واکاوی حضور حقوقی‌ها در بازار سهام

«حمایت»؛ موضوعی که بسیاری از سهامداران و فعالان بازار سرمایه توقع انجام آن را دارند، به‌ویژه در زمانی که شرایط بورس نامساعد باشد و جو روانی منفی تالار شیشه‌ای به ریزش پیاپی شاخص و قیمت‌ها دامن می‌زند. بر این اساس باید گفت از نیمه دی‌ماه سال 92 تاکنون که بازار سرمایه به دلایل مختلف شروع به ریزش کرده است و افت پیاپی شاخص و قیمت‌ها تا به امروز نیز ادامه دارد. یکی از انتظارات سهامداران بورسی به‌ویژه سهامداران حقیقی و خرد این بود که سهامداران عمده و نیز حقوقی‌ها در دو سال گذشته هر از گاهی و در دوران بحرانی بازار، اقدام به حمایت از سهام خود می‌کردند که در بیشتر مواقع این اتفاق رخ نداد.

نگاهی هم به آمار نشان می‌دهد در هفت ماه گذشته حقیقی‌ها 95 هزار و 34 میلیارد ریال (50.6 درصد) و حقوقی‌ها 92 هزار و 802 میلیارد ریال (49.4 درصد) سهم و حق تقدم در بورس خریداری کرده‌اند و در مقابل حقیقی‌ها فروشنده 91 هزار و 761 میلیارد ریال (48.9‌درصد) و حقوقی‌ها 96 هزار و 75 میلیارد ریال (51.1 درصد) کل معاملات در بورس بوده‌اند که البته برهه زمانی خرید و فروش‌ها توسط حقوقی‌های بازار جای تأمل دارد. بر این اساس باید گفت خرید و فروش سهام و نیز حضور حقوقی‌ها در بورس تنها با نگاه به منابع مالی شرکت صورت می‌گیرد. روشن است که هر حقوقی‌ای برای خرید و فروش خود سیاست خاصی را دارد و بسته به شرایط اقتصادی کشور، در صنایع خاصی وارد می‌شود و اگر سرمایه‌گذاری انجام شده با زیان همراه شود باید در قبال آن پاسخگو باشد.

از سوی دیگر نقدینگی نیاز تمامی حقوقی‌هاست که برخی از آنها تاب دوری از نقدینگی و پول خود را ندارند و براین اساس در مدت کوتاهی پس از ورود، اقدام به عرضه سهام می‌کنند و معمولاً هم عرضه‌های سنگین، بیشتر از جانب حقوقی‌هایی رخ می‌دهد که دنبال نفع سود در بازده کوتاه مدت هستند که این اقدام آنها نه تنها در راستای حمایت از سهام نیست، بلکه در برخی موارد موجب دامن زدن به جو روانی منفی و نیز هیجانی در بورس می‌شود.

در مجموع دلایل ریزش دو سال گذشته شاخص و قیمت‌ها در بازار سرمایه کشور هر عاملی از جمله رکود اقتصادی، کاهش جهانی قیمت نفت و برخی کالاها، تخلیه حباب، ریسک‌های سیاسی مربوط به مذاکرات هسته‌ای، اثرات منفی تحریم‌ها، بالا بودن نرخ سود بانکی، بالا بودن نرخ صکوک بانکی، عدم حمایت عملی دولت از بازار سهام و این روزها ترس گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها باشد.

باید گفت همراهی و حمایت نکردن حقوقی‌ها از بازار و سهام خود به بهانه نبود نقدینگی هم یکی از دلایل افت ناتمام بازار سرمایه است و همان‌طور که در دوره‌های پر رونق بورس، حقوقی‌ها رفیق قافله بودند، در روزهای کاهشی بازار سهام نیز باید پای ثابت معاملات بوده و دوشادوش سهامداران حقیقی و خرد، در سرد و گرم بازار حضور داشته باشند و کمبود نقدینگی‌و نداشتن سود کافی نمی‌تواند دلیل قانع کننده‌ای برای عدم حمایت‌شان از بازار سهام باشد.