چالش ها و راهکارهای تولید پایدار در صنایع سنتی

تولید صنعتی از همان ابتدا با انتشار آلودگی فراوان گره خورده بود. شما لازم نیست حتما یک اقتصاددان کاربلد باشید تا شرایط تولید صنعتی در قرن های گذشته را درک کنید. در عوض کافی است نگاهی به رمان های قرن نوزدهم بیندازید تا با توصیف های وحشتناک درباره شرایط تولید صنعتی رو به رو شوید. درست حدس زدید، در آن دوران حفاظت از محیط زیست یا تولید پایدار حتی ذره ای هم برای کارآفرینان اهمیت نداشت. راستش را بخواهید، همین حالا هم در خیلی از کشورها کارخانه ها کوچک ترین توجهی به تولید پایدار نمی کنند. آنهایی هم که تن به تعهدات سفت و سخت داده اند، بیشتر از اینکه با میل باطنی سراغ آن رفته باشند از قوانین متعدد ترس دارند. با این حساب خیلی نباید روی نیت خوب سرمایه دارهای بزرگ یا کارآفرینان در صنایع تولیدی حساب باز کرد.

اگرچه در طول سال های اخیر خیلی از شرکت های بزرگ تعهدات ریز و درشتی برای حفاظت از محیط زیست داده اند، اما هنوز هم تعداد صنایعی که بدون توجه به کاهش آلایندگی مشغول کار هستند، کم نیست. این ماجرا در صنایع سنتی خیلی بیشتر به چشم می خورد. احتمالا استفاده از عبارت «صنایع سنتی» کمی گیج کننده خواهد بود. خب اصلا صنایع مدرن چی هستند که حالا صنایع سنتی را هم به ماجرا اضافه کنیم؟ 

اجازه دهید تفاوت دو اصطلاح بالا را با یک مثال ساده نشان دهیم. صنعت خودروسازی از چند دهه قبل تحت فشار افکار عمومی استانداردهای سختگیرانه ای برای کاهش آلایندگی پیش روی داشته است. برندی مثل مرسدس بنز برای تولید خودرو نه تنها نیازمند قیمتگذاری رقابتی است، بلکه باید حواسش به رعایت استانداردهای آلایندگی اتحادیه اروپا هم باشد. حالا این وسط اگر برندی قصد قسر در رفتن از چنین قوانینی را داشته باشد، سرنوشتی شبیه فولکس واگن در انتظارش خواهد بود (منظورمان همان رسوایی بزرگ درباره دستکاری اطلاعات مربوط به آلایندگی خودروهاست!).

مطلب مرتبط: صنایعی با بیشترین میزان تحول در طول سال های اخیر

شاید فکر کنید بقیه حوزه های تولیدی هم مثل صنعت خودرو حساب کار دست شان آمده و هر روز به دنبال راهکارهایی برای کاهش آلودگی ناشی از فعالیت تولیدی شان هستند. ما اصلا دوست نداریم شما را از این خواب خوش بیدار کنیم اما واقعیت خیلی متفاوت تر از این حرف هاست. در مقایسه با صنعت خودرو، صنعت فست فود تقریبا هیچ قدمی به سوی تولید پایدار برنداشته است. هنوز هم انتقادات جدی به کار برندهایی مثل مک دونالد وارد است که سالانه میلیون ها تن زباله را در طبیعت رها می کنند. همین تفاوت معنادار پایه دسته بندی ما درباره صنایع سنتی و مدرن شده است. 

حالا سوال این است که صنایع سنتی چطور می توانند خودشان را با شرایط تولید پایدار منطبق سازند. هرچه باشد روز به روز حساسیت مردم در چهار گوشه دنیا درباره تولید پایدار و حفاظت از محیط زیست بیشتر می شود. پس برندهایی که گوش شان به این نکات بدهکار نباشد، کلاه شان پس معرکه خواهد بود. ما در ادامه قصد داریم راهکارهایی برای ورود به عرصه تولید پایدار را جست وجو کنیم. البته این راهکارها به درد صنایع سنتی می خورد. پس اگر در این حوزه فعالیت دارید، هیچ جوره نکات مقاله را از دست ندهید. 

معمای تولید پایدار در صنایع سنتی

جست وجو برای کاهش هدررفت منابع

اگر اهل تماشای مستندهای مربوط به دنیای طبیعت باشید، احتمالا بارها و بارها منظره هایی از اقیانوس ها به چشم تان خورده که حجم وسیعی از زباله را در خود جای داده اند. شما را نمی دانم، ولی من که حتی با فکر کردن به وضعیت مدیریت چنین آلودگی هایی مو به تنم سیخ می شود. البته در این بین کارشناس های محیط زیست هم تحلیل های نگران کننده ای ارائه کرده اند. به طوری که اگر ما انسان ها دوست داریم آینده ای در این کره خاکی داشته باشیم، باید خیلی زود روند تولید زباله را تغییر دهیم. کارآفرینانی که چند پیراهن بیشتر از بقیه در بازار پاره کرده باشند، خیلی زود به ما اعتراض می کنند که بدون یک راه حل درست و حسابی این حرف ها هیچ ارزشی ندارد. خب در اینجا باید یک راهکار درست و حسابی تحویل تان دهیم، مگر نه؟

جواب ما برای معمای کاهش هدررفت در این بخش استفاده از سیستم های بازیافت است. مثلا در صنعت مد خیلی از برندها به سراغ تولید مواد اولیه، مانند پارچه، از مواد بازیافتی رفته اند. این امر نه تنها یک ترند تازه در دنیای پوشاک محسوب می شود، بلکه هزینه تولید را نیز به طور چشمگیری کاهش می دهد. با این حساب دیگر تولید پایدار بار اضافه ای بر دوش کارآفرینان نخواهد بود. ماجرا آنطور که فکر می کردید پیش نرفت، نه؟

اغلب کارآفرینان از آن قدیم ها باور داشتند که فعالیت پایدار در بازار اصلا مقرون به صرفه نیست. حالا اما سیستم های بازیافت به کسب و کارها کمک زیادی برای هماهنگی با خواسته مشتریان و همین طور قوانین تولید در کشورهای مختلف می کند. یکی از نمونه های بارز در این میان صنعت بسته بندی محصولات است. از آنجایی که بیشتر مردم با چشم شان خرید می کنند، طراحی محصولاتی که ظاهر زیبایی دارند، امری اساسی خواهد بود. البته در این میان استفاده از موارد بازیافتی شاید کیفیت بسته بندی را کمی کاهش دهد، اما طوری نظر مشتریان را جلب می کند که نگو و نپرس!

یادتان باشد، مردم برندهایی که به فکر محیط زیست هستند را دوست دارند. پس اصلا لازم نیست احساس عجیبی درباره تولید محصولات سازگار با محیط زیست داشته باشید. ماموریت شما در این بخش مثل روز روشن است: سراغ ایده جذاب بازیافت رفته و علاوه بر کاهش هزینه ها کمی هم موقعیت تان در بازار را تقویت کنید. 

وقتی پای امتحان ایده های تازه وسط باشد، همیشه شک و تردید همراه آدم خواهد بود. بچه هایی که اولین بار دوچرخه سواری را امتحان می کنند، سخت  ترین تجربه زندگی را پشت سر می گذارند. با این حال باور به اینکه بقیه هم دوچرخه سواری را یاد گرفته اند، قوت قلب مهمی محسوب می شود. اینجا هم ماجرا دست کمی از دوچرخه سواری ندارد. اگر بقیه برندها با استفاده از بازیافت سراغ تولید پایدار رفته اند، چرا شما نتوانید از پس چنین موضوعی بربیایید؟

مطلب مرتبط: تحول دنیای کسب و کارهای کوچک با فناوری ها و ترندهای جدید

ایجاد زنجیره تولید پایدار

والمارت یکی از خرده فروشی های پرطرفدار در دنیا محسوب می شود. به طوری که خیلی از مردم به هر قیمتی که شده محصولات موردنیازشان را از شعبه های آن تهیه می کنند. اگر فکر کرده اید چنین شهرتی همین طور الکی به دست آمده، هیچ چیزی درباره الفبای کارآفرینی نمی دانید. ماجرا از این قرار است که والمارت علاوه بر عرضه محصولات سبز فقط با برندهایی همکاری دارد که تعهدات جدی برای تولید پایدار داشته باشند. به همین خاطر هم همیشه در بازار شهرت قابل ملاحظه ای برای خودشان دارند. همانطور که می بینید، در دنیا هیچ چیز تصادفی نیست. پس اگر در بازار طرفدارهای زیادی ندارید، شاید وقت آن رسیده کمی شبیه والمارت عمل کنید!

آیا تا حالا به وضعیت برندهای تازه کار در همایش های بزرگ توجه کرده اید؟ چنین کسب و کارهایی فقط دوست دارند در کنار برندهای بزرگ قرار گرفته و کمی از اعتبار آنها را جذب کنند. انگار که حضور در مراسمی که غول های بازار هم در آن هستند، به طور ناخودآگاه برای برندهای کوچک تر اعتبار خواهد داشت. شما را نمی دانم، ولی من که چنین فرمولی را کاملا قبول دارم و هرچه باشد برندهای بزرگ همین طور بی مقدمه با کسب و کارهای کوچک همکاری نمی کنند. پس اگر بتوانید دور و برتان را با برندهایی که مثل شما تعهدات روشنی درباره تولید پایدار دارند پر کنید، جایگاه تان در بازار تضمین خواهد شد. 

استفاده از انرژی های پاک

نفت نه فقط از نظر سیاسی برای خیلی از کشورها اهمیت دارد، بلکه نقش مهمی در تولید آلودگی ایفا می کند. به طوری که خیلی از آلودگی های زیست محیطی در چهارگوشه دنیا فقط و فقط به سوخت های فسیلی مربوط می شود. انگار که استفاده از چنین سوخت هایی مساوی با آسیب بیشتر به کره زمین است. متاسفانه بشر در طول یک قرن اخیر راهکار دیگری برای تولید انرژی نداشته است. حالا اما اوضاع کمی فرق کرده؛ چراکه انرژی های پاک خیلی راحت تر در دسترس کسب و کارها قرار دارد. مثلا پنل های خورشیدی را در نظر بگیرید؛ شما همین الان با سفارش این پنل ها امکان تولید برق و کاهش هزینه های تولید را دارید. البته ماجرا فقط به این نکته ختم نمی شود؛ چراکه کاهش هزینه های تولید در کنار حفاظت از محیط زیست قرار می گیرد. خب پنل های خورشیدی که آلودگی تولید نمی کند، مگر نه؟

در دنیایی که روز به روز فناوری های تازه زندگی انسان را متحول می کند، دیگر نوبتی هم باشد باید تغییری در نحوه تولید انرژی ایجاد شود. خوشبختانه حالا بیشتر از هر زمان دیگری امکانات متنوع در دسترس برندها برای تولید انرژی های پاک قرار دارد. علاوه بر پنل های خورشیدی، انواع توربین های بادی هم راه شان را به سوی کارخانه های بزرگ باز کرده اند. هدف اساسی در این بخش کاملا مشخص است: شما باید قبل از دیگران سراغ تولید و استفاده از انرژی های پاک بروید. وگرنه کلاه تان پس معرکه خواهد بود. 

از آنجایی که کسی انتظار جهتگیری به سوی انرژی های پاک، آن هم از طرف صنایع سنتی، را ندارند باید بیشتر روی این حوزه سرمایه گذاری کنید. هرچه باشد غافلگیری مشتریان همیشه جواب می دهد، مگر نه؟

مطلب مرتبط: چگونه کسب و کارمان را برای تحولات آینده آماده کنیم؟

تمرکز بر روی نوآوری های تکنولوژیک

تجربه نشان داده تکنولوژی همیشه کارها را راحت تر می کند. در کنار این مسئله حفاظت از محیط زیست نیز با استفاده از فناوری های جدید کار بی نهایت راحت تری محسوب می شود. درست به همین خاطر خیلی از کارآفرینان برای فعالیت ‎بهتر دائما به تیم توسعه و تحقیقات چشم دوخته اند. شاید فکر کنید چنین ایده‎ای خیلی عجیب با حتی باورنکردنی به نظر می‎رسد، اما براساس گزارش استاتیستا فقط در سال 2021 برندهای حوزه مواد غذایی نزدیک به 13.5 میلیارد دلار بر روی فناوری های تازه سرمایه گذاری کرده اند. 

صنعت مواد غذایی، همانطور که در ابتدا نیز اشاره کردیم، یکی از متهم های ردیف اول در زمینه تولید آلودگی در سطح جهانی محسوب می شود. درست به همین خاطر خیلی از برندها برای جبران اوضاع نابسامان شان دنبال کاربرد فناوری های تازه رفته اند. این امر نه تنها به آنها برای فعالیت بهتر در بازار کمک می کند، بلکه فشار افکار عمومی در زمینه تولید آلودگی را نیز کاهش خواهد داد. 

حالا که درباره صنعت مواد غذایی حرف زدیم، بد نیست کمی هم به نوآوری های این حوزه بپرداریم. اگر از طرفدارهای فست فود باشید، احتمالا همیشه بسته بندی عجیب سفارشات شما را به فکر فرو می برد؛ چراکه میزان مصرف مواد اولیه و از طرف دیگر تولید آلودگی در این بسته بندی ها بی نهایت زیاد است. یک ایده جالب در این میان استفاده از مواد تجدیدپذیر برای بسته بندی مواد غذایی و فست فود است. این امر نه تنها اعتبار برندها را افزایش می دهد، بلکه نقش موثری برای کاهش آلودگی نیز دارد. از طرف دیگر، کاربرد مواد بازیافتی در زمینه بسته بندی مواد غذایی نیز جالب توجه است. بی شک تا همین یک دهه قبل استفاده از مواد بازیافتی برای بسته بندی محصولات خوراکی ایده عجیبی به نظر می رسید. هرچه باشد رعایت بهداشت در این موارد اصلا شوخی بردار نیست. با این حال امروزه به لطف سیستم های پیشرفته بازیافت دیگر خبری از انتشار آلودگی یا انواع بیماری های میکروبی با استفاده از مواد بازیافتی در بسته بندی خوراکی ها نیست. بنابراین باید نگاه ویژه ای به این حوزه داشته باشیم. 

مطلب مرتبط: تحول دنیای کسب و کار با فناوری هوش مصنوعی و یادگیری عمیق

بی شک صنایع سنتی به مقاومت شان در برابر تغییر ادامه خواهند داد. با این حال خیلی از برندها باید از همین حالا آماده تغییرات تازه شوند؛ چراکه حتی برندهای سنتی هم دیر یا زود فشار بالایی برای تغییر احساس خواهند کرد. در این شرایط اگر خودتان را با اوضاع تازه هماهنگ نکنید، محکوم به شکست خواهید بود. نکات مورد بحث در این مقاله مقدمه ای مناسب برای شروع به کار در زمینه کسب و کار پایدار محسوب می شود پس به جای اینکه دائما منتظر تغییری در بازار باشید، خودتان این تغییر را شروع کنید. 

منابع:

https://www.noobpreneur.com

https://www.mckinsey.com