بورس و معمای کاهش نرخ سود بانکی

«بانک‌ها بر سود سپرده یک‌ساله 20درصدی به توافق رسیدند»؛ این آخرین خبر و اتفاقی است که این روزها نوید از کاهش نرخ سود سپرده بانکی در نظام پولی کشور می‌دهد؛ اتفاقی که مدیران عامل بانک‌های دولتی و خصوصی تازگی‌ها طی نشستی درخصوص آن به تفاهم رسیدند و بناست در صورت تصویب شورای پول و اعتبار، نرخ سود سپرده و تسهیلات از 15 اردیبهشت تغییر کند.

یکی از بازارهایی که این روزها گوش به زنگ کاهش نرخ سود بانکی است، بازار سرمایه کشور است و برخی معتقدند این اتفاق علاوه بر اینکه به حرکت تدریجی نقدینگی از بانک‌ها به سمت بورس می‌شود از آن مهم‌تر موجب کاهش نرخ تسهیلات بانکی به بنگاه‌های تولیدی شده و بر کاهش قیمت تمام تولید و سودآوری آنها اثر مثبت خواهد گذاشت و این اتفاق می‌تواند برای بازار سرمایه و فعالان و شرکت‌های حاضر در بورس خبر خوشایندی باشد چراکه نرخ بالای تسهیلات بانکی مهم‌ترین و اساسی‌ترین مشکل تولیدکنندگان است و علاوه بر آسیب دیدن صنعتگران و نیز غیررقابتی شدن فضای تولید در داخل کشور، موجب تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی نیز شده است‌.

به باور کارشناسان، زمانی که نرخ سود بانکی بالا باشد، هزینه‌های تولید هم بالا می‌رود و بخش‌های صنعت و کشاورزی قادر به پرداخت این هزینه نخواهند بود، چرا که بازدهی‌شان چشمگیر نیست و در پی آن سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد صورت نمی‌گیرد و سرمایه‌ها به سمت بخش‌های زودبازدهی حرکت خواهد کرد که سوددهی بالایی دارند و نتیجه این می‌شود که ستون فقرات اقتصاد کشور یعنی بخش‌های اصلی معدن، صنعت و کشاورزی با کمبود منابع مواجه می‌شوند. 

با این حال از نگاه کارشناسان آنچه درخصوص سود بانکی در کشور ما و سایر کشورها در حال حاضر انجام می‌شود به شرایط اقتصادی و دیگر مولفه‌ها بستگی دارد و فاصله نرخ تورم و سود بانکی به‌تنهایی نمی‌تواند ملاک پایین آمدن نرخ سود بانکی باشد چراکه در برخی کشورها نرخ سود بانکی صفر و در بعضی مواقع با پرداخت هزینه همراه است و این موضوع در حالی اتفاق می‌افتد که نرخ تورم در این کشورها بسیار ناچیز و در حد رونق اقتصادی است.

همچنین کاهش نرخ سود بانکی از 22 به 20 درصد تاثیر ناچیزی بر پایین آمدن نرخ تسهیلات ارائه شده به بنگاه‌های تولیدی دارد چراکه به‌جز بالا بودن سود تسهیلات ارائه شده به آنها، مشکلاتی چون بدهی معوق صنعتگران در شرایط کنونی بنگاه‌های تولیدی را از رسیدن به نقطه مطلوب بازمی‌دارد. برخی کارشناسان نیز درخصوص تاثیر نرخ سود بانکی بر معاملات بورس بر این باورند که این اتفاق به‌تنهایی نمی‌تواند موجب رونق بازار سهام شود چراکه ریسک‌های دیگری که غیرقابل کنترل هستند معاملات بورس را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

با این حال به‌نظر می‌رسد معمای کاهش نرخ سود بانکی در هفته‌های پیش‌رو و به‌زودی برای بازار سرمایه حل شود؛ معمایی که گشایش در آن تنها کلید قفل مشکلات بورس و سهامداران آن نخواهد بود و نتیجه مذاکرات هسته‌ای، ابهام در قوانین و مقررات مربوط به صنایع و عدم شفافیت و اطلاعات ارائه شده ازجمله ریسک‌های بورس هستند که برطرف شدن آنها در کنار کاهش نرخ سود بانکی می‌تواند آرامش نسبی به معاملات بورس بازگرداند.

* کارشناس بازار سهام