دو تصویر متفاوت از اروپای امروز

این روزها اختلاف سطح شمال و جنوب و افزایش نابرابری اقتصادی را می‌توان در قاره اروپا به خوبی مشاهده كرد. امروز مردم سوییس برای شركت در همه‌پرسی پای صندوق‌های رأی می‌روند كه موضوع آن پرداخت حقوق ثابت ماهیانه حدودا 2600 دلاری به همه شهروندان است. این درحالی‌است كه در جنوب اروپا، كشورهایی هستند كه صحنه زدو خورد مردم با پلیس در اعتراض به بیكاری و كاهش حقوق و افزایش سن بازنشستگی دیگر به رویدادی عادی برای این كشورها و سراسر دنیا تبدیل شده‌است.

علاوه بر یونان كه دچار ورشكستگی شده و تا ده‌ها سال بدهكار باقی می‌ماند، فرانسه هم هفته‌هاست كه به خاطر تصویب قانون جدید كار ناآرام و اعتصاب‌زده شده‌ است. دولت سوسیالیست فرانسه مجبور شده به دلیل شرایط اقتصادی ناگوار این كشور، قانون كار را تغییر دهد و با هزینه اخراج راحت و افزایش ساعت كار كارگران، نرخ بیكاری را كاهش دهد. این اما برای اتحادیه‌های كارگری و جامعه فرانسه قابل قبول نیست. اوضاع در دیگر كشورهای جنوبی اروپا هم بهتر از این نیست.

اما درحالی‌كه مردم این كشورها سال‌های اخیر در همه‌پرسی‌ها و رای‌گیری‌هایی شركت می‌كردند كه موضوع آن تقسیم فقر و بحران و ریاضت میان همه بوده، در سوییس اكنون مردم باید انتخاب كنند كه آیا ثروت و رفاه این كشور را به‌طور مساوی میان همه شهروندان تقسیم كنند یا نه.

این طرح پیشنهاد عده‌ای از هنرمندان، نویسندگان و فیلمسازان سوئیسی بوده كه براساس قانون اساسی این كشور با جمع‌آوری 100 هزار امضای حمایتی، اكنون آن را به رأی مردم گذاشته‌اند. این طرح البته مخالفان جدی دارد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد این طرح اساسا رأی نخواهد آورد. مخالفان آن می‌گویند پرداخت حقوق ثابت ماهیانه حدودا 2600 دلار به همه شهروندان، باعث عدم رغبت مردم به كار كردن و كاهش تولید و خوابیدن اقتصاد می‌شود.

سوییس پنجمین كشور ثروتمند دنیا با یكی از بالاترین سرانه‌های درآمدی است. این نخستین بار است كه كشوری در جهان برای پرداخت حقوق ثابت ماهیانه بدون انجام كار به همه شهروندان، همه‌پرسی برگزار می‌كند. در بعضی كشورهای شمال اروپا مانند فنلاند پرداخت حقوق ثابت بدون انجام كار فقط شامل عده‌ای از افراد كم‌درآمد جامعه می‌شود. مثلا در فنلاند این طرح یك سالی است به طور آزمایشی برای 8 هزار شهروند از افراد كم‌درآمد اجرا می‌شود.

با این حال پرداخت حقوق بدون كار كردن، موضوعی است كه به ذائقه این شهروندان ثروتمند دنیا خوش نمی‌آید. اما نتیجه این همه‌پرسی هر چه كه باشد، اختلاف سطح و نابرابری در قاره اروپا را به رخ می‌كشد؛ موضوعی كه می‌تواند موضع طرفداران خروج از اتحادیه اروپا را در سراسر این قاره تقویت كند. ماه آینده انگلیسی‌ها در همه‌پرسی شركت می‌كنند تا درباره ماندن یا نماندن كشورشان درون اتحادیه اروپا تصمیم بگیرند.

بحران‌های پیاپی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی دراتحادیه اروپا به‌ویژه در یك سال اخیر باعث شده برتعداد هواداران خروج از اتحادیه در انگلیس و كشورهای دیگر افزوده شود. اگرچه سهم و موقعیت سوییس در عرصه سیاسی و اقتصادی اروپا با كشورهایی چون فرانسه و آلمان قابل مقایسه نیست، اما شهروندان اروپایی با غبطه نظاره‌گر سوییسی‌هایی خواهند بود كه قرار است درباره دریافت حقوق ماهیانه ثابت 2600 دلاری تصمیم بگیرند.

کارشناس مسائل بین‌الملل