قطار های فدک انقلابی در صنعت حمل و نقل کشور

طراحی دکوراسیون قطارهای فدک در عین مدرن بودن از نمادهای تصویری  ایران اسلامی نیز بهره گرفته است

سفر با قطار علاوه بر آرامش و آسودگی در مسیر، جذابیت فراوانی از بابت همسفر شدن با این غول آهنین دارد. کالبد عظیم و سرسخت واگن های قطار نیازمند لباسی زیبا است تا مسافران در دل کوپه های آن احساس راحتی کند. قطار فدک درکنار سفری آسوده و پذیرایی دلپذیر، طعمی متفاوت از طرح و نقش را به مسافران می چشاند. طرحی که شایسته مَرکب مردمان سرزمینی است که هنر همواره همراه زندگی شان در قالب معماری، فرش، شعر و موسیقی بوده است.

تصویری که از قطار فدک بر ذهن نقش می بندد حاکی از اندیشه ای ایدئولوژیک و ایده آل گرا است که هرآنچه برای میهمان خود بهترین است گردهم آورده. نکته حائز اهمیت در این قطار طراحی تمامی جزئیات معماری، سرویس، خدمات و ایجاد یک خط مشی مشترک در تمامی بخش ها از طراحی کوپه، فرش ها، پرده ها تا بدنه، لباس مهمانداران، ظروف، بروشورها، علائم و تمامی  المان های بصری است.

کمتر دیده شده است برندی در صنعت حمل و نقل به این شیوه تمام و کمال به هویت تصویری خود پرداخته باشد.  طراحی دکوراسیون و هویت تصویری فدک در عین حال که ساختاری مدرن دارد از نمادهای تصویری ایرانی- اسلامی نیز بهره گرفته است. در مورد وجه تسمیه آن باید گفت فدک باغ سرسبز و ارزشمندی در شمال مدینه است که پيامبر(ص) آن را به حضرت فاطمه زهرا(س) بخشيد.

این بخش از مفهوم فدک که باغی سرسبز در دل کویر است در روند طراحی قطار به وضوح دیده  می شود. لوگوی انتخاب شده برای قطار فدک همچون گلی است که در دل این باغ روییده و دارای ایهامی فرمی است و از منظری دیگر شمایل آن همچون پروانه ای زیبا می باشد.

این لوگو با هندسه ای دوار که ذاتی غیر مادی دارد رسامی شده است. بدنه ی بیرونی واگن از حرکت دوار نقوش گیاهی زیبای سبز رنگ بر سطح سفید شکل گرفته که تداعی کننده باغی سرسبز به شیوه تجریدی است و همچون نقوش اسلیمی فرش و قالی ایرانی رسم شده است.

نکته  قابل تامل آنکه در میان این نقوش از راست به چپ اسامی متبرکه «الله»، «محمد»، «علی»، «فاطمه»، «حسن» و «حسین» مستتر است که در نگاه اول دیده نمی شود و به صورت ضمنی معنای شجر ه ی طیبه را تداعی می کنند. از پلکان این قطار که وارد فضای ورودی می شویم بر روی یک نمایشگر بزرگ پیام خو ش آمدگویی، مقصد و شماره واگن نمایش داده می شود.

جدای از کیفیت مواد و مصالح به کار رفته و دقت در ساختار صنعتی دیواره ها و اجزای فنی، تلفیق رنگ های سفید، فیروزه ای و طلایی چشم را نوازش می دهد. از درب اول که می گذریم بر روی سقف راهرو خطوط مواجی همچون فضای کویر چشم را تا انتهای مسیر هدایت می کند. گویی ذهن طراح این قطار از تمامی اجزا و ادوات درونی و بیرونی واگن برای ارائه مفهومی تصویری بهره برده است.

بر روی شیشه  کوپه ها درختی زیبا همچون سروی تنها در دل کویر حک شده، پرده ها نیز همین نقش را به رنگ آبی فیروزه ای بر خود دارند. فرش راهرو به سادگی تنها با حاشیه ای منقوش و فرش کوپه از ترنجی مرکزی با همان نقوش گیاهی به رنگ فیروزه ای و طلایی طراحی شده است.

در علم رنگ شناسی فیروزه ای رنگ آسمان و نماد بی کرانگی است و طلایی رنگ نور خورشید و نماد علم می باشد. طلا مصداق ارزش و مقام والاست که در خور مسافران فدک است. آبی در کنار طلایی به معنای رحمتی است که میل به ظاهر شدن دارد. درمعماری تمامی  بخش های داخلی، خطوط آرامش بخش منحنی دیده می شود.

کنسول مرکزی کوپه که مانیتور و زیر سری ها را در برگرفته از بافتی چرمی به رنگ سفید تولید شده و خطی منحنی را در مرکز دیواره  به نمایش گذاشته است و بالای آن پشت تختی از جنس چوبی به رنگ زیتونی سطح وسیعی از نمای کوپه را به خود اختصاص داده است.

ترکیب چوب، رنگ فیروزه ای، طلایی و سطوح خنثی سفید و استیل جدای از ایجاد حس آرامش و راحتی، فضای متفاوت و زیبایی را فراهم آورده است. سقف کوپه در دولایه به شکل مشبک که نقوشی را بر خود دارد نور زیبایی را بر سطوح کوپه می تاباند. نوری آبی نیز در یک سمت سقف راهرو و در کناره های سقف کوپه نیز جلوه  زیبایی به فضای داخلی افزوده است.

صندلی ها و تخت ها با نشیمنی راحت و ارگونومیک و پارچه ای نفیس ساخته شده اند. در هرکوپه مقابل هر دو مسافر مانیتور نسبتاً بزرگی نصب شده و صفحاتی را به نمایش می گذارد که توجه را به خود جلب می کند.

نرم افزار سنا که به صورت اختصاصی برای ارائه خدمات، راهنمایی و سرگرمی مسافران قطار فدک طراحی شده است بسیار کاربردی و زیبا برنامه نویسی شده است و با استفاده از کنترلی کوچک، امکانات وسیعی برای پخش فیلم، موسیقی، آگاهی از مسیر و اوقات شرعی و ارتباط با مهماندار را به مسافر ارائه می دهد و سفر را کوتاه و جذاب می سازد. امکانات احضار مهماندار، تنظیمات نور و دما به شکلی امروزی بر صفحات لمسی بر سر در کوپه نصب شده و جلوه ای مدرن به آن افزوده است.

نام مسافران بر روی ال سی دی سر درب کوپه داخل راهرو قابل نمایش است که این خود حاکی از نظم راهبری این قطار است. رفتار مهمانداران فدک نیز همچون لباسی که برتن دارند زیبا و همراه احترام است و نشان از آموزش صحیح آنان در برخورد با مسافران دارد. جالب آنکه همان طرح باغ و آرم فدک با دو رنگ آبی و طلایی بر روی ترولی حمل توشه مسافران نقش بسته است.

بروشورها و کتابچه های راهنما و سرگرمی که در اختیار مسافران قرار گرفته بسیار کاربردی و زیبا متناسب با فضای تصویری برند فدک به شکل نفیس چاپ شده است و مطالب مفیدی برای استفاده از امکانات قطار و سرگرم کردن مسافران ارائه می دهند.

از کنار کوپه مهماندار که رد می شویم فضای تمام استیل تمیز همراه با امکانات بسیار برای پذیرایی توجه را به خود جلب می کند. در سرویس های بهداشتی نیز ترکیب رنگ سفید و نور آبی همراه با امکانات نظافتی کافی احساس پاکیزگی ایجاد می نماید.

از مهمترین ویژگی های قطارهای فدک می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

- دارای قابلیت حرکت با سرعت 200 کیلومتر بر ساعت

- ارائه خدمات پذیرایی به مسافران توسط کترینگ ایرانی-اتریشی

- دارای قابلیت تنظیم دمای فضای کوپه از 22 تا 26 درجه

- بهره مندی از سامانه اعلام و اطفاء حریق

- مجهز به سامانه صوتی و تصویری (IPTV) با قابلیت احضار مهماندار و امکان انتخاب و نمایش مجموعه ای از فیلم و موسیقی

- مجهز به سیستم Wi-Fi جهت اتصال به گوشی های هوشمند مسافران برای استفاده شخصی از محتوای IPTV

- مجهز به سرویس بهداشتی ایرانی و فرنگی بسته

- بهره مندی از راهنمای مسیر و شماره واگن در بدنه بیرونی واگن

- تزیینات داخلی لوکس و مدرن

- مجهز به کوپه های 4 تخته خواب

- مجهز به سامانه دوربین مدار بسته در فضاهای عمومی واگن

- طراحی و بهره مندی از میز اختصاصی پذیرایی

- مجهز به عایق های صوتی و حرارتی جهت حذف صداهای مزاحم و افزایش سطح کیفی سفر

- مجهز به سامانه روشنایی و نور پردازی مخفی در کوپه ها، راهرو و سرویس های بهداشتی

چند نکته قابل توجه:

فراهم نمودن سرویس بهداشتی فرنگی با استانداردهای حرکت، ویلچر مناسب ناتوان های جسمی است و نکته جالب تر صفحه ای الکتریکی در داخل راهرو برای آگاهی از اشغال بودن سرویس های بهداشتی دو سر قطار است. گویی هر آنچه راحتی مسافر را فراهم می آورد پیش  بینی شده است.

در کنار تمامی این پیش  بینی ها وجود تمام ادوات ایمنی، حرکت نرم و بی  لرزش واگن احساس امنیت فراوانی را به مسافر القا می نماید. شایان ذکر است طراحی فنی مهندسی، طراحی صنعتی و طراحی گرافیک که در این واگن ها دیده می شود بر عهده تیم ایرانی گروه صنعتی ریل پرداز بوده است. قطعاً این قطار، در صنعت حمل و نقل ریلی ایران محصول جدیدی محسوب می شود و گامی بلند در جهت پیشرفت و بهبود صنایع ریلی کشور خواهد بود.

علاوه بر موارد فوق الذکر قطار فدک یک پروژه هوشمندانه اقتصادی در مقیاس ملی نیز هست که آثار اقتصادی آن را می توان در موارد زیر جمع بندی نمود:

1-ایجاد 1500 شغل مستقیم و چند برابر آن شغل غیرمستقیم در دوران رکود اقتصادی کشور

2-کسب دانش فنی روز دنیا به روش میانبری و ارزان قیمت و تشکیل شبکه شرکای 50 عضوی اروپایی

3-استقرار جزیره های کیفیت در گروه ریل پرداز و انتشار امواج کیفیت به سایر فعالین اقتصادی صنعت ریلی به عنوان استراتژی اصلاح فضای کسب و کار

4-استفاده از ظرفیت های خالی اقتصاد کشور به جای سرمایه گذاری های طولانی مدت و کم بازده سنگین

5-صرفه جویی ارزی 50 درصدی و 65 میلیون یورویی در مرحله ساخت ناوگان

6-صرفه جویی سوخت سالانه 30 میلیون دلار در مرحله بهره برداری از ناوگان

7-جهش حدود 50 درصدی ظرفیت ناوگان مسافری درجه یک

8-رونمایی از کلاس جدیدی از خدمات در حمل و نقل مسافری کشور