ظرفیت‌های ناشناخته در معادن و کویرهای نمکی

شاید در کارتون‌ها یا فیلم‌های تخیلی که ساخته می‌شوند شما هم شهرها و روستاهای عجیب و غریب را دیده باشید، مثلاً شهری از گل یا روستایی پوشیده از برف یا حتی شهری تمام عیار در زیر آب. خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی‌ها و قدرت‌های بشری دیگر اینها فقط تخیلات یک ذهن نیستند و یکی پس از دیگری به واقعیت منجر می‌شوند. گزارش امروز بنا دارد یکی از همین تخیلات را با توجه به پتانسیل‌هایی که در کشور ایران وجود دارد زیر ذره‌بین خود قرار دهد. اگر شما هم همیشه در تخیلات خود جایی متفاوت را برای سرمایه‌گذاری می‌پسندید یا فضایی کاملا بکر را برای خود در نظر گرفته‌اید گزارش امروز را که درخصوص پتانسیل‌های طرح گردشگری و تولید از «نمک» است با دقت بخوانید.

سنگ نمک، کانی سدیم کلرید است که با نام کلرید سدیم طبیعی معرفی می‌شود. این ماده در بسیاری از شهرهای ایران، کویرها و اطراف دریاچه‌های شور به وفور یاد می‌شود و مزیت‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری در خود دارد اما بسیاری از ما شاید وقتی نام نمک می‌آید به یاد غذا و شوری آن بیفتیم و هیچ ذهنیتی از کاربردهای فراوان این ماده نداشته باشیم درحالی‌که همین نمک و سنگ یکی از بهترین مصالح برای ساخت‌و‌ساز است و بسیاری از مزیت‌های دیگر که در ادامه می‌خوانید.

گام اول موقعیت سنجی

نخستین گام برای طراحی و پیاده‌سازی طرح گردشگری نمک، موقعیت‌سنجی برای اجرای طرح است. در ایران چند شهر و منطقه به‌عنوان معادن اصلی نمک شناخته می‌شوند که به خوبی می‌توان از نمک و سنگ نمک آنها برای اجرای طرح گردشگری نمک بهره برد. مهدی طاهریان، مدیر معدن نمک شرکت گل نمک در این خصوص به «فرصت امروز» می‌گوید: بیشترین معادن نمک در سمنان و شهرستان گرمسار وجود دارد که شرایط سرمایه‌گذاری در این شهر را متناسب کرده است، سپس مناطقی چون کویر مصر، مرنجاب، گرمه، هرمز، قشم، قم، ارومیه، لارستان و نزدیک دریاچه مهارلو هم برای شروع سرمایه‌گذاری در حوزه نمک متناسب به نظر می‌آید.

وی می‌افزاید: مسئله اصلی برای ورود سرمایه‌گذار به این حوزه بحث معرفی و شناخت این حوزه به مردم و گردشگران است، چرا که باید در کار بازگشت سرمایه‌ای وجود داشته باشد و این هم کار بخش‌خصوصی نیست، سازمان گردشگری، رسانه‌ها و صدا‌و‌سیما همگی باید برای معرفی و شناسایی این حوزه به مردم تلاش کنند.

قابل توجه است که پیاده‌سازی طرح گردشگری نمک لزوما نباید در مجاورت معدن باشد اما به دلیل کاهش هزینه‌های حمل‌و‌نقل و وجود افراد متخصص به امور مربوط به علاوه نامی که این شهرها در حوزه تولید نمک دارند مزیت نسبی این است که در این شهرها طرح‌های گردشگری نمک را پیاده‌سازی کرد.

چند طرح در دل یک طرح

طرح گردشگری نمک براساس سه طرح اساسی ارائه می‌شود که هر بخش می‌تواند توسط سرمایه‌گذاران مجزا یا یک سرمایه‌گذار مشترک پیاده‌سازی شود. این سه بخش شامل طراحی و ساخت هتل‌ها و اقامتگاه‌های نمکی، صنایع دستی بر پایه نمک و کاربردهای پزشکی استوار بر نمک شناخته می‌شوند که در ادامه هر بخش را به‌صورت مجزا معرفی می‌کنیم.

هتل‌ها و اقامتگاه‌های نمکی

گذراندن یک شب در هتلی با دیوارهای نمکی یا رستورانی با همین شمایل به نظر بسیار جذاب است که مزیت سرمایه‌گذاری در این کار را بالا می‌برد. البته چندی پیش رستوران نمکی در شیراز ساخته شد و مورد اقبال عموم هم قرار گرفته است همین مسئله می‌تواند بیانگر جهت فکری انسان برای حضور در مکان‌های متفاوت باشد. در آمریکای جنوبی یا مرز بولیوی و شیلی هم هتل‌های نمکی سالانه میزبان هزاران مسافر از سراسر دنیا هستند، اقامت در این هتل‌ها برای هر نفر حدود 160 دلار محاسبه می‌شود.

جالب‌تر اینکه بدانید درخصوص انرژی‌های الکتریکی لازم برای روشنایی هتل و رستوران می‌توان از لامپ‌های نمکی استفاده کرد که هم هزینه‌های مصرف انرژی را کاهش می‌دهد و هم جذابیت بیشتری دارد. این لامپ‌ها که به تازگی توسط مهندسین فیلیپینی ابداع شده با یک لیوان آب و دو قاشق چای‌خوری نمک برای هشت ساعت متوالی روشن می‌مانند و نوردهی می‌کنند.

اما درخصوص هزینه‌های ساخت و تجهیز یک هتل رستوران نمکی با توجه به اینکه با ورود ناخالصی به بلور هالیت، این کانی به رنگ‌های گوناگون در می‌آید می‌توان در بخش‌های مختلف با استفاده از رنگ‌بندی‌های متنوع سنگ نمک را به کار گرفت همچنین اشكال مختلف نمك چون پودر و لایه‌های فشرده نمكی هم قابلیت به‌کارگیری در ساخت هتل و رستوران را دارند. با همه این تفاسیر بسته به ظرفیت هتلی که مدنظر قرار دارید و همچنین مکان آن به علاوه نوع سنگ‌نمکی که می‌خواهید استفاده کنید میزان سرمایه‌گذاری را بسیار متغیر می‌کند اما پیش‌بینی می‌شود که برای ساخت یک هتل با 50 اتاق و ظرفیت 200 نفر به حدود 3 میلیون تن نمک نیاز دارید. به علاوه یک‌سری تجهیزات و ابزارهای مرتبط هم به کار گرفته می‌شود که در مجموع سرمایه مالی برای این کار حدود 3میلیارد تومان برآورد می‌شود.

صنایع دستی نمکی

اما کارشناسان حوزه صنایع دستی با استفاده از نمک قدمت بیشتری را برای خود رقم زده‌اند. در واقع با توجه به اینکه سنگ نمک قابلیت تراش دارد و همچنین جلای زیبایی دارد و می‌تواند در رنگ‌های مختلف هم تولید شود در تمام جهان و همچنین ایران از آن اشکال هندسی جالب با کاربردهای رایج مثل آباژور، جا شمعی، ظروف دکوری و حتی قاب و مجسمه می‌سازند. همچنین چون قیمت نمک در ایران پایین است اغلب افراد هم چه در سفر و چه برای سوغاتی و خرید از این کارهای‌دستی استقبال می‌کنند. معمولاً هم این صنایع دستی توسط محلی‌های منطقه تولید می‌شوند، کافی است یک فروشگاه از صنایع دستی و کارهای نمکی خود را در محل طرح گردشگری یا نزدیک به هتل فوق دایر کنید، در آن صورت به خوبی می‌توانید بخش مهمی از طرح گردشگری نمک باشید. همچنین قابلیت صادراتی صنایع دستی نمکی در ایران به کشورهای دیگر نظیر آلمان و فرانسه که هم هنردوست هستند و هم از این منبع طبیعی بی‌بهره‌اند به خوبی می‌تواند منبع خوبی برای شروع یک سرمایه‌گذاری کم هزینه و جالب باشد.

کاربردهای پزشکی و درمانی نمک

اما همان‌طور که می‌دانید وجود برخی املاح معدنی در آب به منظور دوش‌گرفتن برای بدن مفید هستند، نمونه آن آب گوگردی رینه و آب گرم دماوند است که در آنجا هم حوضچه‌ها و وان‌هایی برای درمان درد‌های مفصلی تعبیه شده و به خوبی هم مورد اقبال مردم قرار گرفته است. مهدی طاهریان درخصوص خواص پزشکی نمک می‌افزاید: یکی از درمان‌های جدید که اخیراً برای بعضی بیماری‌های تنفسی و پوستی رایج شده، نمک درمانی در غارهای نمکی است. نمک خالص پزشکی به‌طور معمول کشنده باکتری‌ها و میکروب‌هاست. جالب است بدانید بخش زیادی از ذخایر سنگ نمک بوشهر به کشورهایی چون آلمان صادر می‌شود و در آنجا برای احداث همین غارهای نمکی برای بیماران تنفسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در این خصوص استفاده از آب گرم و نمک در قدیم هم برای رفع خستگی‌های عضلانی مورد توجه بوده است. به علاوه احداث سوناهای نمکی برای بیمارانی که از آسم رنج می‌برند، استخرهای نمکی عمومی برای رفع درد‌های عضلانی، استراحت‌های نمکی و ماساژ درمانی با نمک همگی از موارد دیگری هستند که می‌توانند در کنار سایر بخش‌های این طرح مکمل باشند و موجب افزایش درآمد و سودآوری برای طرح فوق باشند.

***

جاذبه‌های طبیعی ایران تشنه سرمایه‌گذاری

دکتر محمدابراهیم عفیفی، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لارستان، پتانسیل پدیده‌های طبیعی را در جذب توریست برای گردشگری نمکی در ایران بسیار بالا می‌داند و معتقد است: «گنبدهای نمکی از جمله پدیده‌های استثنایی و کم‌نظیر زمین‌شناسی و ژئومرفولوژی هستند که دارای چشم‌اندازها و مناظر زیبای طبیعی است. گنبدهای نمکی یکی از جاذبه‌های ژئوتوریسمی لارستان است و با توجه به اقلیم مناسب‌تر لارستان نسبت به نواحی پیرامون که در صورت معرفی دقیق آنها به جوامع برون و درون مرزی می‌تواند به مرکزی پرارزش جهت توسعه منطقه تبدیل شود.»

عفیفی با ابراز تأسف از عدم سرمایه‌گذاری مناسب در فعالیت‌های توریستی، جلب گردشگران و ارائه خدمات مورد نیاز به آنها که یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی برخی کشورها محسوب می‌شود، گفت: «متأسفانه در کشور ما هنوز این صنعت جایگاه لازم را نیافته است.»

این مدرس دانشگاه ضرورت کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی را یافتن منابع دیگر درآمدی و لازمه استقلال اقتصادی کشور می‌داند و می‌افزاید: «توسعه صنعت گردشگری یکی از راهکارهایی است که می‌تواند با ارزآوری خارجی به اقتصاد ملی کمک کند.» او همچنان با توجه به چشم‌اندازهای جالب و بسیار زیبایی که در بسیاری از گنبدهای نمکی وجود دارد، گردشگری ژئومرفولوژی را «مستعد سرمایه‌گذاری» می‌داند. بد نیست بدانیم که در حال حاضر بیش از 14 هزار فرآورده از نمک استحصال می‌شود که «ساخت مصارف زینتی» از بلورهای نمکی، مانند پایه گلدان و پایه شمع از آن جمله‌اند.