نشر روزهای بحرانی را می‌گذراند

حوزه نشر کشور به دلیل مسائل اقتصادی که هم گریبانگیر خود ناشران بوده و هم گریبانگیر مردم جامعه است، موجب شد از نظر اقتصادی روزهای خوبی نداشته باشد. از یک طرف تورم، وضعیت امرار معاش و از طرف دیگر گران بودن کاغذ و بالا بودن هزینه‌های جاری نشر، موجب شد که کتاب به مرور از سبد خانوار حذف شود در این میان برخی ناشران نیز به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم سوددهی در این حوزه از گردونه نشر خارج شده‌اند. اعظم‌ کیان‌افراز، مدیرمسئول نشر افراز کمک‌های دولتی را چاره کار می‌داند. 

حوزه نشر از چه جایگاهی در سبد خانوار برخوردار بوده و با توجه به سطح علاقه‌مندی فرهنگی مردم، آیا صرفه اقتصادی دارد؟ 

نشر و کتاب در سبد خانوار وجود ندارد، به عبارتی حذف شده است. چیزی به اسم کالای فرهنگی به آن مفهوم وجود ندارد. کتابی که خریداری می‌شود، در حوزه درسی و کمک‌آموزشی است و کتاب مفهومی که به‌عنوان مطالعه شناخته می‌شود، حذف شده است. 

حمایت‌های مالی دولت چه میزان است و آیا پاسخگو هست؟ 

حمایت‌های دولت با توجه به اوضاع اقتصاد نشر، پاسخگو نیست. کمک‌های خاصی از طرف دولت صورت نمی‌گیرد. البته نمایشگاه‌های استانی برگزار می‌شود و کم‌وبیش مردم خرید می‌کنند، اما واقعا با توجه به وضعیت بحرانی نشر، جوابگو نیست و باید فکر اساسی و ریشه‌ای شود تا نشر از وضعیت بحران خارج شود. 

خود ناشران در این زمینه سعی کرده‌اند به درآمدزایی و سوددهی برسند؟ 

در حال حاضر وضعیت نشر در حدی است که سرپا بایستد و این‌گونه نیست که به سوددهی برسد. زمانی قیمت کاغذ، هزینه‌های جاری و هزینه‌های پنهان معقول بود اما اکنون بالاست. اکنون به‌خاطر تورم در همه حوزه‌ها از جمله مواد مصرفی و هزینه‌های جاری که دو تا سه برابر شده، هزینه‌ها  گران‌تر و قیمت کتاب نیز افزایش یافته است.

این در حالی است که وضعیت امرار معاش جامعه نیز زمینه‌ای شده تا کتاب از سبد خانوار خارج شود. در این زمینه تبلیغات خیلی مهم است. از طرفی حضور فضای مجازی باعث شده کمتر ذوق و شوق برای مطالعه وجود داشته باشد. افراد اکثر اوقات خود را به وبگردی و در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند و همین مسئله نیز موجب شده که وضعیت اقتصاد نشر، روزهای بحرانی داشته باشد. سال به سال نیز هزینه تجدید چاپ گران‌تر می‌شود و میانگین فروش نسبت به سال‌های گذشته بیشتر نشده است. 

تا چه حد خود نشر در این زمینه دخیل است؟ تا چه میزان عدم توازن بین نشر موجب این مسئله شده است؟ 

ناشرانی که ویترین و کتاب‌فروشی دارند، وضعیتشان بهتر است از ناشرانی که از این امکانات برخوردار نیستند. ناشرانی که کتابفروشی ندارند، کتاب‌های خود را از طریق مراکز پخش عرضه می‌کنند که با کسر 35 تا 40 درصد تخفیف و با چک‌های بلند‌مدت 10 ماهه تا یک ساله انجام می‌شود. ولی ناشرانی که کتابفروشی دارند به‌صورت نقدی کتاب خود را به فروش می‌رسانند و بازگشت سرمایه‌‌شان زودتر به نتیجه می‌رسد.

اما برای ناشر فاقد کتابفروشی بازگشت سرمایه به‌راحتی صورت نمی‌گیرد. ناشر بزرگ ناشری است که در سال میانگین 40 تا 50 عنوان کتاب را به چاپ رسانده باشد تا بتواند سرپا بایستد. بسیاری از ناشران خواه‌ناخواه مجبور به خروج از چرخه نشر شده‌اند. کتاب به‌گونه‌ای است که باید به‌روز باشد.

ناشر موفق ناشری است که در یک سال کتابش تجدید چاپ شود. اگر کتابی تجدید چاپ نشود می‌توان گفت که اوضاع آن نشر خوب نیست. اگر حمایتی صورت و وامی تعلق گیرد شاید مقداری به وضعیت نشر کمک شود.