تحلیل بنیادی یک گروه / سودآوری داروسازی‌ها

صنعت دارو از جمله صنایع سودآور بورس در سال 1394 است که از ابتدای سال تاکنون بازده حدود 17 درصدی را نصیب سهامداران خود کرده است. به دلیل اینکه دارو کالای مصرفی نهایی محسوب می‌شود، کشش قیمتی آن پایین است و لذا به‌شدت سایر صنایع، تحت تأثیر چرخه‌های اقتصادی قرار نمی‌گیرد. با توجه به وضعیت مناسب صنعت و بازدهی مطلوب آن از ابتدای سال، 14 شرکت دارویی ازنظر نسبت‌های رشد فروش، هزینه مالی به سود عملیاتی، مطالبات به فروش و تخفیفات به فروش در سال 1393 مقایسه شده و وضعیت آنها مورد بررسی قرارگرفته است.

رشد فروش: در سال 1393 شرکت‌های دارویی رشد فروش مناسبی را تجربه کردند. ازنظر رشد فروش، 50 درصد شرکت‌ها خوب (رنگ سبز)، 21درصد متوسط (رنگ آبی) و 29درصد ضعیف (رنگ قرمز) عمل کردند که در این میان شرکت‌های داروسازی امین و اسوه با رشد 36 درصدی فروش بهترین عملکرد و شرکت‌های داروسازی دارو و اکسیر با کاهش فروش به ترتیب 8 و 17 درصدی بدترین عملکرد را در میان شرکت‌های دارویی داشتند. (جدول)
هزینه مالی به سود عملیاتی: ازنظر هزینه مالی شرکت‌های داروسازی اکسیر، دکتر عبیدی و کارخانجات دارو پخش در سال 1393 بدترین عملکرد را داشته و در مقابل شرکت‌های تولید دارو، داروسازی سینا بهترین عملکرد را به نمایش گذاشته‌اند. در سال 1393 به دلیل واردات بی‌رویه دارو و همچنین رکود اقتصادی، شرکت‌های داروسازی در فروش محصولات خود دچار مشکل شدند و برای فروش دست به اعطای تخفیفات و همچنین فروش اعتباری زدند. این امر موجب بالا رفتن مطالبات شرکت و ایجاد مشکل نقدینگی برای شرکت شد که آنها را مجبور کرد برای تأمین سرمایه در گردش موردنیاز خود تسهیلات دریافت کنند که با توجه به شرایط فعلی، انتظار می‌رود در سال‌جاری نیز این مشکل ادامه داشته باشد.

مطالبات به فروش: سال 1393 ازنظر فروش سال خوبی برای شرکت‌های دارویی نبود. همان‌طور که گفته شد تخفیفات بالا و فروش اعتباری به افزایش مطالبات شرکت‌ها و مشکل نقدینگی آنها منجر شد. به‌طوری‌که مشاهده می‌شود که از 14شرکت بررسی‌شده حدود 57درصد آنها در وضعیت مناسبی ازنظر نسبت مطالبات به فروش در وضعیت ضعیف قرار دارند. در این میان داروسازی سینا به دلیل اینکه زیرمجموعه هلدینگ‌های بزرگ دارویی نیست، توانسته با ایجاد تنوع در مشتریان پخش خود، مطالبات خود را به‌خوبی مدیریت کرده و نسبت به بقیه شرکت‌های بررسی‌شده وضعیت بهتری داشته باشد. البته لازم به ذکر است که برای بررسی دقیق‌تر این نسبت‌ها و اظهارنظر قاطع‌تر راجع به آنها، مشاهده روند سال‌های گذشته این نسبت‌ها خالی از لطف نیست و اطلاعات مفیدی در اختیار تحلیلگر قرار می‌دهد. به‌طور مثال با بررسی روند چهار سال گذشته نسبت مطالبات به فروش مشاهده می‌شود که شرکتی نظیر داروسازی اسوه در سال‌های قبل از وضعیت مطالبات مناسبی برخوردار بوده و در سال 1393 تنها به دلیل شرایط نامساعد کل صنعت، این وضعیت تغییر کرده است. اما شرکتی نظیر داروسازی جابر ابن حیان به دلیل اینکه بیشتر معاملات خود را با نهادهای دولتی انجام می‌دهد، درگذشته نیز مطالبات بالایی داشته است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که با بهبود شرایط اقتصادی، داروسازی نظیر اسوه نسبت به داروسازی جابرابن‌حیان توفیق بیشتری در دریافت مطالبات خود خواهد داشت.

تخفیفات به فروش: در این نسبت شرکت‌های داروسازی سینا و تماد، عملکرد بهتری از خود به نمایش گذاشته و داروسازی عبیدی عملکرد مناسبی در این بخش نداشته است. شرکت‌های داروسازی که زیرمجموعه یکی از هلدینگ‌های دارویی هستند، بخش زیادی از فروش خود را از طریق شرکت‌های پخش هم‌گروه انجام می‌دهند و این موضوع احتمال ایجاد مطالبات را افزایش می‌دهد که داروسازی سینا به دلیل تنوع در مشتریان، ریسک این موضوع را تا حدی زیادی پوشش داده است.

نتیجه‌گیری

بررسی روند چهار ساله نسبت‌های فوق برای 14 شرکت مذکور نشان داد که در سال 1393 شرکت تولید دارو، داروسازی سینا و سبحان دارو ازنظر این نسبت‌ها در بهترین وضعیت قرار دارند که در میان آنها داروسازی سینا از پتانسیل سودآوری بالاتری برخوردار است. شرکت‌هایی نظیر داروسازی زهراوی و داروسازی امین به دلیل اینکه هزینه مالی قابل‌توجهی داشته و همچنین از عملیات مناسب و خوبی برخوردارند، در صورت بهبود شرایط و حل مشکل هزینه مالی، از پتانسیل بالایی برای رشد سود هر سهم برخوردارند. از سوی دیگر شرکتی نظیر داروسازی اسوه با وجود اینکه از نظر نسبت‌های موجود چشمگیر به نظر نمی‌رسد، به دلیل خاص بودن محصولات تولیدی از توان سودآوری بالایی برخوردار است.