راز توسعه و بقای کسب‌ و‌ کار در شرایط متغیر / رشد ارگانیک یا رشد استراتژیک؟

اگر می‌خواهید کسب‌وکارتان بقا داشته باشد باید رشد کند. تغییر امری اجتناب‌ناپذیر است و اگر هدف شما موفقیت است باید آن را بپذیرید. اگر از یک استراتژی رشد محکم و استوار برخوردار باشید پی خواهید برد که چگونه تغییر می‌تواند برای کسب‌وکار شما نقش مثبتی داشته و کمک کند که سازمان‌تان رونق گرفته و تا آن سوی رویاهایتان توسعه یابد. اگر شما از آن دسته اشخاصی نیستید که به‌طور مستقل برای راه‌اندازی کسب‌وکار خود اقدام می‌کند، در این صورت احتمالا باید بدانید که چگونه طرح کسب‌وکاری را برای یک موسسه مالی یا یک سرمایه‌گذار آماده کنید تا بتوانید منابع مالی اولیه مورد نیاز برای راه‌اندازی شرکت خود را به‌دست آورید. اگر در گذشته چنین کاری را انجام داده‌اید احتمالا طرح اولیه کسب‌وکار شما از واقعیت امروز شرکتی که راه‌انداخته‌اید فاصله زیادی دارد. از طرف دیگر، طرح‌های کسب‌وکار برای اینکه رشد آینده شما را تضمین کنند ارزش بازبینی و تجدیدنظر را دارند...

برنامه‌ریزی برای تغییر
رهبر هر شرکتی باید هم برای زمان‌های خوب و هم برای زمان‌های نامطلوب برنامه داشته باشد. آنهایی که در شرایط نامطلوب اقتصادی هم رونق می‌گیرند غالبا شرکت‌هایی هستند که نه‌تنها چشم‌انداز دارند بلکه از یک استراتژی رشد محکم و استوار نیز برخوردارند که چگونگی واکنش شرکت به شرایط نامطلوب بازار در آن لحاظ شده است. یک برنامه پنج یا حتی 10 ساله به شما پشتوانه محکمی می‌دهد که می‌توانید تلاش‌هایتان را در جهت آن معطوف کنید.
مهم‌ترین چیزهایی که باید در این استراتژی در نظر داشته باشید عبارتند از گزینه‌های مربوط به امور مالی و مالیات، تغییرات و فرصت‌های جدید. شرکت‌های درحال رشد چه بزرگ چه کوچک، چه جدید و چه قدیمی نه‌تنها با فرصت‌های جدید بلکه با مشکلات نیز روبه‌رو خواهند شد و آنچه در گذشته جواب می‌داده ممکن است برای شرایط فعلی دیگر پاسخگو نباشد و در عین حال که رشد شرکت ممکن است خیلی عالی به‌نظر برسد اما اگر برنامه‌ای برای آن نداشته باشید می‌تواند باعث شود که همیشه برای عقب نیفتادن در حال مبارزه باشید و به همین دلیل با کمبود منابع و مشکلات نامعقول مواجه شوید که به نوبه خود ممکن است به بروز استرس و نارضایتی در محیط کار منجر شود و بنابراین تمام این شرایط با همدیگر می‌تواند موجبات نابودی شرکت شما را فراهم سازد. شاید شما ضرورت صرف وقت برای ایجاد شرح خوبی از مأموریت سازمان و غیره را احساس نکنید، اما این یک حقیقت است که شرکت‌های موفق حتما برنامه‌ها و اهداف بلند‌مدت دارند. یک برنامه خوب چیزی بیش از یک چشم‌انداز است؛ مجموعه‌ای است از استراتژی‌ها برای حرکت به جایی که به سوی آن عازم هستید، اینکه چگونه به آنجا خواهید رسید و با موانعی که ممکن است بر سر راه شما قرار گیرد چه کار خواهید کرد. یکی از مواردی که خیلی خوب باید در برنامه کسب‌وکار مورد توجه قرار گیرد این است که چگونه امور مالی و روش‌های حسابداریتان را مدیریت می‌کنید. ممکن است همچنان که رشد می‌کنید روش‌های کارآمد بسیار بیشتری مثلا در زمینه مالیات برای کنترل مخارج وجود داشته باشد، بنابراین باید مطمئن باشید که برای ارزیابی و بازبینی مرتب شرایط تان برنامه دارید. سپس ببینید که به کجا می‌خواهید بروید. شما این شرکت را به دلیلی راه‌اندازی کرده‌اید و اکنون هم برنامه شما دارد خوب پیش می‌رود. استراتژی‌های پایدار به تغییر، پیشرفت و تنوع نگاه دارند. هرچند که شرکت شما به نوعی مانند بچه شماست اما این کودک در حال رشد کردن است. بالاخره اینکه برنامه کسب‌وکاری که تهیه می‌کنید قرار نیست در کمد قرار بگیرد و خاک بخورد. خیلی خوب است که برنامه کسب‌وکار به‌طور مرتب مورد ملاحظه قرار گیرد و استراتژی‌های کسب‌وکارتان به حافظه تک‌تک اعضای سازمان‌سپرده شود. به آنها مشاوره داده و به حرف‌هایشان گوش کنید، سپس برنامه‌تان را روی کاغذ بیاورید و آن را در دسترس همه قرار دهید. این کار نیازمند به‌کار‌گیری اقداماتی است که به‌وسیله آنها این اطمینان را حاصل خواهید کرد که کسب‌وکارتان قابل مدیریت شدن بوده و رشد پیوسته آن به‌صورت واضح برای همه توضیح داده و قابل درک شده است. به این ترتیب برای تمام اتفاقات قابل پیش‌بینی و چگونگی رویارویی با اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی آماده خواهید بود و این کلیدی است برای موفقیت کسب‌وکارتان.

رشد کمی در برابر رشد کیفی
کسب‌وکارها پیش از اینکه بتوانند برنامه‌ریزی کنند باید توسعه یابند، زیرا در بازارهای اشباع‌شده یا زمان‌های سخت، شرکت‌ها هیچ ایده‌ای درباره اینکه سال‌های اول کسب‌وکار آنها چگونه پیش خواهد رفت ندارند. موفقیت در این زمان به‌طور ارگانیک سنجیده می‌شود، یعنی توسعه انباشت سرمایه. هر زمان که این مرحله تکمیل شد، آنگاه شرکت می‌تواند بر محصولات این توسعه تمرکز کند که این محصولات شامل تخصیص بازار، مدیریت اشتهار و برنامه‌های بازاریابی معین خواهند بود.  دو نوع کلی رشد کسب‌وکار غالبا رشد ارگانیک یا استراتژیک نامیده می‌شوند. یا به‌عبارتی برای درک بهتر به آنها رشد کمی و رشد کیفی گفته می‌شود. اولی در رابطه با توسعه دارایی‌های سرمایه‌ای یک شرکت است که بیشتر با جریان نقدینگی و توسعه به بازارهای جدید سروکار دارد. دومی، یا رشد کیفی، تخصصی‌تر و هدفمندتر است. رشد ارگانیک غالبا هدف اول یک شرکت است یعنی توسعه و دستیابی به بازارهای جدید. هر وقت که شرکت سروسامان گرفت و شناخته شد، استراتژی رشد بلندمدت به‌کار می‌افتد. تفاوت بین رشد نامتمرکز و متمرکز در مراحل مختلف توسعه شرکت است. رشد ارگانیک می‌تواند بدون برنامه‌ریزی بلندمدت و استراتژیک اتفاق بیفتد، اما رشد استراتژیک بدون رشد ارگانیک بی‌معنا خواهد بود.

رشد ارگانیک
رشد ارگانیک یک دیدگاه کمی در رابطه با توسعه است. به‌اصطلاح ساده‌تر، رشد ارگانیک توسعه فیزیکی دستگاه‌ها، ساختمان‌ها، زمین و مواردی از این دست است. در این مرحله دارایی‌های بیشتری خریداری شده و مورد استفاده قرار گرفته و موجودی کالاها افزایش می‌یابد. به‌عبارتی توسعه واقعی و فیزیکی بازارها و سرمایه در رشد ارگانیک اتفاق می‌افتد. با اینکه این رشد فقط یکی از انواع رشد است، اما اساس و پایه رشد استراتژیک یا رشد هدفمند است.

رشد استراتژیک
به‌طور کلی رشد استراتژیک فقط بعد از اینکه مرحله ارگانیک به اندازه مناسب خود رسید اتفاق می‌افتد. اندازه مناسب زمانی به‌دست می‌آید که اعضای هیات‌مدیره شرکت خاطرشان از این بابت که سرمایه ذخیره شده برای برنامه‌ریزی بلندمدت کافی است آسوده باشد. مواد لازم برای این کار ممکن است شامل سرمایه‌گذاری خارجی، تبلیغات روی بخشی از بازار و تمایز محصول باشد. معنایش این است که حالا توسعه جریان نقدینگی به استراتژی بلندمدت معطوف می‌شود. انباشت سرمایه در این زمان بیشتر در حوزه‌هایی متمرکز و تخصصی می‌شود که مدیریت فکر می‌کند این حوزه‌ها شرکت را در روابط بلندمدت با بانک‌ها، بازارها و حتی نواحی مختلف جغرافیایی نگه‌می‌دارند.

مقایسه انواع رشد
رشد ارگانیک پایه و اساس برنامه‌ریزی استراتژیک است. یک کسب‌وکار نمی‌تواند کار خود را با برنامه بلندمدت شروع کند زیرا تا زمانی‌که شرکت شروع به سودآوری و توسعه سهم بازارش نکند هیچ بنیه مالی برای برنامه بلندمدت وجود ندارد. شرکت نمی‌تواند بلندمدت برنامه‌ریزی کند تا زمانی‌که شهرت و بخش خاص بازار شرکت در ذهن عموم، بازار و کارکنانی که محصولات را تولید می‌کنند به‌خوبی جا نیفتاده باشد. هر زمان این مسئله اتفاق افتاد که به‌طور کامل در کنترل کسب‌وکار نیست، آن‌گاه این اطلاعات و انباشت سرمایه می‌توانند در حوزه‌های خاصی از رشد هدفمند شرکت متمرکز شود.