بررسی وضعیت تولید یکی از ارکان اصلی تأمین احتیاجات غذایی انسان / تولید نان صنعتی و چالش های بی شمار

متولیان و متخصصان آرد و نان در ایران دهه های پر فراز و نشیبی را در جهت بهبود كیفیت نان، مسئله یارانه ها، ضایعات، قیمت نان، بهداشت نانوایی ها، آموزش نانوایان و نهایتاً تقابل بین نان صنعتی و سنتی داشته اند. یکی از بزرگ ترین چالش های سرمایه گذاری در این حوزه وابستگی ذائقه مردم به نان های سنتی و کاهش تمایل نسبت به مدل صنعتی این محصول است.

همچنین مطالعه عمیق و دقیقی در بحث آرد و نان در کشور انجام نشده و کیفیت آرد مصرفی در سطح مناسبی قرار ندارد. برای بیشتر درک کردن چالش ها و فرصت های پیرامون تولید نان صنعتی در ایران  «فرصت امروز» گفت وگویی با یک تولید کننده ماشین آلات تولید نان صنعتی انجام داده است تا بیشتر به این حوزه پی ببرد.

چالش های بی شمار

فرهاد جمال امیدی، مدیرعامل صنایع ماشین سازی امیدی به صورت تخصصی در تولید ماشین آلات و تجهیزات شیرینی و نان مشغول است. در گفت وگو با «فرصت امروز»، بالا بودن هزینه های تولید، شرایط تولید غیربهداشتی و ضایعات زیاد را چالش های اولیه این کار می داند و معتقد است؛ حرکت از تولید سنتی به سمت صنعتی مزایای بسیاری دارد که می توان مهم ترین آن را پایان پرداخت یارانه دولتی به آرد و خروج از معامله دو سر ضرر دولت و مردم، دانست.

وی می افزاید: با ضایعات فعلی نان  (25 درصد) در کشور سالانه حدود 750 میلیارد تومان یارانه دور ریخته می شود که متأسفانه بخش عمده ضایعات و دور ریز یارانه عاید مردم نشده و به جیب واسطه ها و دلالان سرازیر می شود. مشكل مهم دیگری كه در جریان تولید نان سنتی روز به روز بیشتر شده این است كه دولت بابت آرد، یارانه سنگینی می پردازد، ولی این یارانه در دكان نانوایی نقش زیادی را در قیمت نان بازی نمی كند و تنها 7 تا 12درصد هزینه تولید نان مربوط به آرد آن است، بنابراین در این معامله هم دولت ضرر می كند هم مردم.

از طرف دیگر هزینه مغازه و دستمزدها روز به روز بالاتر رفته و چون هدف دولت ثابت نگه داشتن قیمت نان است، بنابراین نانوا خود را در قیاس با سایر مشاغل مغبون حس می كند و چون آرد نانوایی های سنتی هر كیلو 75 ریال داده می شود و همین آرد برای نان های حجیم یا به  اصطلاح فانتزی 450 ریال و برای مصارف غیرنانوایی ها قیمت 2800ریال، بنابراین ممكن است همین اختلاف قیمت موجب شود كه نانوایی ها راه های دیگری را برای كسب درآمد در پیش گیرند.

ماشین آلات تولیدی

جمال امیدی با بیان اینکه بیش از 60درصد ماشین آلات مورد نیاز در صنعت نان در این واحد تولید می شود و کارکنان آن با در اختیار داشتن دانش فنی بالا می توانند بخش مهمی از این دستگاه ها را در داخل تولید کنند، افزود: البته قلب تپنده این دستگاه ها همچون موتور به کشور وارد می شود و این گروه و گروه های دیگر نقش واسطه را در بازار این ماشین آلات ایفا می کنند. در ۲۰ سال پیش کشور نیازمند واردات مایه خمیر و بهبوددهنده ها بود، اما امروز با پیشرفت های انجام شده، شاهد مازاد تولید در این محصولات هستیم که بستر صادرات آنها را فراهم می کند.

محصولات شرکت ما تنوع زیادی دارد. مخلوط کن، دستگاه تمام اتوماتیک چانه گیری، گرد کننده ها، انواع فر چند طبقه، کشویی و تونلی، پمپ های فشار هوا و. . . بخشی از تولیدات این شرکت است. در واقع در ابتدای آغاز به کار این واحد تولیدی هدف گذاری بر پوشش کامل فرآیند تولید نان صنعتی بود و در حال حاضر تا نزدیک به 80 درصد این کار را انجام داده ایم.

تسهیلات دریافتی

امیدی می گوید: ضریب مالیاتی واحدهای سنتی و صنعتی در ایران برابر است. در واقع شاید بتوان گفت این یکسانی در دریافت مالیات فشاری بر دوش واحدهای سنتی است. برای واحدهای تولیدی نوپا تسهیلاتی با سود 7 درصد در نظر گرفته شده است که در واقع میزان اعتبار اختصاص یافته به طرح صنعتی شدن نان 500 میلیون دلار است. مبلغ یک هزار میلیارد ریال از محل تسهیلات ریالی بند  (ط) تبصره 2 قانون بودجه سال 86 به عنوان یارانه سود تسهیلات اعطایی حداکثر تا 5 درصد با رعایت مقررات ارزی و ریالی خواهد بود. ضمن اینكه به وثیقه خارج از طرح نیاز نیست.

همچنین قرارداد اعطای تسهیلات به متقاضیان ایجاد و احداث واحدهای تولید نان صنعتی انبوه، میان بانک تجارت و شرکت بازرگانی دولتی ایران منعقد شده است. در این رابطه 100میلیارد تومان برای بازخرید و بازنشستگی نیروی انسانی واحدهای تولید نان سنتی در نظر گرفته شده است.

مدیرعامل گروه تولیدی امیدی می گوید: ما با ایجاد این واحد صنعتی بیش از 140 کارگر و حدود 20نیروی متخصص را به کار گرفتیم. کارخانه در زمینی به مساحت 5 هکتار دارای فضای آزمایشگاهی، خط تولید و مطالعات بسته بندی ساخته شده است.

مقایسه بین روش های تولید و عرضه نان در ایران و سایرکشورها نشان می دهد که نان در ایران غالبا به شکل سنتی در واحدهای نانوایی کوچک به وسیله کارگران غیرمتخصص تولید می شود، بنابراین در فرآیند تولید به نکاتی از جمله رعایت فرمولاسیون دقیق و صحیح برای تولید هر نوع نان ضمن در نظر گرفتن نوسان کیفیت آرد، رعایت شرایط صحیح عمل آوری خمیر و در نهایت روش های صحیح پخت توجه چندانی نمی شود. البته این مشکلات در مورد نان های سنتی شدید تر است.