مرکز پژوهش های مجلس اعلام کرد / كاهش سهم صنعت و افزایش سهم خدمات در اقتصاد ایران

فرصت امروز: مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی که به تحلیل بخش حقیقی اقتصاد ایران پرداخته است، نرخ رشد اقتصادی امسال ایران را حدود 3.7درصد برآورد کرده و در برآورد دیگری اعلام کرده است اگر صنایع کشور در سال جاری با ظرفیت سال 90 فعال شوند، رشد اقتصادی به 6درصد خواهد رسید.

مرکز پژوهش های مجلس در مقدمه این گزارش، متفاوت بودن سال پایه نهادهای آماری کشور و منتشر نشدن تقویم انتشار آمارها را دو دغدغه مهم نظام آماری کشور برشمرده که از موانع اصلی در تهیه گزارش های تحلیل بخش واقعی اقتصاد ایران بوده اند که خوشبختانه در سال 1396 شاهد یکسان سازی سال پایه حساب های ملی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران هستیم. همچنین در فروردین ماه سال 1396 بانک مرکزی تقویم انتشار آمارهای خود را روی سایت خود منتشر کرد و تاکنون نیز خود را ملزم به رعایت این تقویم دانسته است.

بازوی پژوهشی مجلس در چکیده گزارش تحلیل بخش حقیقی اقتصاد ایران، اعلام کرده است: بررسی وضعیت اقتصاد ایران در سال 1395 نشان می دهد 2.7 واحد درصد از رشد اقتصادی 12.5 درصدی اعلام شده توسط بانک مرکزی ناشی از بخش غیرنفتی اقتصاد بوده است که با توجه به تکمیل شدن ظرفیت های خالی تولید نفت تداوم این روند در سال جاری مورد انتظار نخواهد بود.

همچنین مقایسه تولید ناخالص داخلی کشور (به قیمت ثابت سال 1390) در سال 1395 نسبت به سال 1390 نشان می دهد که این متغیر حدود 5درصد رشد داشته است. از سوی دیگر بررسی وضعیت بخش های مختلف اقتصاد ایران نسبت به سال 1390 نشان می دهد بین چهار گروه اصلی کشاورزی، نفت، خدمات و صنایع و معادن تنها ارزش افزوده گروه صنایع و معادن نسبت به سال 1390 کاهش داشته و به 95 درصد از ارزش افزوده سال 1390 خود رسیده است.

در این گروه کشاورزی، نفت، خدمات به ترتیب 27، 9 و 7 درصد رشد داشته اند. درواقع ارزش افزوده این بخش در سال 1395 حدود 63 درصد ارزش افزوده این بخش در سال 1390 است. در گروه خدمات نیز به رغم رشد کلی خدمات، بخش های خدمات بازرگانی و نیز خدمات اجتماعی همچنان به سطح تولید سال 1390 نرسیده اند.

ارزیابی جدیدترین برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی از تولید انواع اقلام محصولات کشاورزی تا پایان سال 96 حاکی از آن است که رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی (به قیمت ثابت) در سال 96 حدود 3.8درصد خواهد بود. همچنین مقایسه درآمد ملی این دو سال نشان می دهد سال 1395 درآمد ملی 80درصد درآمد ملی سال 1390 است.

براساس گزارش مرکز پژوهش ها، با در نظر گرفتن جدیدترین آمار و اطلاعات در دسترس برآورد هزینه های عمرانی و جاری دولت تا انتهای سال 1396، تحولات مورد انتظار از تولید و صادرات نفت تا انتهای سال جاری و برآوردهای شرکت ها و تشکل های مرتبط با صنایع مختلف شامل خودروسازی و محصولات پتروشیمی راجع به میزان تولیدات محصولات شان در انتهای سال 1396 پیش بینی می شود که رشد ارزش افزوده بخش های نفت 4.1، صنعت 6، ساختمان 2.5 و خدمات 2.8 درصد باشد.

برآورد این مرکز از رشد اقتصادی سال 1396 در حدود 3.7 درصد است که نسبت به پیش بینی قبلی مرکز پژوهش ها تفاوتی نداشته است. صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در آخرین گزارش خود رشد اقتصادی ایران در سال 2017 را به ترتیب 3.3 و 4 درصد پیش بینی کرده اند.

براساس این گزارش، شاخص کل تولید کارگاه های بزرگ صنعتی در سال 95 تقریبا به سطح سال 90 (3, 99) رسیده است. با این  حال، بررسی رشد زیربخش های صنعت نشان می دهد این عدم تغییر به طور متوازن رخ نداده و درنتیجه خنثی شدن رشد مثبت و منفی زیربخش های بخش صنعت حاصل شده است. 

براساس گزارش مرکز پژوهش ها، بررسی رشد شاخص کارگاه های بزرگ صنعتی سال 95 نسبت به سال 90 به تفکیک زیربخش ها نشان می دهد از 24 زیربخش صنعت، فقط 10 بخش در سال 95 نسبت به سال 90 رشد داشته اند و از 14 زیربخشی که رشد منفی داشته اند، رشد 7 زیربخش بیش از 20 درصد منفی بوده است بااین حال به دلیل سهم پایین این بخش ها در شاخص کل صنعت باعث شده این رشد منفی تاثیر چندانی بر رشد کلی بخش صنعت نداشته باشد.

همچنین بررسی شاخص کارگاه های بزرگ صنعتی حاکی از این است که بیشترین تاثیر مثبت بر این شاخص در دوره سال های 90 تا 95، مربوط به زیربخش های تولید محصولات شیمیایی، صنایع غذایی و فلزات اساسی بوده است ضمن اینکه بیشترین تاثیرپذیری منفی این شاخص نیز از زیربخش های وسایل نقلیه موتوری و کانی های غیرفلزی بوده است.

طبق اظهارنظر کارشناسان مرکز پژوهش ها، برآوردها نشان می دهد اگر صنایعی که نسبت به سال 90 زیر ظرفیت تولید می کنند، تولید خود را به سطح تولید سال 90 برسانند باعث رشد 6درصدی بخش صنعت خواهند شد.