی تقلبی است. اگر چنین ادعایی هم صحت داشته باشد، کار دستگاه‌های مسئول و متولی زیر سوال می‌رود. حالا مشخص نیست که مسئولان سازمان تعزیرات بر چه اساسی چنین ادعایی می‌کنند! آیا این آقایان از پروسه تولید آبلیمو خبر دارند؟ آیا مراحل تولید این محصول را از نزدیک دیده‌اند؟ از دیدگاه ما تمامی این مسائل بدون مستندات است.

رسول دیناروند اما در سخنانی وضعیت آبلیموهای صنعتی را نامناسب می‌داند و می‌گوید: آنچه سازمان غذا و دارو در مورد بررسی آبلیموهای صنعتی انجام داده و نتایجی که به دست آمده نشان می‌دهد که این قبیل آبلیموهای صنعتی وضعیت خوبی ندارند. قبلا نیز در مورد آبلیموهای صنعتی هشدار داده بودیم و این هشدار کماکان پابرجاست.

آبلیموهای صنعتی با طعم مواد شیمیایی

وی تاکید می‌کند: بسیاری از آبلیموهای صنعتی اصلا طبیعی نیستند. آبلیموهای صنعتی عمدتا یک نوع فرمولاسیون هستند که در آنها از مواد شیمیایی استفاده شده است. البته این به معنای این نیست که آبلیموهای صنعتی از مواد سمی و خطرناک استفاده کرده‌اند، بلکه موادی که در آنها به کار رفته شیمیایی است.

رئیس سازمان غذا و دارو از معرفی شرکت‌های مختلف در تولید آبلیموهای صنعتی به سازمان تعزیرات خبر داده و می‌افزاید: در حال حاضر می‌خواهیم با همکاری سازمان ملی استاندارد دو نوع استاندارد برای آبلیموهای طبیعی و کنسانتره تعریف کنیم تا بتوانیم این آبلیموها را دسته‌بندی کنیم. این اقدام باعث خواهد شد که شرکت‌های تولیدکننده در تولید آبلیموهای صنعتی دچار تخلف نشوند.

در این بحبوحه‌ای که برای صنایع غذایی ایجاد شده و نظام سلامت غذا در کشور با ابهاماتی روبه‌روست باید دید که آیا جریان تقلب‌ها و تخلف‌ها تا آخر از سوی مسئولان مربوط پیگیری و ردیابی می‌شود و به سرانجام می‌رسد یا اینکه مانند گذشته تنها هر از چند گاهی خبری در رسانه‌ها منتشر و سپس به دست فراموشی سپرده می‌شود!