بریتانیا-آمریکا دوگانه‌ای در معرض تهدید

وقتی نتایج برگزیت، همه‌پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا اعلام شد، تمام دنیا انگشت تعجب به دهان گرفتند. هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد که پرچم 28 ستاره‌ای اتحادیه اروپا روزی یکی از ستاره‌های مهم خود را از دست بدهد. این اتفاق اما رخ داد و حالا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را می‌توان از جنبه‌های گوناگون بررسی کرد. یکی از مهم‌ترین پیامدهای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا چالش‌هایی است که در مسیر روابط ویژه بریتانیا و آمریکا ایجاد می‌کند.

البته جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در اظهارنظری پس از پیروزی برگزیت گفت که اتحاد خاص بین بریتانیا و آمریکا همچنان «ناگسستنی» باقی خواهد ماند. اما فراتر از اظهارنظر مرد اول سیاست خارجی آمریکا و البته مقامات بریتانیا، پرسش اینجا است که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا چه تغییراتی در روابط میان این دو متحد دیرینه ایجاد خواهد کرد؟

آمریکا مدت‌ها است که از بریتانیا به‌عنوان پلی برای ارتباط با اتحادیه اروپا استفاده می‌کند. اما این پل ارتباطی به‌محض اینکه بریتانیا رسما از بلوک اقتصادی و سیاسی اروپایی بیرون بیاید، از بین خواهد رفت.
برگزیت بدون تردید شکل رابطه آمریکا با بریتانیا را تغییر خواهد داد. این درحالی‌است که آمریکا هم می‌خواهد روابط دوستانه‌تری با سایر کشورهای اتحادیه اروپا برقرار کند.

آمریکا درحال از دست دادن قابل‌اعتمادترین شریک خود در اتحادیه اروپا است، درست وقتی که به‌دنبال یافتن راهی برای تروریسم جهانی، بحران مهاجران و پیشرفت روسیه است.

پس از پیروزی برگزیت، وزیر امور خارجه آمریکا به لندن سفر کرد تا بار دیگر به مقامات بریتانیا نسبت به همراهی آمریکا با این کشور پس از خروج از اتحادیه اروپا اطمینان دهد.

از طرفی اما باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، هشدار داده که برگزیت بریتانیا را به «ته صف» مذاکرات تجاری می‌فرستند و این یعنی بریتانیا دیگر اداره‌کننده تقاضاهای تجاری اتحادیه اروپا نخواهد بود.

آقای کری اذعان کرد که آمریکا به‌دنبال اثرگذاری رأی برگزیت بر تجارت به‌طورکلی از جمله همکاری تجاری و سرمایه‌گذاری دو سوی اقیانوس اطلس (TTIP)  بود.

نگرانی‌هایی در این مورد وجود دارد که به موافقت‌نامه TTIP حالا که دیگر بریتانیا عضو اتحادیه اروپا نیست، پایبندی وجود نداشته باشد. TTIP موافقت‌نامه مهم آمریکا با کشورهای اتحادیه اروپا است که پشت درهای بسته امضا شد.

پل رایان، رئیس‌ جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا گفته گفت‌وگوها با بریتانیا باید «در مسیر موازی» با مذاکرات TTIP انجام شود.

او گفت: «ما باید صحبت‌های‌مان را با بریتانیا شروع کنیم تا نگرانی‌ها را کم کرده و مسیر روابط تجاری با این کشور را هموار کنیم، چون آنها متحد حتمی ما هستند.»

از جهات مختلف آینده روابط بریتانیا و آمریکا بستگی به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو در آمریکا دارد.

آقای اوباما، رئیس‌جمهوری فعلی در پایان سال جاری میلادی کاخ سفید را ترک خواهد کرد و این رئیس‌جمهوری آینده است که روابط تازه آمریکا با بریتانیای خارج‌شده از اتحادیه اروپا را معماری خواهد کرد. اگر هیلاری کلینتون دموکرات در انتخابات برنده شود، بریتانیا با مشکلاتی روبه‌رو خواهد بود، چون او کاملا موافق دیدگاه اوباما درباره مخالفت با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا است.

هم آقای اوباما و هم خانم کلینتون تاکید کرده‌اند که روابط ویژه خود با بریتانیا را ادامه خواهند داد و به این تصمیم احترام می‌گذارند، اما در آینده چالش‌هایی خواهند داشت. در آن‌سو اما اگر دونالد ترامپ به کاخ سفید راه پیدا کند، برگزیت به‌نفع بریتانیا خواهد بود چون او صراحتا حمایت خود را از کمپین خروج اعلام کرده بود و پس از اعلام رأی مردم بریتانیا، خرسندی خود را از نتیجه این همه‌پرسی نشان داد.

ترامپ حتی از نتایج برگزیت به‌نفع پیشبرد اهداف انتخاباتی خود استفاده و اعلام کرد: «حالا نوبت مردم آمریکا است تا آینده خود را پس بگیرند.»

آمریکا روابط نزدیک خود با بریتانیا را از طریق ناتو و سایر سازمان‌های بین‌المللی کلیدی در مسائلی چون امنیت جهانی، روابط سیاسی و مناسبات اقتصادی ادامه خواهد داد. در واقع اوباما به حضور بریتانیا در ناتو استناد کرده و معتقد است تداوم حضور بریتانیا به‌عنوان یکی از اعضای اصلی این سازمان نظامی اتحادیه اروپا به ادامه‌دار بودن روابط سیاسی و اقتصادی آمریکا و بریتانیا کمک خواهد کرد.

اما آن طور که پیتر وست‌ماکوت، سفیر سابق بریتانیا در واشنگتن می‌گوید، بریتانیا از این پس کمتر می‌تواند به سیاست «آمریکا دوستی» اتحادیه اروپا اطمینان داشته باشد. بدون تردید خروج از اتحادیه اروپا برای بریتانیا هزینه‌های اقتصادی زیادی دارد.

یکی از هزینه‌هایی که بریتانیا باید بپردازد رفع چالش‌های روابط با آمریکا است. دولت‌های دو کشور که از سویی با استعفای دیوید کامرون، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا و از سوی دیگر با انتخابات آبان ماه ریاست‌جمهوری در آمریکا دچار تغییر و تحول می‌شوند، قطعا تغییراتی در سیاست‌ها و درنتیجه، تصمیمات اقتصادی خود خواهند داد.

هرچند باراک اوباما، رئیس‌جمهوری و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در صحبت‌های خود اطمینان داده‌اند که روابط این دو دوست قدیمی برای همیشه گرم خواهد ماند، اما همچنان تردیدهایی جدی درباره آینده روابط سیاسی و اقتصادی بین دو کشور وجود دارد. این تهدیدات به‌‌ویژه زمانی جدی‌تر می‌شود که دونالد ترامپ جمهوریخواه، رئیس‌جمهوری آمریکا شود.