گزارشی از اوضاع اقتصادی حاکم بر سرسبزترین استان کشور / گیلان در انتظار بارش باران رونق

گیلان با همه سرسبزی و زیبایی ظاهری اش، با همه ارتفاعات شگفت انگیزش از اشکورات گرفته تا تالش و املش و همه چم و خم جنگل های انبوهش، درون پرامیدی را نوید نمی دهد. برفی اگر بیاید، سقف کومه هایش فرومی ریزد و بارانی اگر ببارد، چینه هایش از پای می افتند. داستان پرغصه گیلان سر دراز دارد.

استانی که نمونه ای به جامانده از عصر کشاورزی است و هنوز هم تصاویر مربوط به حضور زنان و مردان گیلانی در شالیزارها مشهورترین تصاویر مربوط به این استان سرسبز است. اما آنچه در مورد این خطه از ایران امروز مشخص شده و حقیقت دارد، این است که چنین منطقه ای جزو مناطق محروم کشور است و اقتصاد ضعیفی دارد. باغ های چای لاهیجانش سال هاست که عطر و بویی ندارند و ساقه بلند شالیزارهایش زیر بار نام های ریز و درشت برنج وارداتی خم شده است.

بنابر آمار و ارقام موجود در ارتباط با وضعیت اقتصادی گیلان، سرمایه گذاری کمتری نسبت به سایر استان ها در آن صورت گرفته است. این امر موجب شده تا قدرت خرید مردم هم در این استان کاهش یابد. شاید ظاهر دلربای طبیعت زیبایش چنین می نماید که گیلان به تنهایی همه چیز دارد. اما کمبود سرمایه گذاری در این استان از حدود هشت سال بعد از انقلاب خود را نشان داد و امروز گیلان به لحاظ اقتصادی از استان های ضعیف ایران محسوب می شود.

گیلان در جذب سرمایه گذاران از سایر استان ها هم ضعیف عمل کرده و با داشتن زمینه های معدنی، کشاورزی و صنعتی هرگز نتوانسته از ظرفیت های این بخش های مهم استفاده بهینه را داشته باشد. گیلان امروز در حالی چنین اوضاعی را به خود می بیند که نخستین شهرک های صنعتی در آن احداث شد، نخستین کارخانجات تولید فرش خاورمیانه را داشته و بزرگ ترین کارخانه نساجی به نام صنایع پوشش در این استان احداث شده بود.

کارخانه سیم و کابل سیمکو از دیگر نخستین هایی است که در استان گیلان ریشه دوانده بود و حتی چینی سازی پارس را هم باید به این فهرست اضافه کرد. اما همه روی خوب و خوش گیلان در نهایت تا یک دهه بعد از انقلاب ادامه داشت و بعد از آن سرمایه گذاران این استان یکی یکی از استان رفتند تا این استان با شهرهای بندری اش و قرارگیری در کنار یکی از حساس ترین مرزهای آبی ایران اینچنین بی بضاعت بماند.

حتی کارخانجات متناسب به وضعیت جغرافیایی این استان هم رو به نابودی نهاده است. مثلاً شیلات که باید منحصر به گیلان باشد در استان های کویری سوددهی بیشتری دارد تا در گیلان. فرهنگ گیلان غنی است اما اقتصادش ضعیف است. بندرانزلی در کنار دریا قرار دارد ولی با داشتن چنین پتانسیلی چقدر به گردشگر بها می دهد؟ حتی پاسخ موثقی برای این سوال هم وجود ندارد و بندر انزلی با این همه پتانسیل بالاترین آمار بیکاری را در این استان دارد.

گیلان استان معین صادرات کالا به روسیه

یکی از امیدهای بازرگانان ایرانی دردوران پساتحریم، حضور در بازار روسیه است؛ بازاری که باوجود اغتشاش در روابط ترکیه و روسیه تا حدودی جا را برای حضور سایر کشورها باز کرده است. ایرانیان از این جمله اند و امید است که گیلان به عنوان استان هم مرز با روسیه، به نقطه ثقل صادرات تبدیل شود.

هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان در این ارتباط می گوید: گواهی فرم های این اتاق مورد اعتماد کشور روسیه است و گیلان استان معین صادرات کالا به روسیه است. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان گفته که تنها گواهی فرم های دو اتاق رشت و تهران مورد اعتماد طرف روسی است.

ایجاد زمینه توسعه فضای کسب و کار در گیلان

به نظر می رسد که مسئولان استان گیلان رفته رفته به فکر اقتصاد کلی استان افتاده باشند. در این میان خانه صنعت، معدن و تجارت قدم هایی را برمی دارد. در همین رابطه و به گزارش خانه صنعت، معدن و تجارت این استان محمود خانزاده در مراسم تجلیل از مدیران شرکت کننده در نمایشگاه صنفی و صنعتی گیلان اظهار کرده که معرفی توانمندی ها و محصولات تولیدی در بخش صنعت و اصناف استان، برقراری ارتباط مستقیم با مشتریان و شناخت نیازهای آنها از برنامه های سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان است.

وی بر شناخت رقبا و آشنایی با خدمات، محصولات و برنامه های واحدهای تولیدی تأکید کرده و می افزاید: فرصت جذب سرمایه گذار و توسعه فعالیت واحدهای صنفی و صنعتی ارتباط با تأمین کنندگان موادخام و ارائه دهندگان خدمات صنعتی از برنامه های پیش بینی شده در سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان است.

سرپرست معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان با بیان اینکه شناخت شرایط کلی بازار و امکان برنامه ریزی براساس آن از برنامه های این سازمان است، تصریح کرد: تعامل با شرکت های همکار به منظور برون سپاری و امور پیمانکاری، به روزرسانی دانش فنی و آشنایی با دستاوردهای جدید صنعت و انجام مذاکرات بازرگانی و انعقاد قراردادهای همکاری از مهم ترین اهداف برگزاری نمایشگاه مذکور است.

خانزاده، گیلان را دارای توانایی های بسیار در بخش های مختلف صنفی و صنعتی خواند و بیان کرد: شناساندن توانمندی ها و ایجاد زمینه های توسعه کسب و کار وظیفه ای است که باید در راستای حمایت از تولید داخلی همواره مدنظر داشته باشیم.

گیلان نیازمند سرمایه گذار

بخش صنعت، معدن و تجارت به عنوان موتور پرتوان توسعه همواره مورد توجه صاحب نظران برنامه های توسعه بوده و به عنوان عاملی برای دستیابی به رشد اقتصادی و رسیدن به پیشرفت های تکنولوژی شناخته شده است. از طرفی باتوجه به مطالعات انجام شده در خصوص توسعه استان گیلان، بخش صنعت، معدن و تجارت در حال حاضر به عنوان پایه توسعه استان مطرح شده که به موازات توسعه بخش های کشاورزی و گردشگری مسیر توسعه استان را هموار خواهد کرد.

به گزارش سایت اتاق بازرگانی و معادن استان گیلان این استان از ظرفیت های بالایی در این حوزه ها برخوردار است. هرچند تاکنون سرمایه گذاری لازم در این حوزه ها انجام نشده است. بنابراین لازم است با شناخت موقعیت موجود و با توجه به چشم انداز و اهداف کمی و کیفی تعیین شده بخش صنعت، معدن و تجارت در پنج سال آینده و با در نظر گرفتن سیاست های کلان محیطی و بخشی و با شناسایی نقاط ضعف و قوت داخلی و فرصت ها و تهدیدهای محیطی، استراتژی های مناسب برای ارتقای جایگاه استان به سمت جایگاهی شایسته متناسب با توانمندی های استان ارائه شود.

در این راستا چرایی و اهمیت صنعت، معدن و تجارت بررسی آینده آن ترسیم و راه های رسیدن به آن طراحی شده و تلاش شده با اتکا بر بخش خصوصی و جهت گیری سیاست های اقتصاد مقاومتی و بهره گیری از مزیت های نسبی در جهت ایجاد مزیت های رقابتی گام هایی برداشته شود و رشد بهره وری عوامل تولید از طریق ارتقای بهره وری سرمایه و منابع انسانی تحقق یابد و با ایجاد صنایع متکی بر منابع طبیعی،  صنایع نوین در بخش صنعت و در بخش معدن با انجام عملیات زمین شناسی و تهیه اطلاعات پایه و برنامه ریزی در جهت انجام و توسعه عملیات اکتشاف و بهره برداری و فرآوری مواد معدنی و تولید محصولات صنایع معدنی و ایجاد صنایع پایین و بالادستی بخش معدن مورد توجه قرار گیرد.

آنچه اهمیت دارد این است که جهت دستیابی به این اهداف نقش مسؤولان استانی در جهت دهی و شتاب دهی توسعه اقتصادی، صنعتی، معدنی و تجاری بسیار پررنگ و تعیین کننده خواهد بود و باید تلاش شود با ایجاد ارتباطات و پیوندهای بین بخشی و با تربیت مشاوران خدمات فنی و مهندسی قوی و بهره گیری از خدمات آنان برای توسعه زیرساخت ها و رشد سرمایه گذاری اقدامات مضاعفی معمول شود.

***

گیلان در آیینه آمار و ارقام

استان گیلان با مساحت ۱۴۷۱۱کیلومتر مربع در میان رشته کوه های البرز و تالش در شمال ایران جای گرفته است. این استان به واحد جغرافیایی جنوب دریای خزر تعلق دارد و با استان های اردبیل در غرب، مازندران در شرق، زنجان در جنوب و کشور استقلال یافته آذربایجان و دریای خزر در شمال هم مرز و همسایه است.

رود سفید تمشک که بین چابکسر و رامسر جاری است، آن را از استان مازندران جدا می کند. براساس تقسیمات کشور سال 75 این استان به مرکزیت رشت، 12شهرستان، 35شهر، 30 بخش، 99دهستان و 2763 آبادی دارد. شهرستان های استان عبارتند از آستارا، آستانه اشرفیه، بندر انزلی، رشت، رودبار، رودسر، شفت، صومعه سرا، تالش، فومن، لاهیجان و لنگرود.

آمار و اطلاعات استان در حوزه تجارت

شاخص کلی عملکرد سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان در سال 93 در بخش بازرگانی داخلی:

1-صدور 9889 فقره پروانه کسب و تمدید 2806 مورد پروانه کسب برای واحدهای صنفی استان

2- همکاری در برگزاری 119 مورد انتخابات اتحادیه های صنفی در سراسر استان

3- بافت 44700 مترمربع فرش دستباف توسط بافندگان فرش در سطح استان گیلان

4- برپایی بیش از 25نمایشگاه عرضه مستقیم کالا در مناسبت های مختلف در سطح رشت و شهرستان های گیلان

بخش بازرگانی خارجی

1-صدور 189 فقره کارت بازرگانی و تمدید 391 فقره کارت دیگر برای متقاضیان مربوطه در سطح استان

2- صادرات بیش از یک میلیون و 200هزار تن کالا به ارزش بیش از 399 میلیون دلار از مرزهای استان

3- واردات بیش از 2میلیون تن کالا به استان به ارزش بیش از یک میلیارد و 365میلیون دلار

4- صادرات 13476 تن کالا به ارزش بیش از 25 میلیون دلار به صورت چمدانی از استان گیلان

5- صدور مجوز برگزاری 30نمایشگاه تخصصی در زمینه های مختلف صنعتی و تجاری در سطح استان

6- ثبت مشخصات 55نفر از صادرکنندگان استان در بانک اطلاعاتی صادرکنندگان گیلان.

آمار و اطلاعات استان در حوزه معدن

شاخص کلی عملکرد سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان در سال 93 در بخش معدن عبارت است از:

1-استخراج بیش از 10میلیون و 800هزار تن انواع مواد معدنی از معادن استان گیلان

2- صدور 11 فقره پروانه اکتشاف و گواهینامه کشف مواد معدنی

3- صدور 403 فقره مجوز برداشت موقت موادمعدنی در سطح استان گیلان

4- صدور دو فقره پروانه بهره برداری موادمعدنی با میزان سرمایه گذاری 20میلیارد ریال

5- وصول بیش از 1/9 میلیارد ریال حقوق دولتی از بهره برداران معادن استان گیلان.

مهم ترین برنامه های حوزه تجارت

-تعداد واحدهای صنفی استان گیلان: حدود 100هزار واحد

-اشتغال در واحدهای صنفی: حدود 200هزار نفر

-تعداد سردخانه های فعال: 40 واحد با ظرفیت بیش از 80هزار تن

-تعداد انبارهای ذخیره کالا: 102 انبار با ظرفیت بیش از 305هزار تن

-تعداد شرکت های پخش: 191 شرکت

-تعداد قالیبافان استان: بیش از 13هزار نفر و بیمه شدن 9500 قالیباف

-تعداد کارگاه قالیبافی متمرکز و غیر متمرکز: 39 کارگاه

آمار و اطلاعات استان در حوزه صنعت

شاخص کلی عملکرد سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان در سال 93 در بخش صنعت عبارت است از:

1-صدور 147 فقره پروانه بهره برداری صنعتی با میزان سرمایه گذاری 7630میلیارد ریال و اشتغال بیش از 4800 نفر

2- صدور 332 فقره جواز تأسیس صنعتی با برآورد میزان سرمایه گذاری بالغ بر 13هزار میلیارد ریال و پیش بینی اشتغال 6500 نفر

3- صدور 44 فقره مجوز طرح توسعه با برآورد میزان سرمایه گذاری حدود 3هزار میلیارد ریال و پیش بینی اشتغال 1800 نفر

مهم ترین برنامه های بخش صنعت

جذب حداکثری سرمایه گذاری داخلی و خارجی متناسب با مزیت های استان، توسعه صادرات صنعتی و معدنی و حمایت از واحدهایی که توان بالقوه حضور در عرصه های صادراتی را دارا هستند، افزایش مشارکت شرکت های خدمات فنی و مهندسی و شرکت های مشاور استانی و استفاده از ظرفیت های تشکل های غیردولتی و ان جی اوها، افزایش سهم سرمایه گذاری به تولید ناخالص داخلی استان، افزایش سهم اشتغال بخش صنعت و معدن به اشتغال کل استان، افزایش سهم صادرات کالاهای صنعتی با فناوری پیشرفته و افزایش سطح توسعه یافتگی صنعت تا رسیدن به رتبه هفتم کشور و افزایش سرمایه گذاری صنعتی به گونه ای که حداقل 10درصد صنایع استان از گروه صنایع نوین و High-Tec و 10درصد صنایع متوسط و بزرگ باشد.

***

19 طرح صنعتی با سرمایه گذاری 11هزار میلیارد ریال در گیلان به بهره برداری می رسد

گیلان یکی از مرزهای صادراتی کشور است و با بهره گیری از تمامی زیرساخت ها در استان می توانیم شاهد رشد صادرات محصولات غیرنفتی بیش از پیش باشیم.

به گزارش روابط عمومی خانه صنعت، معدن و تجارت استان گیلان، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت این استان افزود: محصولات سیمان خزر یکی از قابلیت های صادراتی گیلان است و همواره محصولات باکیفیت در بازارهای داخلی و خارجی پشتوانه محکمی برای مصرف کننده هستند.

علی منتظری با اشاره به افتتاح پروژه های صنعتی بزرگ و نمونه کشوری در گیلان همزمان با دهه فجر انقلاب اسلامی تصریح کرد: در دهه فجر امسال 19پروژه صنعتی با سرمایه گذاری 11هزار میلیارد ریال در استان به بهره برداری می رسد.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان با اشاره به اینکه تعدادی از طرح های مذکور در سطح کشور و خاورمیانه نمونه است، تصریح کرد: راه اندازی طرح های تولیدی تأثیر بسیاری در صنعت، تولید اشتغال و اقتصاد استان دارد.

منتظری در ادامه با اشاره به پیگیری و رفع مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی گفت: با همکاری استاندار محترم گیلان و تمامی مسئولان استان تلاش کرده ایم مشکلات واحدهای تولیدی را در کارگروه رفع موانع تولید استان برطرف کنیم.

وی با بیان رفع 40درصد از مشکلات مطروحه واحدهای تولیدی گیلان در راستای اجرای مصوبات کارگروه رفع موانع تولید در حوزه های مختلف بیمه ای، بانکی، مالیاتی، محیط زیستی، انرژی و. . . گفت: در سال جاری در قالب تسهیلات ایجاد رونق در صنایع کوچک و متوسط 4هزار و 300میلیارد ریال تسهیلات به واحدهای تولیدی در استان پرداخت شده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان در ادامه با اشاره به اینکه اعتقاد داریم صنعت و تولید روزهای سختی را پشت سر می گذارد، تصریح کرد: با استقبال سرمایه گذاران صنعتی و راه اندازی واحدهای بزرگ و شاخص کشوری در استان، آماده سازی زیرساخت های حمل و نقلی مانند پروژه راه آهن و. . . چشم انداز بسیار روشنی در حوزه صنعت استان خواهیم داشت.

منتظری در ادامه گیلان را قطب صنایع سلولزی در کشور عنوان کرد و یادآور شد: امر مذکور افتخار بزرگی برای استان محسوب می شود و این توانمندی با قابلیت های اقلیمی گیلان همخوانی دارد. وی با بیان وجود شرایط برای تأمین مواد اولیه صنایع سلولزی در گیلان، توسعه زراعت چوب را نیازمند فرهنگ سازی دانست و بیان کرد: تا دو سال آینده زراعت چوب پررونق ترین زراعت در استان خواهد شد.

مدیرعامل و عضو هیأت مدیره سیمان خزر نیز در ادامه این نشست با اشاره به تولید600هزار تن سیمان در این واحد صنعتی گفت: سیمان خزر مقام اول تولید سیمان باکیفیت را در کشور دارد که تأمین سیمان پروژه های ملی در سطح کشور بیانگر این مطلب است.

منصور نجفی خاطرنشان کرد: با توجه به امکانات موجود، تولید و عرضه ی همزمان شش نوع محصول سیمانی با کیفیت در سال جاری را در دستور کار داریم و همواره درصدد ارتقای کیفیت محصولات هستیم.

وی با بیان قدمت30ساله سیمان خزر در استان گیلان گفت: سیمان خزر در این مدت طولانی توانسته با به کارگیری سیستم ها و دستگاه های مدرن و همچنین با رعایت مصالح زیست محیطی، علاوه بر تأمین نیاز منطقه و داخلی استان نسبت به گسترش بازارهای همسایه اقدام کرده و گامی بلند در مسیر رشد و شکوفایی صنعت استان و کشور بردارد.

وی با بیان اینکه امکانات سخت افزاری و نرم افزاری ارزشمندی در سیمان خزر وجود دارد، افزود: سیمان خزر با بهره گیری از تکنولوژی روز دنیا و همچنین ماشین آلاتی از کمپانی های معروف آلمان و دانمارک به عنوان یک بنیه اقتصادی در استان مشغول به فعالیت است.

مدیرعامل سیمان خزر گفت: با ورود سرمایه های انسانی متخصص و ارزشمند، مهم ترین اولویتی که در سال 95 در دستور کار قرار گرفته است، ایجاد تنوع در تولید محصولات و ارتقای کیفیت است.

نجفی با بیان اینکه سیمان خزر از واحدهای صنعتی بزرگ استان است، ادامه داد: 500 نفر به صورت مستقیم، 3هزار نفر به صورت غیرمستقیم در سیمان خزر مشغول به فعالیت هستند.

وی با بیان اینکه به علت رکود ساختمان سازی صنعت سیمان با مشکل مواجه است، اضافه کرد: خوشبختانه با حمایت و پشتوانه مسئولان استان، فعالیت سیمان خزر افزایش داشته شده است، به طوری که امروزه کیفیت برتر منطقه در تولید سیمان را داریم.