بازاریابی شبکه ای، واقعیت یا توهم؟

بازاریابی شبکه ای یا نتورک مارکتینگ بحث داغ چند سال اخیر جوانانی  است که سودای «ثروتمند شدن خودکار» را در سر دارند، یعنی دو سه سالی کار و تلاش کنند، بعد از آن، تیمی را که چیده اند برای شان درآمدزایی کند و خودشان بروند سراغ ماشین سواری و قایق سواری و مسافرت های لوکس شان!

در این مقاله چه می خوانیم؟

در این مقاله این موضوعات را بررسی می کنیم.

1- بازاریابی شبکه ای چیست؟

2- چگونه در بازاریابی شبکه ای موفق عمل کنیم؟

3- تفاوت بازاریابی شبکه ای با شرکت های هرمی

4- ثروتمند شدن با بازاریابی شبکه ای، واقعیت یا توهم فروشی؟

5- قانونی بودن یا نبودن بازاریابی شبکه ای.

با ما همراه باشید تا این موضوعات را به نقل از modir.tv بررسی کنیم.

1- بازاریابی شبکه ای چیست؟

برای آشنایی با بازاریابی شبکه ای که یکی از تکنیک های بازاریابی به حساب می آید، به ترتیب به موارد زیر توجه کنید.

الف) در بازاریابی شبکه ای، شما تعدادی از اجناس را از یک شرکت می خرید و به هر کس، در هر جا که می توانید می فروشید و بابت این فروش، پورسانت دریافت می کنید.

ب) تفاوت این روش با ویزیتوری معمولی که همه می شناسیم این است که شما می توانید چند نفری را (به عنوان زیرمجموعه) انتخاب کنید تا آنها هم تعدادی از محصولات آن شرکت را بفروشند. شما بابت فروش زیرمجموعه های خود، به صورت جداگانه پورسانت دریافت می کنید.

ج) در نتورک مارکتینگ هرچه زیرمجموعه های فعال بیشتری داشته باشید، بیشتر سود می کنید.

د) بازاریابی شبکه ای (Network Marketing) یا بازاریابی چندسطحی نوعی بازاریابی مبتنی بر بازاریابی دهان به دهان است.

به زبان ساده و عمومی، بازاریابی دهان به دهان روشی از فروش است که افراد، خودشان یک محصول را به یکدیگر توصیه می کنند.

2- چگونه در بازاریابی شبکه ای موفق عمل کنیم؟

برخی از اصلی ترین روش های موفقیت در بازاریابی شبکه ای را می توانید در این چند مورد جست و جو کنید.

- کیفیت کالا: همانطور که گفتیم، نتورک مارکتینگ بر مبنای بازاریابی دهان به دهان است. یعنی فردی به خاطر کیفیت یا یک ویژگی خاص یک محصول (یا یک برند)، آن محصول (یا برند) را به فرد (یا افراد) دور و بر خود معرفی می کند. خب اگر کیفیت محصول تان پایین است یا به طور کلی هیچ خاصیت به خصوصی ندارد که مشتری را برای  «پول دادن» و خرید کردن قانع کند، نمی توانید در بازاریابی شبکه ای موفق عمل کنید.

- توانایی مذاکره و فروش: باید مهارت های فروش را یاد بگیرید. باید بدانید که چطور با مشتری صحبت و مذاکره کنید؟ باید فنون مختلف بازاریابی حضوری را یاد بگیرید.

- توانایی تیم سازی و رهبری: گفتیم هر چه زیرمجموعه فعال بیشتری داشته باشید بیشتر سود می کنید (چون در ازای فروش آنها هم پورسانت می گیرید). در بازاریابی شبکه ای باید توانایی این را داشته باشید که افراد زیادی را به گردتان بیاورید و در آنها این انگیزه را ایجاد کنید که بهتر و بیشتر کار بکنند.

- توانایی رهبرسازی: همچنین باید این توانایی را داشته باشید که «رهبر» بسازید، یعنی زیرمجموعه هایی را تربیت کنید که خود بتوانند رهبری کنند، تیم جمع کنند، در تیم های شان انگیزش ایجاد کنند و خلاصه تیمی سختکوش بسازند.

3- تفاوت بازاریابی شبکه ای با شرکت های هرمی

به نقل از دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تفاوت این دو روش این است که در شرکت های هرمی هیچ کالا یا خدمات ملموسی خریداری نمی شود. اعضا باید در شرکت سرمایه گذاری کنند و متعهدند که افرادی را نیز به شرکت معرفی کرده و آن افراد نیز باید در شرکت سرمایه گذاری کنند.

اما در بازاریابی شبکه ای در اولویت اول، بازاریاب باید محصول خود را بفروشد و در اولویت دوم زیرمجموعه هایی را برای خودش پیدا کند که آنها هم بتوانند بفروشند.

4- ثروتمند شدن با بازاریابی شبکه ای، واقعیت یا توهم؟

به آمار زیر (منقول از ویکی پدیا و اکونومیست) دقت کنید.

-شرکتAmway’s: در کشور انگلیس، تنها ۱۰درصد از بازاریاب های این شرکت بزرگ بازاریابی شبکه ای در ایالات متحده و جهان، توانسته اند درآمدی داشته باشند و از بین 33 هزار بازاریاب این شرکت، 0.3 درصد از بازاریاب ها درآمدی معادل با درآمد معمول و متوسط جامعه داشته اند.

- شرکتMona Vie’s: فقط یک درصد از بازاریاب های این شرکت توانسته اند سود دریافت کنند (2007).

- بازاریابی شبکه ای در آمریکا: در سال 1998 درآمد سالانه بیش از 90درصد از فروشندگان آمریکایی شاغل در شرکت های شبکه ای کمتر از سالانه 5 هزار دلار بود؛ رقمی بسیار کمتر از کمترین درآمد لازم برای امرار معاش در آمریکا.

درصد بسیار زیادی از افرادی که در بازاریابی شبکه ای فعال هستند درآمد پایینی دارند. حال ممکن است برخی از افراد اذعان کنند که خب این به دلیل تلاش ناکافی آنهاست؛ این طبیعی است که عده ای که تلاش نمی کنند و به طبع آن موفق نمی شوند، زیادند.

اما نکته اصلی اینجاست که بسیاری از افراد هنگام جذب در شرکت های بازاریابی شبکه ای، به آنها غیر مستقیم تلقین می شود که این روش، روشی ا ست که در آن می توانید بسیار ساده و سریع ثروتمند شوید (به نحوه کشیدن گراف ها توسط کسی که شما را پرزنت می کند توجه کنید. غیر مستقیم سعی می کند به شما بفهماند که می بینی؟ به همین سادگی می توانی ثروتمند شوی! و در پایان فقط به یک جمله اکتفا می کند که کار ساده ای نیستا! سخته).

نتورک مارکتینگ

هدف از بیان این مطلب این است که هیچ ویژگی به خصوصی در بازاریابی شبکه ای وجود ندارد که این شغل را به یک شغل خاص و ویژه درآمدزا تبدیل کند. بسیاری از مشاغل می توانند پردرآمد باشند و با تلاش بسیار، نتیجه ای شگفت انگیز را برای شما رقم بزنند. این شمایید که باید اصولی، صبورانه و با تلاش و ممارست به کارتان ادامه دهید. از این قبیل صحبت ها که بازاریابی شبکه ای یک روش خاص و مرموز است و مثلا دولت ها نمی خواهند که همه آن را بشناسند (چون قرار نیست همه پولدار شوند!) و… صرفا یک توهم است.

آیا با تلاش و کوشش و… می توان موفق شد؟
محیط نتورک مارکتینگ پر است از جملاتی که انگیزشی هستند، جملاتی با مضمون:
- تلاش کردن نتیجه بخش است.
- هیچ وقت ناامید نشو.
- هر کس بهت گفت موفق نمی شی بدون داره بهت حسادت می کنه.
- موفق شو و با لامبورگینی از جلوشون رد شو تا بسوزن.
- و...
نفس بسیاری از این جملات درست است. بله با تلاش و کوشش و شکست ناپذیری می توان موفق شد، اما قبل از آن مسلما باید در مسیری درست گام برداریم. جوانب مختلف کاری را که می خواهیم انجام دهیم بسنجیم، بعد اقدام کنیم. از کاری که می خواهیم انجام دهیم مطمئن شویم، بعد تلاش و سختکوشی و تسلیم نشدن و… را استارت بزنیم.  «انتخاب یک شغل درست» نیز بخشی از این تلاش و کوشش است.
برخی از اصلی ترین انتقادهایی که به سیستم فعلی بازاریابی شبکه ای در ایران وارد است موارد زیراست.
- کیفیت کالاهایی که بسیاری از این شرکت ها ارائه می دهند، گاهی فوق العاده پایین است، بنابراین کمتر می توان توقع داشت که این محصول به طور دائم و مستمر به فروش رود؛ مگر توسط خود بازاریاب و آن 30 نفر از دوستان و آشنایان اطراف او.
- تعداد بازاریاب ها از حدی که فراتر برود، بازاریاب های بخش متوسط رو به پایین هرم، عملا درآمد قابل توجهی نمی توانند داشته باشند و صرفا اندک فروشی می توانند بکنند و آن سود رویایی فقط می تواند عاید اعضای بالای هرم باشد (مسئله فروریزش هرم).
- وقتی که بررسی می کنید که در چه حالت می توانید با این سیستم ثروتمند شوید، می بینید که باید تیمی بزرگ و فعال داشته باشید. یک هرم بزرگ که بیشتر اعضای آن فعال هستند و دائم در حال فروش هستند. و این، تنها حالتی است که شما می توانید موفق شوید.
برای داشتن چنین هرمی قطعا شما باید یکی از سختکوش ترین و باهوش ترین افراد کشور باشید  (بدون اغراق). و فقط یک درصد از افراد در این سیستم ها می توانند چنین موفقیتی داشته باشند. در صورتی که در بسیاری از مشاغل دیگر هم همین است! شما اگر بسیار تلاش کنید و بسیار باهوش باشید می توانید جزو یک درصد ثروتمند در آن زمینه باشید. با این تفاوت که اگر تلاش کردید و جزو آن یک درصد نشدید، کماکان به جایگاه شغلی و درآمدی بالایی در آن شغل رسیده اید.
5- بازاریابی شبکه ای از نظر قانونی
وارد وب سایت شرکت شوید و نماد روبه رو را بررسی کنید. اگر سبز بود یعنی مجاز به فعالیت است، اگر زرد بود یعنی «مجاز به فعالیت و فرصت یک ماهه برای رفع ایراد دارد» و در پایان اگر قرمز بود یعنی موقتا به مدت شش ماه تعلیق شده است.
 هر از گاهی برخی از این شرکت ها تعلیق می شوند و دوباره باز می شوند. در مورد مجاز بودن فعالیت این نوع شرکت ها همواره در بین مسئولان تردیدهایی وجود دارد، اما هم اکنون نمی توان به صورت قطعی گفت که شرکت های بازاریابی شبکه ای، بدون مجوز یا غیر قانونی هستند.