فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه حمل‌ونقل ریلی

حمل‌و‌نقل در دنیای امروز به‌عنوان فاکتوری اساسی در زندگی انسان برشمرده می‌شود، انواع مسافرت‌های کاری و تفریحی و همچنین جابه‌جایی بار و محموله‌ها همگی از طریق ابزارها و زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل امکان‌پذیر است. ابزارهای گوناگونی برای جابه‌جایی انسان و بار در دست انسان امروز است، خودرو‌های شخصی و پس از آن ابزارهای حمل‌و‌نقل عمومی مانند اتوبوس، قطار و هواپیما از مهم‌ترین این ابزارها برشمرده می‌شوند.

مزایای خطوط ریلی

استفاده از حمل‌و‌نقل هوایی به دلیل هزینه‌های بالا کمتر مورد توجه اقشار متوسط و پایین جامعه قرار گرفته و رقابت بین خطوط زمینی و ریلی به مراتب بیشتر است. همچنین بحث حمل‌و‌نقل بار و جابه‌جایی کالا در بخش‌های زیادی تنها با قطارهای باری امکان‌پذیر است، از طرفی سهولت سفر و حمل‌بار از طریق خطوط ریلی، همچنین پایین بودن هزینه‌های استفاده از این خطوط و جذابیت‌های بصری سفر با قطار، همگی در توجه افراد به قطار و سفرهای ریلی تاثیرگذار است.

از سوی دیگر میزان اثرگذاری خطوط حمل‌و‌نقل ریلی بر ساختار اقتصادی جوامع بر کسی پوشیده نیست، این اثرگذاری در بخش‌های تولید و اشتغال و سرمایه‌گذاری است. اهمیت این بخش به‌گونه‌ای است که کارشناسان حمل‌و‌نقل ریلی از آن به‌عنوان زیربنای اقتصادی کشور یاد می‌کنند و یکی از اهرم‌های قوی برای رسیدن به توسعه را همین بحث حمل‌و‌نقل ریلی می‌دانند.

آینده حمل‌و‌نقل ریلی

چندی پیش مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری حمل‌و‌نقل ریلی عنوان کرد: طی هشت سال آینده 70 هزار‌میلیارد تومان در حوزه حمل‌و‌نقل ریلی توسط بخش خصوصی و دولت سرمایه‌گذاری می‌شود. محسن پورسیدآقایی با اشاره به طرح‌های مختلف راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برای توسعه صنعت حمل‌و‌نقل ریلی کشور، اظهار داشت: طبق برنامه ریزی‌های انجام شده تا سال 1400 ظرفیت حمل مسافر توسط ناوگان ریلی از 25 به 45‌میلیون مسافر افزایش می‌یابد و حمل‌و‌نقل حومه‌ای نیز باید به آن اضافه شود. ظرفیت حمل بار توسط ناوگان ریلی کشور نیز از 22‌میلیارد تن کیلومتر باید به 88‌میلیارد تن کیلومتر برسد.

وی گفته بود: از 70 هزار‌میلیارد تومان سرمایه‌گذاری مورد نیاز 24 هزار‌میلیارد تومان آن از طریق بودجه عمومی کشور، 22 هزار‌میلیارد تومان آن طبق مصوبات قانونی توسط وزارت نفت و 24 هزار‌میلیارد تومان دیگر باید با استفاده از سرمایه‌های بخش خصوصی تامین شود. توجه این روزهای مسئولان به حوزه حمل‌و‌نقل ریلی ما را بر آن داشت تا سراغ دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصاد حمل‌و‌نقل رفته و فرصت‌های سرمایه‌گذاری و وضعیت کنونی این بخش را بررسی کنیم، «فرصت امروز» در تلاش است تا بررسی کند که کدام یک از بخش‌های حمل‌و‌نقل ریلی کشور، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری دارد.

سند چشم‌اندازی که چشم‌انتظار است

براساس سند چشم‌انداز 20 ساله و تا افق 1404 باید سهم حمل‌و‌نقل ریلی برون‌شهری در جابه‌جایی مسافر از 4 به 18‌درصد و سهم جابه‌جایی بار از 10 به 30‌درصد از کل حمل‌و‌نقل کشور برسد. رسیدن به اهداف فوق فعلا چشم انتظار سرمایه‌گذاران کلان بخش حمل‌و‌نقل است. سعید رسولی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی حمل‌و‌نقل کشور در این خصوص به «فرصت امروز» می‌گوید: جهت دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز، نیاز است تا توجه بیشتری به توسعه مشارکت و جذب سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی در طرح‌های توسعه زیربنایی و ناوگان شرکت راه‌آهن ایران صورت گیرد.

2 بخش بالقوه سرمایه‌گذاری

رسولی در ادامه در خصوص بخش‌هایی که قابلیت سرمایه‌گذاری در حوزه خطوط ریلی دارند، می‌گوید: زمینه‌های سرمایه‌گذاری در شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران با توجه به گستردگی این صنعت متعدد و متنوع است. اما دو بخش «زیربنا» و «ناوگان» اصلی‌ترین بخش‌ها برای سرمایه‌گذاری هستند که همین دو بخش هم دارای زیرمجموعه‌های مربوط به خود است که به آن خواهیم پرداخت.

وی می‌افزاید: با توجه به بالا بردن حجم سرمایه‌گذاری طرح‌های ریلی، خصوصا در پروژه‌های زیربنایی و ناوگان، شرکت راه‌آهن ایران در ابتدا پس از معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری مطرح در این صنعت، در راستای توجیه‌پذیری طرح اقدام کرده و سپس نسبت به معرفی مشوق‌ها و بسته‌های حمایتی و عندالزوم حمایت از جذب سرمایه‌گذار وارد عمل می‌شود تا زمینه رشد و شکوفایی این صنعت ایجاد شود و مشارکت بخش خصوصی در اجرای پروژه‌ها به حداکثر برسد، ما تمام تلاش خود را برای جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی چه در داخل کشور و چه سرمایه‌گذاران خارجی می‌کنیم و سرمایه‌گذاری در این بخش مرد عمل می‌خواهد.

16فرصت طلایی برای سرمایه‌گذاران

معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی حمل‌و‌نقل کشور در ادامه در خصوص فرصت‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری در شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: این فرصت‌ها به 16‌محور دسته‌بندی می‌شوند که شامل توسعه زیرساخت‌های ایستگاهی و امکانات رفاهی مسافران، توسعه راه‌آهن برقی، توسعه راه‌آهن سریع‌السیر، احداق خطوط جدید و دوخطه کردن، توسعه خطوط فرعی، توسعه سیستم‌های علایم و ایمنی، توسعه تجهیزات و ماشین‌آلات ریلی، توسعه سیستم ارتباطات، توسعه ناوگان حمل بار و مسافر، توسعه ناوگان کشش، توسعه امکانات تعمیرات و نگهداری، توسعه و رفع گلوگاه‌های بهره‌برداری، توسعه سیستم‌های IT، توسعه قطارهای حومه‌ای، احداث پایانه‌های حمل‌و‌نقل ترکیبی و توسعه زیرساخت‌های آموزشی و مدیریتی و زیرساخت‌های غیرفعال رفاهی، ورزشی و فرهنگی است.

طرح‌های اولویت‌دار راه‌آهن برای سرمایه‌گذاری

معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل ونقل به این سوال که در حال حاضر کدام یک از فرصت‌ها برای راه‌آهن در اولویت است تا بخش خصوصی را به مشارکت و سرمایه‌گذاری دعوت کند می‌گوید: طرح‌های مهم سرمایه‌گذاری در دو بخش، شامل دوخطه کردن مسیرهای گلوگاهی و همچنین نمونه بسته‌های سرمایه‌گذاری در خرید واگن‌ باری، مسافری و لکوموتیو جهت توسعه ناوگان بار و مسافر از اولویت بالای مشارکت برخوردار است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و حجم کار مبالغ مختلفی از سرمایه را طلب می‌کنند.

معرفی بسته‌های حمایتی

سعید رسولی، در خصوص بسته‌های حمایتی که راه‌آهن به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد توضیح می‌دهد: بسته‌های حمایتی که برای سرمایه‌گذاران تعریف شده شامل هفت بسته اصلی است که به اختصار آنها را نام می‌برم:1-‌تثبیت حق دسترسی واگن‌های باری نور،2-‌پرداخت سهم درآمد صرفه‌جویی مصرف سوخت،3-‌ بسته حمایتی خرید سالن‌های مسافری، 4-‌ امکان مشارکت تا سقف 30درصد مبلغ کل سرمایه‌گذاری، 5-‌ پرداخت حق دسترسی خطوط موجود در پروژه‌های دوخطه، 6-‌ پرداخت تسهیلات از محل وجوه اداره شده، 7-‌ پرداخت تسهیلات از محل منابع صندوق توسعه ملی.

***

در همایش بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حمل‌و‌نقل، مسکن و شهرسازی که مهر ماه امسال با حضور نمایندگان کشورهای مختلف در تهران برگزار شد، معاون وزیر راه و شهرسازی شش فرصت جذب سرمایه‌گذاری در حوزه زیربناهای حمل‌ونقل ریلی کشور را تشریح کرد. علی نورزاد گفت: با توجه به آنکه تعداد زیادی طرح در دست ساخت هستند در حوزه راه‌آهن قابلیت جذب سرمایه بسیار زیادی برای این بخش وجود دارد.

معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: احداث خطوط راه‌آهن «درود-خرم‌آباد- اندیمشک» به طول ۳۷۶ کیلومتر با ارزش یک‌میلیارد و ۱۰۳‌میلیون یورو، «گرگان-بجنورد-مشهد» به طول ۵۷۰‌کیلومتر با ارزش یک‌میلیارد و ۹۱‌میلیون یورو، «رشت-آستارا» به طول ۱۸۳ کیلومتر با ارزش ۴۵۵‌میلیون یورو، «کرمانشاه-خسروی» به طول ۳۳۰ کیلومتر با ارزش ۴۱۲‌میلیون یورو، «چابهار-زاهدان-بیرجند» به طول ۱۳۱۰ با ارزش یک‌میلیارد و ۸۰۳‌میلیون یورو و «شیراز-بوشهر-عسلویه» به طول ۶۴۴ با ارزش یک‌میلیارد و ۷۸‌میلیون یورو شش پروژه ریلی هستند که به‌عنوان فرصت سرمایه‌گذاری در همایش بین‌المللی معرفی شده‌اند.