مدیریت بدهی های شرکت: نکات کاربردی برای حفظ سلامت مالی

در دنیای کسب و کار بدهی امری اجتناب ناپذیر است. خیلی وقت ها کارآفرینان برای اینکه استارت‏ آپشان را توسعه دهند، سراغ انواع وام یا جذب سرمایه ‎خارجی می روند. نیازهایی مثل خرید تجهیزات، گسترش تولید یا ورود به بازارهای تازه نیازمند تامین سرمایه است. همه این موارد بدهی های شرکت را به طور قابل ملاحظه ای افزایش می دهد. به همین خاطر بحث مدیریت بدهی ها اهمیت بی نهایت بالایی پیدا می کند. خب اگر شما حواس تان به بدهی ها نباشد، خیلی زود اوضاع تان در بازار به هم ریخته و دیگر شانسی برای تداوم حضور در کنار مشتریان نخواهید داشت. 

متاسفانه گاهی اوقات کارآفرینان بحث بدهی ها را بی نهایت ساده در نظر می گیرند. انگار که این مسئله به مرور زمان و به طور خودکار حل می شود. اگر شما هم چنین فکر و خیال هایی درباره بحث بدهی ها دارید، باید کمی در چشم اندازتان تغییر ایجاد کنید؛ چراکه گاهی اوقات بدهی ها یکهو جمع شده و مثل سونامی تمام پایه های برندتان را درهم می کوبند. 

ما در روزنامه فرصت امروز همیشه با پشت گوش انداخته نکات مهم در عرصه کسب و کار مشکل داشته ایم. یکی از نکاتی که در این میان باید همیشه مواظب آن باشید، همین مسئله بدهی هاست. خب سرمایه گذارها یا حتی مشتریان که پول و وقت شان را از سر راه نیاورده اند تا همینطور دودستی به شما بسپارند. 

مطلب مرتبط: مدیریت بدهی در دنیای کسب و کار

در این مقاله، نکاتی کاربردی برای مدیریت بدهی های شرکت را یاد می گیرید. اگر در گذشته بارها از این بابت دچار دردسر شده اید، حالا دیگر نوبت رهایی از شر این قضیه فرا رسیده است. پس با ما همراه باشید تا نگاهی اصولی به بحث بدهی ها و نحوه مدیریت شان داشته باشیم.

ارزیابی وضعیت مالی

قبل از اینکه بتوانید تصمیمات آگاهانه ای در مورد بدهی های خود بگیرید، باید وضعیت مالی شرکت را ارزیابی کنید. این شامل بررسی نقدینگی، صورت های مالی و تراز مالی است. به زبان خودمانی، شما در این بخش باید توانایی شرکت تان را از نظر مالی محک بزنید. اگر شما همین حالا هم هیچ سودی در بازار به دست نمی آورید، بی شک صحبت از صاف کردن بدهی ها خیلی ایده آل خواهد بود.

گاهی اوقات برندها در شرایطی قرار می گیرند که چند ماهی توان بازپرداخت بدهی ها را از دست می دهند. اگر حواس تان به این وضعیت نباشد، خیلی زود خودتان را غرق در مشکلات بی پایان خواهید دید؛ چراکه دائما در تلاش برای بازپرداخت بدهی ها بوده و در عین حال منابع مالی کافی برای این کار را نخواهید داشت.

ارزیابی وضعیت مالی به شما کمک می کند تا درک بهتری از ظرفیت خود برای پرداخت بدهی ها داشته باشید. اینطوری دست کم یک برنامه برای مدیریت بدهی ها تنظیم کرده و تکلیف طلبکارها را روشن می کنید. فکر می کنم شما هم قبول داشته باشید این کار خیلی بهتر از بی برنامگی در بازار خواهد بود، مگر نه؟

شناسایی انواع بدهی ها

همانطور که منابع درآمدی برندها به شاخه های مختلفی تقسیم می شود، این نکته درباره بدهی ها هم مصداق دارد. برخی از کارآفرینان فکر می کنند همه بدهی ها ماهیت یکسانی دارند. این در حالی است که مثلا از نظر میزان فوریت، انواع بدهی ها از زمین تا آسمان با هم فرق دارند. حالا اگر حواس شما به این نکته نباشد، خیلی زود طلبکارها صبرشان لبریز خواهد شد.

اجازه دهید دور بحث های پیچیده را خط بکشیم. بر این اساس بدهی ها به انواع مختلفی تقسیم می شوند، از جمله:

•    بدهی های کوتاه مدت: این بدهی ها باید ظرف یک سال پرداخت شوند. بنابراین شما وقت زیادی برای مدیریت آنها ندارید. البته خبر خوب اینکه بدهی های کوتاه مدت معمولا مبلغ بسیار اندکی دارند. 

•    بدهی های بلندمدت: این بدهی ها باید ظرف بیش از یک سال پرداخت شوند. خبر بد اینکه چنین بدهی هایی معمولا سنگین بوده و دقیقا به همین خاطر نیازمند زمان بیشتری برای بازپرداخت هستند. از آنجایی که ماهیت این بدهی ها کلان است، معمولا شرکت ها از همان اول باید برنامه ای برای بازپرداخت دقیقش داشته باشند. وگرنه خیلی زود اوضاع شما با مشکلات جدی رو به رو می شود. البته گاهی اوقات طرف مقابل خودش پیشنهادی برای بازپرداخت درست ارائه می دهد.

•    بدهی های جاری: این بدهی ها بخشی از بدهی های کوتاه مدت هستند و شامل صورت ‎حساب های پرداختی، وام ‎های کوتاه مدت و سایر بدهی های مشابه است. نکته کلیدی درباره این بدهی ها، ماهیت مداوم شان است. یعنی کسی و کارتان به طور دائم با آنها دست و پنجه نرم خواهد کرد و فقط در صورتی که کاملا آنها را پشت گوش بیندازید، دردسرساز می شوند.

•    بدهی های غیرجاری: این بدهی ها بخشی از بدهی های بلندمدت هستند و شامل وام های بلندمدت، اوراق قرضه و سایر بدهی های مشابه است. یادتان باشد، بدهی های غیرجاری در صورت بی توجهی خیلی زود منابع مالی شما را محدود خواهند کرد. بنابراین بیشتر تمرکزتان باید روی آنها باشد.

شناسایی انواع بدهی های خود به شما کمک می کند تا استراتژی مناسبی برای مدیریت آنها ایجاد کنید. وقتی کارآفرینان از انواع بدهی های خود خبر ندارند، معمولا اوضاع را خیلی ساده تفسیر می کنند. همین امر به سرعت اوضاع شان در بازار را تغییر داده و مشکلات زیادی برای شان به همراه خواهد داشت.

مطلب مرتبط: چه زمانی نباید پرداخت بدهی را در اولویت قرار داد؟

تجزیه و تحلیل بدهی ها 

پس از اینکه انواع بدهی های خود را شناسایی کردید، باید آنها را تجزیه و تحلیل کنید. این شامل بررسی موارد زیر است:

•    مبلغ بدهی

•    نرخ بهره

•    تاریخ سررسید

•    شرایط بازپرداخت

تجزیه و تحلیل بدهی ها به شما کمک می کند تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد نحوه مدیریت آنها بگیرید. مثلا اگر شما شرایط خاصی برای بازپرداخت بدهی دارید، باید حواس تان به آن باشد. این روزها معمولا ضمانت های سفت و سختی برای بازپرداخت به موقع بدهی گرفته می شود بنابراین اگر دست از پا خطا کنید، خیلی زود اوضاع تان به هم خواهد ریخت بنابراین باید تجزیه و تحلیل بدهی ها را جدی بگیرید، وگرنه کلاه تان پس معرکه خواهد بود.

تاریخ سررسید برخی از بدهی ها انعطاف پذیر است. بدین معنا که شما با کمی چانه زنی امکان عقب انداختن بدهی ها را دارید. پس اگر اوضاع آنطور که انتظار داشتید، پیش نرفت، همیشه فرصت استفاده از این گزینه را خواهید داشت.

اگر از ما می‎شنوید، همیشه قبل از اینکه زیر بار بدهی و قرض بروید، کمی درباره شرایط بازپرداخت صحبت کنید. شاید این ایده خیلی ساده به نظر برسد، اما دست کم زمان بیشتری برای شما خواهد خرید. ماجرا حسابی جالب شد، نه؟

طراحی استراتژی مدیریت بدهی

پس از اینکه وضعیت مالی و انواع بدهی های خود را ارزیابی کردید، می توانید استراتژی مدیریت بدهی ایجاد کنید. این استراتژی باید شامل موارد زیر باشد:

•    هدف کاهش بدهی

•    نحوه کاهش بدهی

•    زمان بندی کاهش بدهی

استراتژی مدیریت بدهی باید با اهداف مالی شما سازگار باشد. مثلا اگر در سال جدید دنبال سرمایه گذاری بیشتر بر روی بازارهای تازه هستید، به طور طبیعی توانایی تان برای مدیریت بدهی ها کاهش می یابد؛  چراکه دیگر منابع مالی چندانی برای تان باقی نمانده و بدهی ها هم روی یکدیگر تلنبار می شود.

طراحی استراتژی مدیریت بدهی کاری نیست که شما تک و تنها از عهده اش برآیید. در عوض باید سراغ جلب همکاری تیم های مختلف شرکت بروید. فقط در این صورت شانسی برای طراحی یک استراتژی درست و حسابی خواهید داشت. پس اگر رابطه تان با تیم های مختلف شرکت چندان خوب نیست، بد نیست همین امروز دست به کار شده و اوضاع را به سود خود تغییر دهید.

گاهی اوقات روند توسعه شرکت را باید از عمد عقب انداخت. خب وقتی شما کلی بدهی دارید، توسعه کسب و کار همیشه صدای طلبکاران را درمی آورد. پس کمی با دقت بیشتر این روند را زیر ذره بین ببرید. وگرنه چالش های مسیر خیلی زود توانایی تان را به نظر می اندازد. آن وقت نه تنها با کلی طلبکار بی اعصاب تنها می مانید، بلکه باید فکری به حال اعتماد از دست رفته مشتریان نیز بکنید. خب انتظار ندارید که مشتریان به همین راحتی با مشکلات مالی شما کنار آمده و مشکلات شما را نادیده بگیرند؟

مطلب مرتبط: راهنمای نجات کسب و کار از شکست های ناگهانی

اجرای استراتژی

پس از اینکه استراتژی مدیریت بدهی ایجاد کردید، باید آن را اجرا کنید. متاسفانه خیلی از کارآفرینان فقط کارها را روی کاغذ دنبال می کنند. وقتی هم نوبت به اجرای برنامه ها می رسد، هزار و یک بهانه برای خودشان ردیف می کنند.

باور کنید یا نه، این روزها کسی به بهانه های شما توجه نمی کند بنابراین چاره ای به غیر از اجرای دقیق برنامه تان ندارید، در غیر این صورت خیلی زود بدهی ها از سر و کول تان بالا خواهد رفت. آن وقت دیگر هیچ کس نمی تواند به دادتان برسد. 

اجرای استراتژی مدیریت بدهی ها شامل موارد متنوعی است. برخی از مهمترین نکات در این رابطه به این شرح است:

•    ایجاد بودجه

•    بررسی منظم بدهی‎ ها

•    تغییر استراتژی در صورت نیاز

منظور از ایجاد بودجه، تبدیل ایده های روی کاغذ به یک برنامه با پشتوانه مالی است.  مثلا اگر تصمیم گرفته اید امسال ۲۰ درصد از بدهی ها را صاف کنید، باید با طراحی بودجه مناسب امکانات اجرای این طرح را نیز فراهم کنید. وگرنه ایده تان صرفا در حد حرف باقی خواهد ماند. 

نکته بعد اینکه باید بدهی های شرکت را به طور منظم چک کنید. وگرنه خیلی زود دامنه بدهی ها بی نهایت زیاد می شود. خب وقتی حواس تان به تغییرات بدهی ها نباشد، دائما ترغیب به افزایش بدهی ها خواهید شد. نتیجه نهایی این امر غرق شدن کامل در بدهی های شرکت خواهد بود. پس باید حواس تان را به مرور مداوم بدهی ها بدهید.

آخرین بخش کار ارزیابی منظم استراتژی تان است. خب گاهی اوقات استراتژی ها بعد از مدت زمانی کوتاه نیاز به آپدیت پیدا می کنند. اگر حواس تان به این نکته کلیدی نباشد، خیلی زود تمام زحمات تان نقش بر آب خواهد شد. آن وقت دیگر هیچ راه چاره ای پیش پای تان نخواهد بود. 

اگر نکات بالا را به خوبی دنبال کنید، اجرای استراتژی تان بی نهایت ساده و بی دردسر خواهد شد. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و آخرین بخش ماجرا را نیز دنبال کنید. اینطوری فرصت های بسیار بهتری پیش روی تان قرار می گیرد، آن هم با بدهی کمتر!

سخن پایانی

مدیریت بدهی ها شاید در ابتدا ایده بسیار ساده ای به نظر برسد. خب هرچه باشد، تمام آدم ها در طول زندگی بالاخره یک جوری بدهی ها را مدیریت می کنند. نکته مهم در این بین توجه به سرعت عمل و پیشگیری از بروز بحران های بعدی است. خب اگر شما بدهی ها را همینطور به امان خدا رها کنید، دست آخر کسب و کارتان ورشکسته خواهد شد. ماجرا خیلی اکشن شد، نه؟

شما الان آمادگی لازم برای بهبود وضعیت تان در زمینه مدیریت بدهی ها را دارید. از اینجا به بعد همه چیز به سعی و تلاش خودتان بستگی خواهد داشت. به عنوان یک راه میانبر، می توانید همیشه از روی دست برندهای بزرگ هم الگوبرداری کنید. خب آنها هم راه و رسم خاص خودشان برای مدیریت بدهی ها را دارند. البته شاید این راهکار تماما به درد شما نخورد، اما ایده های خوبی دم دست تان قرار خواهد داد.

مطلب مرتبط: مهارت های مالی برای مدیریت بهتر کسب و کار

من و همکارانم در روزنامه فرصت امروز امیدواریم نکات مورد بحث در این مقاله کمکی هرچند کوچک به شما برای آشنایی با اصول مدیریت بدهی کرده باشد. مثل همیشه اگر سوالی در رابطه با نکات این مقاله داشتید، کارشناس های ما همیشه آماده کمک به شما هستند. پس تعارف را کنار گذاشته و با ما در ارتباط باشید. 

منابع:

https://www.tiaa.org

https://www.freshbooks.com