چطور با ترس از سخنرانی خداحافظی کنیم؟

تبدیل شدن به کارآفرینی در حد و اندازه جف بزوس با آن همه شهرت هوش از سر هر کسی می برد. البته این رویای شیرین فقط تا زمانی که پای سخنرانی برای هزاران نفر به طور زنده در میان نباشد، ادامه دار خواهد بود. هرچه باشد سخنرانی جلوی هزاران نفر یا حتی جمع خودمانی همکاران دست کمی از صعود به قله آلپاین ندارد؛ به ویژه اگر طرف بحث مان شخصیت درونگرایی هم داشته باشد!

اگر شما هم از آن دست کارآفرینانی هستید که سخنرانی در جمع های عمومی یاد و خاطره استرس شب های امتحان را برای تان زنده می کند، احتمالا مشاهده کسانی مثل آنتونی رابینز که به سادگی آب خوردن با حرف های خود جمعیت عظیمی را میخکوب می کنند، حسابی باعث تعجب تان می شود. خب اگر دیگران توانسته اند ترس از سخنرانی را کنار بگذارند، چرا شما نتوانید از همان فرمول استفاده کنید؟

خیلی از کارآفرینان فکر می کنند مهارت سخنرانی امری ذاتی است و اگر کسی آن را نداشته باشد، دیگر دنیا برای او به آخر رسیده است. امیدوارم شما چنین ادعاهایی را قبول نداشته باشید، چراکه ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم هر مهارتی در این دنیا قابل یادگیری است. کافی است شما یک مربی خوب برای یادگیری مهارت دلخواه تان داشته باشید. آن وقت کارهایی که تا دیروز شبیه عبور از هفت خان رستم بود، تبدیل به نوعی بازی سرگرم کننده می شود. 

بی شک شما هم در بین دوستان تان یک عالمه آدم دارای فوبیا سخنرانی عمومی یا حتی گفت وگوهای چند نفره دارید. شاید هم خودتان چنین وضعیتی داشته باشید. در هر صورت ما اینجا هستیم تا یک بار برای همیشه کلک ترس از سخنرانی را بکنیم. پس اگر شما هم هنگام سخنرانی در جمع های شلوغ طوری استرس گرفته و کف دست تان عرق می کند که هر لحظه احتمال بیهوش شدن تان می رود، هیچ جوره این مقاله را از دست ندهید. 

مطلب مرتبط: مهارت های کلامی (Verbal Communication Skills): هر آنچه برای سخنرانی بهتر باید بدانید!

فوبیا سخنرانی عمومی: تکنیک هایی برای غلبه بر یک ترس قدیمی!

قبل از اینکه مثل یک کارشناس حرفه ای ترس از سخنرانی را زیر ذره بین ببریم، اجازه دهید کمی ادای دکترهای فوق تخصص را دربیاوریم. ترس از سخنرانی در جمع با نام علمی گلوسوفوبیا (Glossophobia) قدمتی به اندازه یونان باستان دارد. اصلا اسم این فوبیا هم ریشه یونانی دارد. بر این اساس که گلوسو به معنای «زبان» و فوبیا به معنای «ترس همراه با مرگ» است. شما را نمی دانم، ولی من که باور دارم اولین کسی که چنین اسمی برای ترس از سخنرانی به ذهنش رسید، آن را با پوست و استخوان تجربه کرده بود. 

اگر تجربه گلوسوفوبیا را داشته باشید، خیلی خوب می دانید اینطور وقت ها آدم احساس خفگی کرده و عضلات حنجره‎ اش قفل می شود. گاهی اوقات هم ته گلوی افراد احساس خشکی بی نهایت زیادی به وجود می آید؛ به طوری که با یک گالن آب یخ هم تشنگی شان رفع نمی شود. شاید شما تا به حال تجربه استرس سخنرانی نداشته باشید. در این صورت احتمالا نزدیک ترین تجربه برای تان یادآوری پرسش های کلاسی پای تخته است؛ همانقدر ترسناک و نگران کننده!

حالا که با ته توی گلوسوفوبیا یا همان ترس از سخنرانی عمومی آشنا شدید، باید سری به راهکارهای مهار آن بزنیم. از آنجایی که این فوبیا معمولا به خاطر کمبود اعتماد به نفس، ترس از قضاوت دیگران و مسخره شدن شکل می گیرد، ما در ادامه تکنیک هایی برای غلبه بر این ترس و تبدیل شدن به سخنرانی درجه یک در دنیای کارآفرینی یادتان خواهیم داد. پس قلم و کاغذتان را آماده کنید تا نکات کنکوری را با هم مرور نماییم. 

انتخاب موضوع مورد علاقه تان: سخنرانی یعنی عشق و علاقه!

آیا تا به حال خواننده ای را دیده اید که هر بار بعد از اتمام کنسرتش با ناراحتی از سالن بیرون بزند؟ ماجرا درباره جراح های فوق تخصص چطور است؟ بی شک هر کسی در این دنیا که موقعیت اجتماعی یا شغل مهمی دارد، عاشق کارش است. اصلا مگر بدون عشق و علاقه موفقیت در کار یا زندگی شخصی امکان پذیر است؟ 

ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم سخنرانی بدون علاقه به موضوع بحث مثل یک گل به خودی در فینال جام جهانی خواهد بود. اگر شما همیشه هنگام سخنرانی احساس استرس یا نگرانی دارید، شاید دلیل آن بی علاقگی تان به موضوع بحث باشد. خب تا وقتی آدم کاری را دوست نداشته باشد، حتی تکان دادن سر هم مثل غول مرحله آخر بازی های کامپیوتری می شود؛ چه برسد به اینکه جملات مختلف هم از دهان‎ تان خارج شود.

اگر شما تا به حال فقط درباره موضوعاتی که مدیران بالادستی از شما خواسته اند سخنرانی کرده اید، دیگر زمان ترک عادت فرا رسیده است. کمی پیش خودتان درباره حوزه هایی که دوست دارید درباره شان حرف بزنید، فکر کنید. فرمول با برای این کار تصور یک جمع دوستانه است. در این جمع خیالی وقتی نوبت به صحبت کردن شما می رسد، باید فقط و فقط درباره علاقه تان صحبت کنید. قبول دارم چنین کاری در ابتدا حتی در عالم خیال هم سخت و دشوار به نظر می رسد، اما با کمی تمرین همه مشکلات حل می شود. 

مطلب مرتبط: سخنرانی عمومی بهتر با تکنیک های طلایی

یادتان باشد موضوع مورد علاقه شما چند ویژگی مهم دارد. معمولا سخنرانی درباره آنچه بدان علاقه داریم، هیچ انرژی زیادی از آدم نمی گیرد. به علاوه، همیشه قدرت جادویی برای اثرگذاری بر روی دیگران در خودمان احساس می کنیم. پس اگر شما هم یک ایده مشخص همیشه در سرتان رژه می رود یا بی ‏وقفه دوست دارید درباره اش حرف بزنید، حوزه مورد علاقه تان کاملا مشخص است. 

نظم دهی به محتوا: هر سخن جایی دارد

دانش آموزی را در نظر بگیرید که شب قبل حتی یک صفحه هم انشا ننوشته و از شانس بدش معلم او را پای تخته می برد. بی شک در این شرایط هیچ کس توانایی داستان سرایی ندارد، چراکه از یک طرف معلمی عصبانی بغل دست مان است و از طرف دیگر ده ‎ها نگاه روی آدم زوم شده است. دقیقا به همین خاطر اغلب اوقات چنین دانش آموزانی همان اول کار بند را آب می دهند. بی شک سخنرانی در جمع کارآفرینان حتی نزدیک به زنگ انشا مدرسه هم نیست، اما استرس هر دو صحنه کمابیش شبیه هم است. به نظر من اگر دانش آموز قصه ما از قبل متنی برای خواندن آماده داشت، کلی از استرسش کم می شد. خب اگر یک دانش آموز با این شیوه ساده از شر استرس خلاص می شود، چرا شما برای یک سخنرانی مهم همین فرمول را اجرا نکنید؟ 

شکی نیست که سخنرانی های مهم شباهتی به انشاخوانی ندارد؛ چراکه شما قرار نیست یک روخوانی ساده داشته باشید. در عوض باید نکاتی را از حفظ بیان کرده و به خوبی منتقل کنید. پس لطفا همین حالا هر فکر و خیالی درباره آماده کردن متن های طولانی را دور بریزید. در عوض توصیه ما استفاده از یادداشت های کوتاه برای یادآوری محورهای اصلی بحث است. مثلا اگر شما باید درباره اهمیت صادرات بر توسعه کشت برنج صحبت کنید، محورهایی نظیر کشاورزی مکانیزه یا جلب سرمایه خارجی باید حتما جای ویژه ای در حرف های ‎تان داشته باشد. پس برای اینکه چنین نکات مهمی در بین هزاران حرف دیگر گم نشود، آنها را بر روی کاغذ کوچکی یادداشت کنید. اینطوری در حین سخنرانی به سادگی هرچه تمام تر پله پله بحث تان را پیش خواهید برد. 

گاهی اوقات استفاده از نمودارهای مختلف به شما برای پیگیری یک بحث تا انتها کمک زیادی می کند. اشتباه نکنید، ما اصلا قصد نداریم از شما کار با نرم افزارهای گرافیکی را بخواهیم. در عوض در یک برگه کوچک محورهای بحث را در قالب نموداری پیوسته ترسیم کنید. اینطوری هر وقت حواس تان پرت شد، با یک نگاه سریع رشته کلام دست تان خواهد آمد. باور کنید یا نه، خیلی از سخنران های بزرگ از این تکنیک کاربردی استفاده می کنند. هرچه باشد ذهن انسان ظرفیت محدودی دارد و تحت استرس امکان فراموشی بعضی از نکات بیشتر می شود. پس با یک یادداشت ساده خیال تان از این بابت را راحت کنید. 

بعضی از کارآفرینان فکر می کنند برای یک سخنرانی بی عیب و نقص باید از روش های عجیب استفاده کرد. ما در روزنامه فرصت امروز اصلا چنین ایده هایی را قبول نداریم. در عوض همین که شما بعضی تکنیک های ساده یا به قول معروف هک های سخنرانی را بلد باشید، مو لای درز کارتان نخواهد رفت. 

تمرین، تمرین و باز هم تمرین: مهمترین کلید برای غلبه بر ترس

آدم ها در زندگی شان با انواع و اقسام ترس ها رو به رو می شوند. بعضی ها از گربه وحشت دارند، بعضی دیگر تحمل استرس امتحان را ندارند و عده ای سخنرانی در جمع حال شان را دگرگون می کند. اگر قرار باشد با عینک واقع گرایی به این مسئله نگاه کنیم، هر کسی باید با ترس های خودش کنار بیاید. به زبان خودمانی، در این چشم انداز هیچ راهی برای غلبه بر ترس های زندگی وجود ندارد. اگر نظر ما را بخواهید، چنین راه حل های رئالیستی اصلا جواب خوبی نیست؛ چراکه عملا شانس شما برای دستیابی به آرزوهای دور و درازتان را نابود می کند. در عوض فرمول کوشش و پشتکار راهکار بهتری خواهد بود. بحث به جاهای باریک کشیده شد، نه؟

مطلب مرتبط: 5 گام تبدیل شدن به سخنرانی حرفه ای

بهترین تیراندازهای دنیا هم یک روز از صدای اسلحه واهمه داشتند. با این حال کمی پافشاری با چاشنی تمرین همه مشکلات را حل کرد. فکر می کنم خیلی خوب فهمیده باشید توصیه ما در این بخش چیست. هرچه باشد سخنرانی در جمع هم یک مهارت اساسی است و وقتی پای مهارت وسط باشد، بی برو برگشت قابل یادگیری خواهد بود. 

همانطور که بازیکنان بسکتبال قبل از بازی حسابی تمرین می کنند، سخنران ها هم باید تمرین روزانه داشته باشند. یکی از چالش های مناسب در این میان مطالعه چندباره متن سخنرانی به طوری است که تک تک سوالات ممکن را مثل آب خوردن جواب دهید. اینطوری دیگر هیچ نگرانی بابت سخنرانی در ذهن تان باقی نخواهد ماند. خب مگر یک سخنران حرفه ای به غیر از پاسخگویی به تک تک سوالات مخاطبش دیگر چه نگرانی خواهد داشت؟

سخنرانی مقابل آینه: تکنیکی قدیمی اما اثرگذار

بعضی ها در جمع های دوستانه مثل بلبل حرف می زنند و همه نگاه ها را به خودشان جلب می کنند. با این حال وقتی پای میکروفون و سخنرانی های بزرگ وسط باشد، لکنت حتی یک لحظه امان ‎شان نخواهد داد. شاید فکر کنید این مثال ها خیلی غیرواقعی ‎اند، اما راستش را بخواهید کلی کارآفرین در چهار گوشه دنیا همین وضعیت را دارند. پس ماجرا باید اندکی عمیق تر از این حرف ‎ها باشد.

ما در روزنامه فرصت امروز باور داریم سخنران های صفر کیلومتر مستعد تپق زدن های ناگهانی هستند. دلیل این حجم از استرس هم نه مطالعه کم، بلکه بی تجربگی محض است. بنابراین باید فکری به حال کسب تجربه برای سخنرانی های سخت و حرفه ای کنید. یک راه حل دم دستی در این بین استفاده از یک دوست صمیمی به عنوان بخشی از صحنه بازسازی سخنرانی عمومی است. چنین تکنیکی در اولین نگاه بی نهایت وسوسه کننده به نظر می رسد، اما راستش را بخواهید پیدا کردن کسی که حوصله گوش دادن به حرف های شما را داشته باشد، از آپولو هوا کردن هم سخت تر است. 

تکنیک ما در این بخش استفاده از یک آینه بزرگ است. کافی است جلوی آینه با تیپ رسمی ایستاده و شروع به سخنرانی کنید. در طول بحث باید همیشه نگاه تان به آینه باشد. اگر هم ارتباط چشمی را حفظ کنید، چه بهتر! آخر سر هم به سخنرانی تان از یک تا 10 نمره بدهید. اینطوری خیال تان بابت کسب تجربه سخنرانی راحت می شود. 

قبول دارم سخنرانی جلوی آینده هیچ وقت حس و حال سخنرانی واقعی را ندارد با این حال تکنیک مورد بحث از دست روی دست گذاشتن خیلی بهتر است. حداقل اینطوری شما تجربه ای نصفه و نیمه از سخنرانی های عمومی خواهید داشت. وقتی هم روز سخنرانی واقعی فرا برسد، دیگر هیچ چیز جلودارتان نخواهد بود. 

ورزش قبل از سخنرانی: ایده ای عجیب و باورنکردنی!

آیا تا به حال این عبارت که «ورزش هر مشکلی را حل می کند» شنیده اید؟ شاید فکر کنید گوینده این جمله خیلی سرخوش بوده است، اما واقعیت مهمی پشت این عبارت بحث برانگیز وجود دارد. وقتی شما ورزش می کنید، گردش خون، تنفس منظم و صدالبته سطح هوشیاری ‎تان بی نهایت افزایش پیدا می کند. این یعنی احتمالا هنگام سخنرانی کمتر تپق زده یا رشته کلام از دست تان درمی رود؛ به همین سادگی.

مطلب مرتبط: سخنرانی موفق با 6 ترفند ساده

شاید مقدمه ما درباره ورزش کردن شما را یاد تمرین های سخت بیندازد. در این صورت باید از شما بخواهیم پای ‎تان را روی ترمز بگذارید؛ چراکه نه شما مایک تایسون هستید، نه دنیای سخنرانی شباهتی به رینگ بوکس دارد. در عوض باید سراغ ورزش های ساده تری مثل یوگا یا مدیتیشن بروید. اینطوری از نظر ذهنی و جسمی آماده موفقیت در سخنرانی خواهید شد. باور کنید یا نه، وقتی کمی ورزش کرده باشید، عملکرد کلی مغزتان بهتر می شود. این یعنی آخرین استرس های قبل از سخنرانی هم جای شان را به اعتماد به نفس محض خواهند داد. 

استفاده از پاورپوینت: آخرین گام برای خداحافظی با فوبیا سخنرانی

وقتی همه نگاه ها به شما دوخته می شود، احتمال افزایش سطح استرس همیشه وجود دارد. حتی بزرگترین سخنران های دنیا هم وقتی یکه و تنها در کانون توجه قرار می گیرند، دست و پای خود را گم می کنند. پس نباید انتظار داشته باشید در یک سالن چند هزار نفری وقتی تک تک حاضران روی شما زوم می کنند، خیلی عادی رفتار کنید. توصیه ما در این میان استفاده از ابزار پاورپوینت برای نمایش بعضی از اطلاعات روی مانیتور یا پرده نمایش است. چنین تکنیک ساده ای به شما برای پرهیز از قرار گرفتن در کانون توجه کمک می کند. وقتی نگاه مردم به اسلایدها و نمودارهای شما باشد، هم حرف ‎تان تاثیرگذاری بیشتری پیدا می کند، هم اینکه دیگر خبری از استرس ناشی از نگاه های سنگین حاضران نخواهد بود. 

یادتان باشد وقتی از پاورپوینت استفاده می کنید، باید هر از گاهی یک تنفس کوتاه بین جملات تان داشته باشید. این کار هم استرس تان را کم می کند، هم اینکه فرصتی به مخاطب برای مشاهده دقیق اسلایدها خواهد داد. اشتباه بعضی از سخنران ها عجله بیش از اندازه است. این کار دقیقا مثل آن است که یک فیلم سینمایی هیجان انگیز را با دور تند نگاه کنیم. بی شک کمتر کسی در چنین اوضاعی حتی یک کلمه از فیلم را متوجه خواهد شد؛ چه برسد به اینکه از آن خوشش هم بیاید!

تنفس منظم در طول سخنرانی به شما برای ادای بهتر کلمات کمک می کند. وقتی حواس همه به پاورپوینت است، کمی به خودتان استراحت دهید و نفس عمیق بکشید. البته این توقف نباید مثل وقت استراحت بین دو نیمه فوتبال طولانی باشد. مثلا 5 تا 10 ثانیه مکث کنید، سپس دوباره رشته کلام را به دست بگیرید. اینطوری هم شما، هم مخاطب از نظر ذهنی یک استراحت کوتاه داشته اید. 

مطلب مرتبط: چگونه مانند حرفه ای ها سخنرانی کنیم؟

سخن پایانی

ترس از سخنرانی در بین اغلب کارآفرینان شایع است. با این حال کمتر کسی جرأت حرف زدن درباره این فوبیا را دارد. از آنجایی که در دنیای کسب و کار جایی برای ترس های اینچنینی نیست، شما باید هرچه زودتر خودتان را تبدیل به همان سخنرانی کنید که برندتان لازم دارد. در این بین مقاله ما سکوی پرتاب خوبی خواهد بود. کافی است تکنیک های این مقاله را مو به مو اجرا کنید. سپس با نتایجش غافلگیر خواهید شد. از حالا به بعد تنها فاصله شما با تبدیل شدن به سخنرانی حرفه ای فقط استفاده از تکنیک های منتخب روزنامه فرصت امروز است، پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شوید. 

منابع: 

https://www.briantracy.com

https://www.masterclass.com