یکی از بزرگ ترین چالش های معادن و صنایع معدنی چالش زیست محیطی است که هر ساله در شرایط آلودگی هوا بیشتر این موضوع زیر ذره بین می رود اما دست اندرکاران بخش خصوصی و دولتی در مجموعه معادن و صنایع معدنی استان تهران معتقدند که نباید همه چیز را گردن این بخش انداخت؛ چراکه تاکید دارند از ۴۰۰ واحد معدنی موجود در این استان اکثر آنها در حوزه مصالح ساختمانی مانند شن، ماسه و گچ فعال هستند که آلودگی هوا ندارند و کارخانه های آسفالت تهران هم کم ضررترین صنایع معدنی هستند و در این میان باید به صنایع فلزی همچون آلومینیوم، ذوب آهن و فولاد رسیدگی کرد که آلایندگی غیرقابل قبولی دارند.
به گزارش ایسنا، امروز یکی از جدی ترین بحران های ایران آلودگی هوا در شهرهای مختلف است که این آلودگی عمدتا در کلانشهرها مربوط به عوامل صنعتی و خودرویی است که می توان نقش هر صنعت را در شهرهای مختلف، متفاوت توصیف کرد.
از جمله شهرهایی که آلودگی هوای آن عمدتا بر اثر عوامل انسانی است و این روزها مرز هشدار را رد کرده، همچون همیشه تهران است که براساس نظر کارشناسان ۸۰ درصد آلودگی موجود در این شهر مربوط به آلاینده های متحرک، خودروها، کامیون ها و اتوبوس هاست ولی سهم دیگری از این آلایندگی نیز به صنایع اطراف تهران برمی گردد که در این میان معادن هم جایگاهی دارند.
فعالیت ۴۰۰ واحد معدنی در تهران
در حوزه معدنی، تهران ۲۶ ماده معدنی کشف شده دارد که به گفته معاون معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران اکثر آنها در حال استحصال هستند.
علی عبدی در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: در تهران نزدیک به ۴۰۰ واحد معدنی وجود دارد که اکثر آنها در حوزه مصالح ساختمانی مانند شن، ماسه و گچ هستند که براساس مطالعات انجام شده بیشتر چیزی که در این معادن به آن آلایندگی گفته می شود، گرد و خاک ناشی از استخراج است که در همان منطقه در زمان کوتاهی به زمین می نشینند در حالی که براساس تعاریف زیست محیطی ذرات زیر ۲.۵ میکرون به عنوان ذرات آلاینده هوا و خطرناک شناخته می شوند که در مورد معادن تهران نمی تواند مصداق داشته باشد.
کارخانه های آسفالت کم ضررترین صنایع معدنی تهران هستند
عبدی با اشاره به نحوه قرارگیری معادن در تهران گفت: اکثر معادن در سطح استان تهران پراکنده هستند، وقتی صحبتی از آلودگی می شود معمولا مربوط به معادن شهریار و شهر قدس است که در مجموع آنها هم به نظر نمی رسد که تولید ذرات ۲.۵ میکرون را انجام دهند. از طرف دیگر سال های پیش کارخانه های آسفالت هم به عنوان آلاینده های جدی استان مطرح می شدند که امروز با فیلتراسیونی که روی آنها انجام شده است، به یکی از کم ضررترین معادن استان تبدیل شدند؛ به طوری که حتی در زمان تعطیلی معادن شن و ماسه و صنایع آلاینده استان، این کارخانه ها به کار خود ادامه می دهند.
اما با وجود اینکه سهم معادن و صنایع معدنی در آلودگی هوای استان تهران تقریبا ناچیز است، این موضوع برای دیگر شهرستان ها و استان های کشور متفاوت است. از جمله صنایع آلاینده کشور می شود به صنایع فلزی یعنی صنعت فولاد، مس و آلومینیوم اشاره کرد که عمدتا از تکنولوژی های قدیمی بهره می برند و در مناطق نامناسبی قرار گرفته اند.
بیژن پناهی زاده - معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران - با اشاره به وضعیت صنایع و معادن آلاینده اظهار کرد: در خصوص معادن عملا نمی توان آنها را آلاینده هوا دانست، چرا که عمدتا با گرد و خاک همراه هستند و ذراتی زیر ۲.۵ میکرون تولید نمی کنند اما در مقابل وقتی صنایع فلزی آلایندگی دارد که باید با کمک دولت مورد رسیدگی قرار بگیرد.
آلومینیوم، ذوب آهن و فولاد آلایندگی غیرقابل قبولی دارند
وی ادامه داد: در بررسی صنایع معدنی باید انواع آنها را به صورت صنایع فلزی، معادن و صنایع معدنی سبک مثل سنگ بری ها از هم تفکیک کرد تا بتوانیم برآورد صحیحی از موضوع آلودگی ارائه کنیم.
معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با تاکید بر اینکه استانداردهای صنایع و صنایع معدنی باید در همه اماکن مورد توجه قرار بگیرد، بیان کرد: یکی از اشتباهاتی که در حوزه زیست محیطی می شود، این است که بیشتر از استانداردها به شعاع توجه می کنند یعنی وقتی صنعتی به عنوان صنعت آلاینده شناسایی می شود به جایی که بگویند باید استانداردهای زیست محیطی را حتی تا حد همجواری با مناطق مسکونی رعایت کنند، به آنها گفته می شود که از شعاع تعیین شده برای شهرها خارج شوند و دیگر نظارت زیست محیطی سابق را روی آنها ندارند.
پناهی زاده درباره وضعیت آلایندگی صنایع فلزی گفت: متاسفانه می بینیم که صنایعی مانند آلومینیوم، ذوب آهن و فولاد سطح آلایندگی غیرقابل قبولی دارند که علت آن هم به خاطر عدم آمایش مناسب در استقرار آنها و البته بهره مندی از تکنولوژی های قدیمی برای تولید است و این مشکلی است که باعث شده شهرهایی مانند خوزستان، اصفهان و اراک با آلودگی دست به گریبان شوند.
از تکنولوژری ۴۰ سال پیش انتظار پاکی هوا نداشته باشید
به گفته وی، زمانی که کارخانه های صنایع فلزی از تکنولوژی ۴۰ سال پیش بهره می برند و از طرف دیگر امکان دسترسی به ماشین آلات روز را ندارند، دولت باید در خصوص تجهیز زیست محیطی آنها مانند فیلتراسیون اقدام بکند و مشوق هایی را در این باره قائل شود و آنها را به مرز صنایع سبز برساند.
معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اضافه کرد: وقتی تولیدکنندگان با مشکلات تولید عوارض دست و پنجه نرم می کند، این دولت است که باید با قرار دادن مشوق ها یا تسهیلات در خصوص بهبود وضعیت زیست محیطی آنها ورود کند، چراکه وقتی یک تولیدکننده مشوق هایی مانند معافیت های مالیاتی، کاهش نرخ سود بانکی یا کاهش حق بیمه را برای رعایت استانداردهای زیست محیطی ببیند، قطعا تلاش می کند به این سمت حرکت کند ولی متاسفانه تاکنون برخورد ما در حوزه زیست محیطی بیش از اینکه مشفقانه باشد، جنبه برخورد داشته که نتوانسته تاکنون چندان جواب مناسبی کسب کند.
همه چیز را گردن معادن نیندازید
در همین رابطه نادعلی اسماعیلی دهج - رئیس سازمان نظام مهندسی معدن ایران – هم نظر با معاون معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران سهم معادن در آلودگی هوا را ناچیز دانست و اظهار کرد که دوستان محیط زیست نباید همه چیز را گردن معادن بیندازند و باید واقع نگرانه به سهم هر عامل در آلودگی هوا نگاه کنند.
وی ادامه داد: معدن چرخ اقتصاد کشور را می چرخاند و معادنی هم که در جنوب تهران قرار دارند سهمی گفتنی در آلودگی هوا ندارند که هر بار به تعطیلی کشیده شوند.
اسماعیلی در خصوص دیگر شهرهای کشور نیز گفت: در بقیه شهرها هم آلودگی معدن به همین نسبت است. یعنی ممکن است آلودگی هایی در حوزه معادن اتفاق بیفتد ولی راهکارهای زیست محیطی آن نیز وجود دارد و ما توصیه های خود را به همکاران مان خواهیم کرد.