مالیاتی که خوش‌مزه‌ها را شامل می‌شود

روند تولید کالاهای مختلف گاهی کمی پیچیده است، از تهیه مواد اولیه برای تولید گرفته تا تولید و فروش آن در مراکز مختلف، هزینه‌های گوناگونی ایجاد می‌شود که باید توسط تولید‌کننده‌ها پرداخت شود. در نظر گرفتن این نکته که دولت‌ها نیز مقداری مالیات از تولید‌کننده‌ها و صاحبان کارخانه‌‌ها و صنایع عظیم دریافت می‌کنند، باعث می‌شود نیاز به یک فاکتور دیگر برای حفظ تعادل بین هزینه‌های تولید و فروش احساس شود. فاکتوری که مالیات بر ارزش افزوده نامیده شده و این بار از مشتریان اخذ می‌شود. تعیین نرخ مالیات بر ارزش افزوده و معین کردن اینکه اساسا کدام کالا‌ها باید مشمول این نرخ شوند، بنا به سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها متفاوت است. اما در بین کالاهای مختلف، نرخ مالیات بر ارزش افزوده مواد‌غذایی، به جهت آنکه با خوراک مردم سر و کار دارد، بیشتر مورد توجه مسئولان، مردم و تولید‌کنندگان بوده است.

اتحادیه اروپا

اگرچه تمام کشورهای اتحادیه اروپا نرخ مالیات بر ارزش افزوده دارند اما هر کشور عضو این اتحادیه، نرخی مجزا و مخصوص به خود دارد. برای مثال انگلستان هم‌اکنون سه نرخ رایج دارد: نرخ استاندارد و قانونی 20درصد، نرخ کاهشی 5درصد که برای اقلامی مثل صندلی کودک و گاز و برق در نظر گرفته می‌شود و نرخ صفر. اما این نرخ صفر، یعنی در نظر نگرفتن مالیات بر ارزش افزوده در انگلستان روی کالاهایی مثل کتاب، روزنامه‌، مجله، برخی البسه و برخی مواد‌غذایی اعمال می‌شود.

وزارت دارایی آلمان در 20 مارس 2013 اعلانی منتشر کرد که از نرخ مالیات بر ارزش افزوده 7درصد در مواد‌غذایی آلمان خبر می‌داد، این در حالی‌است که نرخ کلی مالیات بر ارزش افزوده در آلمان 19درصد است. البته این اعلان شامل تبصره‌های متعددی بود، از جمله اینکه غذاهای رستورانی، غذاهایی که برای تولید و حفظ کیفیت مشاوره می‌گیرند و. . . شامل قانون 7درصد نمی‌شدند.

سردرگمی‌ها و عجایب نرخ مالیات بر ارزش افزوده

تعیین نرخ مالیات بر ارزش افزده بسیار پیچیده است و محاسبات بسیاری را می‌طلبد. همین امر موجب شده حتی در کشورهای پیشرفته و به لحاظ اقتصادی قدرتمند هم، گاه چالش‌های عجیبی بین تولید‌کننده و مشتری به وجود آید:

*بند سوم از قانون نهم مالیات بر ارزش افزوده مواد‌غذایی در آلمان، از جمله قوانین جنجالی بود که تا مدت‌ها خبرساز بود. بر طبق این قانون نوشیدنی‌ها شامل مالیات بر ارزش افزوده 7درصد می‌شدند اما نوشیدنی‌های خاص مانند شیر شامل این قانون نمی‌شد. در عین حال اگر خرید شیر از طریق توزیع خانگی انجام می‌شد مشمول یک قانون و اگر به شکل خریداری از فروشگاه‌ها عرضه می‌شد به شکل دیگری تحت قانون قرار می‌گرفت. سردرگمی تولید‌کنندگان و اعتراض‌های متعدد رسانه‌ای باعث شد این قانون تحت بازنگری قرار گیرد.
*یکی از جالب‌ترین سردرگمی‌ها در مالیات بر ارزش افزوده، به طیف غذای سرد و گرم مربوط می‌شود. طبق قانون برخی کشورها غذای سرد یک نرخ و غذای گرم یک نرخ مالیات بر ارزش افزوده دارد. این مسئله که در راستای برخی سیاست‌های دولت‌ها برای کاهش نرخ مالیات بر ارزش افزده صورت می‌گیرد تعجب بسیاری را برانگیخته است. برای مثال اگر در یک رستوران غذای سرد بخورید یک نرخ و اگر غذای گرم بخورید نرخ دیگری پرداخت می‌کنید، حال اگر غذای سرد و گرم را به‌طور همزمان سفارش دهید وضعیت، شکل دیگری به خود می‌گیرد.

*به گزارش گاردین یکی از مضحک‌ترین قوانین مالیات بر ارزش افزوده، گریبان شرکت محصولات غذایی جافا کیک را گرفته است، در برخی کشورها نرخ مالیات بر ارزش افزوده شرکت‌های بیسکویت‌سازی با شرکت‌های شیرینی و کیک‌پزی متفاوت است. جافا کیک باوجود نامش به ارائه محصولات مشابه بیسکویت می‌پرداخت ولی شامل قانون نرخ شیرینی و کیک پزی‌ها می‌شد. شکایت جافا کیک از این مسئله و حضور نمایندگان شرکت در دادگاه و بحث بر سر آنکه محصولات جافا کیک سفت هستند پس بیسکویت هستند و اظهارات مخالفان که محصولات را کیک از نوع بیات می‌خواندند، تا مدت‌ها به سوژه سرگرمی مخاطبان و مطبوعات مبدل شده بود.

بازرسی از نرخ مالیات بر ارزش افزوده مواد‌غذایی

بازرسی و نظارت بر نرخ مالیات بر ارزش افزوده، امری ضروری به نظر می‌رسد. این مسئله نه فقط در مورد کارخانه‌ها، بلکه در مورد هتل‌ها و رستوران‌هایی که نرخ‌های مجزایی در مورد خدمات رستورانی خود به مشتریان ارائه می‌کنند، صادق است. کشور هند، از جمله کشورهایی است که خدمات رستورانی و هتلداری را نسبت به مواد‌غذایی معمول مشمول نرخ مالیات بر ارزش افزوده بیشتری می‌کند اما همین امر سبب شده گاه تخلفات بسیار چشمگیری در هتل‌ها و مراکز مختلف ارائه غذا صورت گیرد. برای مثال با وجود آنکه نرخ مالیات بر ارزش افزوده 14درصد تعیین شده است، برخی غذاخوری‌ها و هتل‌ها تا 20 و حتی 29درصد نرخ مالیات بر ارزش افزوده مواد‌غذایی را محاسبه می‌کردند. هتل‌های تاج کریشنا و کمال دو هتل مشهور و لوکس هند هستند که اخیرا به سبب این تخطی مالیاتی جریمه‌های سنگینی را متحمل شدند.