گوشت سفیدی که می‌خوریم سالم است

چند وقتی است که صنعت تولید گوشت سفید کشور با اما و اگرهای فراوانی همراه شده و حتی از زبان مسئولان و نماینده‌های بهداشتی مجلس نیز گاه اظهارنظرهایی در این باب شنیده می‌شود که گوشت مرغ موجود در بازار آلوده به فلزات سنگین یا هورمون است. البته در هفته‌های گذشته گزارشی مبنی بر سالم بودن گوشت مرغ و ماهی در همین صفحه منتشر شد که تحلیلی بود از سخنان رییس سازمان دامپزشکی کشور در مورد این مواد پروتئینی.

تکرار شبهات

اما گویا ظرف چند روز اخیر، این داستان وارد فاز جدیدی شده و یکی دیگر از اعضای کمیسیون بهداشت مجلس درباره آلوده بودن گوشت سفید تولید داخل مطالبی را عنوان کرده است. رسول خضری در گفت‌وگو با خانه ملت گفته: «از سال 91 تاکنون بارها مطرح شده که بیشتر مرغ‌های داخل کشور دارای مواد هورمونی بوده و مردم در این‌باره نگران هستند، اما مشکل نگران‌کننده‌تر بحث وجود فلزات سنگین از جمله سرب در مرغ‌های خوراکی است زیرا وجود فلزات سنگین در مواد‌غذایی برای سلامت انسان بسیار خطرناک است.‌»‌

خضری ادامه داده: «البته وزارت بهداشت سیاست‌گذار و تصمیم‌گیر بوده و کمیته امنیت مواد‌غذایی ذیل شورای سلامت در این وزارتخانه است، اما باید تأکید کرد که مشکلات این‌چنینی نظیر وجود فلزات سنگین در موادغذایی به دلیل بی‌توجهی به قانون است، زیرا در شورای عالی سلامت میزان مجازی برای وجود سموم در موادغذایی در نظرگرفته شده که مسئولان به آن توجه نمی‌کنند.‌»‌

اگرچه فلزات سنگین ممکن است در مرغ وجود داشته باشد اما باید توجه کرد که میزان و اندازه آن چقدر است؟ آیا این مقدار بیشتر از حد استاندارد بوده؟ اگر چنین است باید دستگاه‌های متولی سریعا وارد عمل شده و تولید را متوقف کنند. به گفته کارشناسان و دامپزشکان، هم‌اکنون میزان فلزات سنگین در مرغ یا گوشت پایین‌تر از حد استاندارد است. از طرف دیگر وجود این فلزات در مواد‌غذایی اجتناب‌ناپذیر بوده و حتی آبی که می‌خوریم، این مواد را با خود به همراه دارند، بنابراین اظهارنظرهایی از این دست کمتر رنگ حقیقت دارند و از دانش تهی هستند.

اما نکته قابل توجه در پایان این مصاحبه مستتر است. وی با تجمیع تمام این نظرات عنوان کرده: «بنابراین بررسی سلامت موادغذایی یک موضوع کیفی بوده و وزارت جهاد کشاورزی که کمی است شاید نتواند دراین خصوص پاسخگو باشد، از این رو همان‌طور که بارها نیز گفته شده سازمان دامپزشکی باید زیرمجموعه وزارت بهداشت شود تا بتواند از لحاظ ایمنی مواد‌غذایی نقش پررنگ‌تری ایفا کند، هرچند که در حال حاضر همه نهادهای متولی طبق مقررات و ضوابط خود سلامت مواد‌غذایی را تأیید می‌کنند.‌»‌

دست‌های پشت پرده

شاید ریشه بیشتر مشکلات و هجمه‌هایی از این دست به موضوع تصاحب سازمان دامپزشکی برگردد اما فعالان بخش‌خصوصی نظر دیگری در این مورد دارند. آنها معتقدند دست‌هایی پشت پرده است که حملات و هجمه‌ها را کنترل می‌کنند. نمونه بارز آن هم پیامکی بود که در شبکه‌های مجازی مبنی بر پلمب بیش از 20مرغداری در تهران به دلیل استفاده از جیوه در جیره غذایی منتشر شد. البته تاکنون معلوم نشده منشأ این خبر کذب از کجاست اما باید قبول کرد که به‌نوعی چنین خبرهای بی‌پایه و اساسی از طرف افرادی منتشر می‌شود که هدف‌های سوئی را دنبال می‌کنند. دبیرکل انجمن ملی طیور در گفت‌وگو با «فرصت امروز» درباره حمله‌هایی که به صنعت مرغداری می‌شود، می‌گوید: «به نظر می‌رسد این شایعه‌ها تنها با هدف باز کردن راه واردات انجام می‌گیرد.‌»‌

سعید اصغری‌فرد معتقد است که فلزی مانند جیوه تقریباً در تمام موادغذایی وجود دارد و هیچ‌گاه به صفر نمی‌رسد. زیرا خوراک دام و طیور از همان خاکی تولید می‌شود که ما نیز غذای خود را از آن تأمین می‌کنیم. اما باید توجه داشت که میزان آن در حد استاندارد تعریف شده و در حال حاضر کمتر از استاندارد است.  اصغری‌فرد می‌افزاید: «مشکل اصلی این صنعت نداشتن برند است. اگر برندهای معروفی مانند دیگر موادغذایی در سطح بازار برای مرغ نیز وجود داشت و مردم آنها را می‌شناختند، حمله‌هایی از این دست نمی‌توانست آسیبی به صنعت وارد کند.‌»‌

وی درباره پیامک اخیری که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، عنوان می‌کند: «در گروهی که حضور داشتم این پیامک از طرف یک ناشناس ارسال شد. بنده به لحاظ وظیفه‌ای که داشتم به‌صورت خصوصی از وی خواستم تا خودش را معرفی کند و منبع خبر را بگوید. اما آن شخص نه‌تنها جوابی نداد، بلکه بلافاصله از گروه خارج شد. این اتفاق‌ها بسیار شک‌برانگیز است.‌»‌

نامه سرگشاده به رییس مجلس

به هر ترتیب، کار به جایی رسیدکه انجمن ملی طیور، طی نامه‌ای از ریاست مجلس شورای اسلامی خواست تا تدبیری برای جلوگیری از اظهارنظرهایی که صنعت طیور را زیر سوال می‌برد، اندیشیده شود. در بخشی از این نامه آمده است: «به استحضار می‌رساند، مدتی است که از تریبون‌های مختلف، صنعت طیور کشور آماج حملاتی است که تلاش می‌شود اذهان مردم شریف را نسبت به کیفیت محصولات این صنعت دچار بدبینی و هراس کنند. تولیدکنندگان این محصولات شرافت و پایبندی خویش به ارزش‌های اخلاقی و انسانی و اهداف متعالی جمهوری اسلامی را طی سال‌های دفاع مقدس در تأمین مواد‌غذایی، بی‌نیاز از بیگانگان به اثبات رسانده‌اند و هنوز بر باورها و تعهدات خویش پایبندند و اجازه نخواهند داد مادامی که توان بالقوه بالایی در تأمین غذایی مردم کشور وجود دارد، دست نیاز به سوی دیگران دراز شود. لیکن حملات اخیر تنها آب به آسیاب کسانی می‌ریزد که خیال بسته شدن تمامی واحدهای تولیدی و واردات حتی نیازهای اولیه کشور را در سرمی‌پرورانند و لاغیر.‌»‌

انجمن مذکور در این نامه وجود هرگونه هورمون در مرغ را رد کرده و رشد سریع آن را مرهون پیشرفت‌های ژنتیکی دانسته نه هورمون. از طرف دیگر فلزات سنگین نیز در حد مجاز در مرغ‌های تولیدی پیدا می‌شود و هیچ‌گونه تخلف یا تقلبی متوجه فعالان این صنعت نیست. این درست نظر مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغ گوشتی کشور نیز هست. عظیم حجت به «فرصت امروز» می‌گوید: «راهکارهای ژنتیکی در کنار تغذیه مناسب موجب شده که به‌طور متوسط پرورش مرغ گوشتی تا کمتر از 50 روز به اتمام برسد. البته این دوره رشد در کشورهای پیشرفته آمریکایی و اروپایی کمتر و تا 35روز است. آنگاه چطور می‌شود که درباره صنعت آن کشورها چنین حرف و حدیث‌هایی وجود ندارد؟»

حجت در ارتباط با اثبات سلامت مرغ‌های تولیدی به‌صورت کارشناسی می‌افزاید: «مگر می‌شود مرغدار 30 تا 40هزارتومان برای خرید هورمون در هر کیلو هزینه کند و از آن طرف در نهایت محصولش را کیلویی 7هزارتومان بفروشد؟ گیریم که چنین اتفاقی هم بیفتد؛ اولاً که این ماده به‌صورت خوراکی برای طیور قابل مصرف نیست. دوما امکان تزریق چندباره آن در یک دوره وجود ندارد. به‌طورکلی هزینه‌هایی که مرغدار در این مراحل متقبل می‌شود از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نیست.‌»‌

به گفته مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغ گوشتی، اگر این موارد هم امکان‌پذیر باشد، با تحقیق میدانی در بازار خوراک و افزودنی‌های دام و طیور نمی‌توان حتی یک کیلوگرم هورمون را در فروشگاه‌ها پیدا کرد. حال چگونه می‌توان دامن صنعت به این بزرگی را با شایعات بی‌اساس آلوده کرد؟ ضمن اینکه تمامی واحدهای پرورشی زیر نظر نهادهای نظارتی از جمله دامپزشکی فعالیت می‌کنند.با توجه به گفته‌های کارشناسان به نظر می‌رسد نفوذ عده‌ای خاص که قصد دارند راه واردات مرغ از کشورهای دیگر را باز کنند، یکی از عوامل اصلی این شایعه‌سازی‌هاست. در حال حاضر حدود 2میلیون تن تولید گوشت سفید در سال است که 70هزار تن آن سال گذشته به کشورهای دیگر صادر شد. این درحالی است که شاید سه سال قبل، ایران یکی از کشورهای واردکننده مرغ در جهان بود، بنابراین پربیراه نیست افرادی که منافع خود را در واردات جست‌وجو می‌کنند، به هر وسیله‌ای چنگ بزنند تا تولیدات این صنعت را بی‌کیفیت و نامطمئن جلوه دهند. البته اظهارنظر نماینده‌ها را نمی‌توان جزو عوامل نفوذی حساب کرد. 

زیرا تأثیری که یک نماینده از مطالعه گزارش‌های منفی درباره صنعت در رسانه‌ها می‌پذیرد و خبرهایی که دهان به دهان می‌شود، ناخودآگاه حس انسان‌دوستی وی را برانگیخته و او را برای حل معضل ترغیب می‌کند. به همین دلیل می‌توان گفت نماینده محترم کاملاً بی‌غرض و از روی دلسوزی چنین اظهارنظری کرده باشد. اما باید توجه داشت که تأثیر آن در اجتماع، کل صنعت مرغداری را زیر سوال برده و مردم را نسبت به آن بی‌اعتماد می‌کند.

***

مرغ سبز تنها با گواهی سازمان دامپزشکی

رییس انجمن صنفی پرورش‌دهندگان مرغداران گوشتی ایران گفت: مرغ عاری از آنتی بیوتیک تحت عنوان مرغ سبز با گواهی سازمان دامپزشکی خریداری شود در غیر‌این صورت مردم از خرید این‌گونه مرغ‌ها خودداری کنند. محمد یوسفی درگفت‌وگو با ایرنا، درباره عرضه مرغ سبز افزود: در حال حاضر حجم زیادی مرغ عاری از آنتی بیوتیک با برندهای مختلف و قیمت‌های بالا به بازار عرضه می‌شود اما مردم باید در هنگام خرید با مشاهده گواهی سازمان دامپزشکی این محصول را از مراکز معتبر خریداری کنند. وی اظهار داشت: درصورتی‌که تأییدیه سازمان دامپزشکی روی محصول درج نشده باشد این محصول مرغ معمولی است و باید با متخلفان برخورد قانونی شود.

یوسفی درباره وضعیت بازار مرغ در ماه رمضان افزود: با وجود مازاد در تولید گوشت مرغ، پیش‌بینی می‌شود قیمت این محصول افزایش پیدا نکند و در صورت مدیریت عرضه مرغ منجمد به بازار از سوی شرکت پشتیبانی امور دام، قیمت این محصول به 7 تا 7500 تومان خواهد رسید. وی ذخایر شرکت پشتیبانی امور دام را بالا دانست و گفت: در حال حاضر شرکت پشتیبانی امور دام نیز با مشکل منقضی شدن زمان مصرف بخشی از گوشت مرغ ذخیره‌سازی شده خود مواجه است.

وی اظهار داشت: برای برون رفت از این مشکل نیاز است شرکت پشتیبانی امور دام مرغ منجمد نزدیک به تاریخ انقضای خود را به ارگان‌های بزرگ همچون مراکز دانشگاهی، نیروهای مسلح و سپاه قرار دهد تا وارد بازار نشود. وی با انتقاد از عملکرد شرکت پشتیبانی امور دام در قبل از نوروز افزود: انقضای تاریخ مصرف بخشی از مرغ‌های منجمد منجر به عرضه بخشی از این محصول به بورس کالا، بازار و شکسته شدن قیمت واقعی مرغ گرم، عرضه آن در بازار با دیفراس (مرغ منجمد به جای مرغ گرم) مشکلاتی را برای این صنعت ایجاد کرد. وی ادامه داد: وقتی قیمت محصولی کاهش می‌یابد زمان زیادی می‌برد تا دوباره به قیمت واقعی خود برسد.

وی ضمن اعتراض به قیمت فعلی گوشت مرغ، اظهار داشت: هم‌اکنون به‌طور متوسط قیمت هر کیلوگرم مرغ زنده به شکل نقدی با 3 هزار و 800 تومان در مرغداری‌های کشور عرضه می‌شود، درحالی‌که قیمت تمام شده آن حدود 4700 تومان است. وی گفت: درحالی‌که برآوردهای کارشناسی وزارت جهادکشاورزی نیز گویای قیمت واقعی هر کیلوگرم گوشت مرغ گرم بین 7 تا 7500 تومان است. رییس انجمن صنفی مرغداران گوشتی افزود: برای حفظ توان تولیدکنندگان مرغ گوشتی کشور نیاز است برنامه‌ریزی داشته باشیم که اگر یک دوره دچار ضرر و زیان می‌شوند در دوره بعد تولید آنقدر سود داشته باشند که بتوانند زیان قبلی را جبران کنند. وی یکی دیگر از مشکلات بازار مرغ را خلأ مسئولان تنظیم بازار برشمرد و گفت: بخشی از این مشکلات می‌تواند با تصمیم‌گیری مسئولان تنظیم بازار برطرف شود. گفتنی است هم‌اکنون سالانه بیش از 2 میلیون تن گوشت مرغ توسط 24 هزار واحد مرغداری گوشتی کشور تولید و به بازار عرضه می‌شود.