عراقچی در گفت وگو با «یورو نیوز» از احتمال خروج ایران از برجام خبر داد / برجام در آی سی یو

پس از آنکه برجام موجب گشایش های سیاسی و اقتصادی در سال های گذشته برای ایران شد، حالا سرنوشت برجام با خروج آمریکا از آن به مخاطره افتاده و اقتصاد ایران را در شوک فرو برده است، چنانچه پس از التهاب بازار ارز و سکه در ابتدای امسال و در ادامه کاهش 80 درصدی ارزش پول ملی و کم رنگ شدن سرمایه اجتماعی در جامعه ایران، نااطمینانی از آینده، فضای اقتصاد ایران را دربر گرفته است. با این همه، اگرچه اتحادیه اروپا به دنبال تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در خروج یک جانبه از برجام، با به روزرسانی «قانون انسداد» گام هایی را برای حفاظت از فعالیت شرکت های اروپایی در ایران برداشته و سعی کرده تا سرمایه گذاری شرکت هایش را در ایران حفظ کند، اما با این حال، شرکت های بزرگ اروپایی ازجمله پژو، توتال و. . . تصمیم به خروج از اقتصاد ایران گرفته اند؛ نظیر همان تصمیمی که پیش از این در سال 91 اتخاذ کردند و با اعمال تحریم های آمریکا، بازار ایران را ترک کردند.

با این حال، همانطور که عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه در تازه ترین گفت وگویش با «یورو نیوز» عنوان کرده، ادامه حیات برجام، فداکاری بیشتر اروپا را می طلبد و باید در روزها و هفته های آینده به نظاره نشست و دید که سرنوشت برجام به کجا می رسد. عراقچی در این گفت وگو، برجام را به بیماری در آی سی یو تشبیه کرده و از احتمال خروج ایران از برجام خبر داده است. او در عین حال، پای فداکاری اروپا را برای ادامه برجام به میان کشید و گفت: برجام در آی سی یو است، چراکه مهم ترین نقطه تعادل خود را از دست داده است. نقطه تعادل آن، خروج آمریکا از برجام بوده است. حال اگر اروپا و دیگر امضاکنندگان برجام می خواهند این توافق هسته ای را حفظ کنند باید فداکاری بیشتری از خود نشان دهند و خصوصاً عدم حضور آمریکا و تحریم های دوباره این کشور علیه ایران را جبران کنند.

به گفته عراقچی، برجام و تحریم ها هیچگاه نمی توانند درکنار هم بنشینند. اغلب مردم ایران امروز به اروپا هم اطمینانی ندارند و اروپا برای کسب اطمینان این مردم باید تلاش کند. ایرانی ها می گویند خروج آمریکا از برجام تنها بازی پلیس بد و پلیس خوب است. نقش پلیس خوب را اروپا بازی می کند.

او چشم انداز ادامه مذاکرات برای حفظ برجام را روشن و مثبت ندانست و درباره خواسته های ایران از اروپا گفت: آنچه برای ما اهمیت دارد اجرای کامل و تمام عیار برجام است. برای ما اهمیتی ندارد که اروپا چگونه قصد دارد برجام را حفظ و تحریم های آمریکا را دور بزند. آنچه برای ما اهمیت دارد حضور و ماندگاری شرکت های اروپایی در ایران است. آنچه برای ما اهمیت دارد فروش نفت خام است.

به گفته وی، باید یک ارتباط بانکی بین ما و اروپا باشد. این موضوع با اروپایی هاست تا راه اصلی را پیدا کنند. در عین حال، ایران حاضر است برای یافتن راه حل و بسته های اروپا برای حفظ برجام به اروپا کمک کند.

عراقچی ادامه داد: انتظار ایران به سر آمده است و احتمال خروج ایران از برجام در هفته های آینده وجود دارد. نمی توانم بگویم که چشم انداز ادامه مذاکرات با اروپا، روشن است و می تواند ما را به دستیابی یک بسته مشترک برای حفظ برجام رهنمون کند. ما همچنان منتظر و امیدواریم تا بسته پیشنهادی اروپایی ها مورد رضایت ایران باشد تا ایران از برجام خارج نشود.

100 شرکت اروپایی در راه ایران

سخنان عراقچی، اما تنها گمانه زنی روزهای گذشته درباره ادامه حیات برجام نبود و هلگا اشمید، معاون فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز از ورود 100 شرکت اروپایی به ایران خبر داد؛ این همان چیزی بود که عراقچی در صحبت هایش آن را یکی از خواسته های ایران از اروپا خوانده بود، یعنی حضور و ماندگاری شرکت های اروپایی در ایران. در همین حال، هلگا اشمید گفته «به زودی ۱۰۰ شرکت وارد مذاکرات کاری با طرف ایرانی می شوند». او این خبر را در دیدار با علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در نشست «اسلو فروم» در نروژ بیان کرد و گفت: اروپا مصمم تر از همیشه درصدد حفظ برجام است و با ایجاد مکانیزم های ویژه جهت رسیدن به این هدف تلاش می کند.

اشمید به ابتکار «گفتمان سیاسی صنایع» که دربرگیرنده مذاکرات تجاری شرکت های کوچک و متوسط در سطح اتحادیه اروپا با ایران است، اشاره کرد و گفت قرار است به زودی ۱۰۰ شرکت وارد مذاکرات کاری با طرف های ایرانی شوند. اشمید امیدوار است چارچوب مناسبی برای همکاری با حمایت و مشارکت مستقیم اتحادیه اروپا به وجود آید. او درباره سازوکارهای مالی و بانکی مورد نیاز نیز به تشریح آخرین وضعیت موجود پرداخت و اتحادیه اروپا را متعهد به یافتن راه حل مناسب برای برقراری روابط تجاری و مالی با ایران دانست.

صالحی نیز در نشست «اسلو فروم» که اولین سفر اروپایی او بعد از خروج آمریکا از برجام است، از برجام، اهمیت آن و لزوم پایبندی اروپا به برجام سخن گفت، اما از خروج شتابزده برخی شرکت‎های اروپایی از ایران گلایه کرد و اقدام اروپا برای بازدارندگی این مسئله را کافی ندانست. به گفته صالحی، اروپا تاکنون گام های خوبی در جهت حفظ برجام برداشته، اما در شرایط کنونی باید بر نتایج عملی سیاست های اعلامی از سوی اتحادیه اروپا تمرکز کرد.

رئیس سازمان انرژی اتمی در این دیدار با تأکید بر اهمیت درک چندصدایی در ایران، توافق برجام را موضوعی جدی در مباحث سیاسی کشور عنوان کرد و گفت: برای حفظ برجام نیازمند برآورده شدن انتظارات و نیازها و رفع عملی و دائمی تحریم های ظالمانه هستیم و امکان پایبندی به تعهدات برجام همزمان با تداوم تحریم ها به هیچ عنوان مورد قبول جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود.

ارتباط با نویسنده: Ivankaramazof@yahoo.com