بسیاری از سرمایهگذارها وقتی تصمیم به سرمایهگذاری داراییشان میگیرند، به جنبههای گوناگونی از جمله صندوق سرمایهگذاری مشترک، صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله یا ارائه سهام و اوراق قرضه توجه میکنند. اما سرمایهگذارها اغلب از برداشتن یک گام مهم در انجام سرمایهگذاری بینالمللی غافل میشوند و آن موضوع امنیت در سرمایهگذاری است. میزان ریسکپذیری یک کشور در سرمایهگذاری عاملی مهم در موفقیت آن بهشمارمیآید. ریسک سرمایهگذاری در یک کشور به معنای ریسکهای اقتصادی، سیاسی و کسبوکاری است که مختص یک کشور است و ممکن است به ضررهای پیشبینینشده در سرمایهگذاری بینجامد.
امنیت سیاسی، امنیت اقتصادی
دو عامل مهم تعیین امنیت در سرمایهگذاری در یک کشور، ریسک سیاسی و ریسک اقتصادی هستند.
• امنیت اقتصادی: این نوع ریسک به توانایی بازپرداخت بدهیها بازمیگردد. کشورهای دارای منابع مالی با ثبات و اقتصاد قدرتمندتر اساساً موقعیتهای قابلاعتمادتری برای سرمایهگذاری نسبت به کشورهای دارای منابع مالی ضعیف و اقتصاد بیمار ایجاد میکنند.
• امنیت سیاسی: این ریسک بستگی به تصمیمات سیاسی دارد که در یک کشور گرفته میشود. این تصمیمات میتواند به زیانهای پیشبینینشده برای سرمایهگذاران بینجامد.درحالیکه ریسک اقتصادی اغلب به «توانایی» بازپرداخت بدهیها بازمیگردد، ریسک سیاسی هم گاهی با اقتصاد گره خورده و به «اراده» کشورها برای پرداخت بدهیها یا حفظ شرایط مساعد برای سرمایهگذاریها بازمیگردد. حتی اگر اقتصاد یک کشور قوی باشد، اگر اوضاع سیاسی مناسب نباشد (نامناسب باشد) سرمایهگذارها برای سرمایهگذاری آن کشور را بهعنوان گزینه خود انتخاب نمیکنند.
بازارهای توسعهیافته، نوظهور و پیشتاز
بازارهای توسعهیافته شامل بزرگترین و صنعتیترین اقتصادهای جهان است. سیستم اقتصادی این کشورها پیشرفته و منسجم است و از نظر سیاسی نیز حاکمیت قانون بهخوبی تثبیت شده است، بنابراین این کشورها امنترین مقصد برای سرمایهگذاری هستند.نرخ رشد اقتصادی این کشورها، اغلب کشورهایی را که در مراحل اولیه سرمایهگذاری هستند با خود کشیده و دنبالهرو خود میکند.
تحلیل سرمایهگذاری در بازارهای توسعهیافته معمولاً بر چرخه اقتصادی و بازاری فعلی تمرکز دارد و ملاحظات سیاسی، به دلیل ثبات موجود، کمترین اثر را در سرمایهگذاری دارند. از جمله این کشورها میتوان به آمریکا، کانادا، فرانسه، ژاپن و استرالیا اشاره کرد. بازارهای نوظهور تجربه صنعتیسازی در زمان بسیار کوتاه را دارند و اغلب سطح بالایی از رشد اقتصادی را به خود میبینند.
این رشد اقتصادی سریع گاهی میتواند به بازگشت سرمایهای تعبیر شود که اغلب در اقتصادهای توسعهیافته در دسترس سرمایهگذاران است. اما به هرحال سرمایهگذاری در بازارهای نوظهور امنیت کمتری نسبت به همتایان توسعهیافتهاش دارد. در این کشورها اغلب بیثباتی سیاسی بیشتری دیده میشود. کسی که در این کشورها قصد سرمایهگذاری دارد باید به استعداد بیشتر آنها در رونق یا رکود بیشازحد هم توجه داشته باشد.
همچنین سرمایهگذار علاوه بر ارزیابی دقیق اصول اقتصادی و مالی بازارهای نوظهور، باید فضای سیاسی کشور و پتانسیل تحولات سیاسی غیرمنتظره را در نظر داشته باشد. بسیاری از اقتصادهای دارای رشد سریع در جهان از جمله چین، هند و برزیل در دسته اقتصادهای نوظهور قرار میگیرند. بازارهای پیشتاز «موج نوی» مقصدهای سرمایهگذاری هستند. این بازارها عموما هم کوچکتر از بازارهای نوظهور سنتی هستند و هم در کشورهایی یافت میشوند که محدودیتهایی را برای توانایی خارجیها در سرمایهگذاری ایجاد میکنند.
بازارهای پیشتاز میتوانند بسیار خطرناک باشند و اغلب از نقدینگی پایین رنج میبرند. اما نکته اینجاست که پتانسیل بازگشت سرمایه در سطحی بالاتر از میانگین را در طول زمان دارند. بازارهای پیشتاز همچنین همبستگی چندانی با سایر مقصدهای سرمایهگذاری سنتی ندارند. این بدان معنا است که این نوع بازارها مزیت تنوع در سرمایهگذاری را بسیار بهتر از رقبای سنتی خود ارائه میدهند. سرمایهگذاران در بازارهای پیشتاز هم مثل همتایانشان در اقتصادهای نوظهور باید دقت زیادی به فضای سیاسی و نیز تحولات اقتصادی و مالی کشور موردنظرشان داشته باشند.از جمله اقتصادهای پیشتاز میتوان نیجریه و کویت را نام برد.
و نتیجه اینکه...
سرمایهگذاری که میخواهد در یک کشور سرمایهگذاری کند باید تحلیل دقیقی از ریسکهای اقتصادی، سیاسی و کسبوکاری در آن کشور داشته باشد، زیرا همین عوامل میتوانند به زیانهای سرمایهگذاری بدل شوند. این تحلیل امنیتی گامی اساسی در ساخت و هدایت حجمی از سرمایهگذاری در سطحی بینالمللی است. سرمایهگذاری که از منابع اطلاعاتی دستاول برای تکمیل اطلاعات خود استفاده میکند، طبعا برای ورود به آن بازار سرمایهای خاص بسیار آمادهتر بوده و میتواند روی سرمایه بینالمللی خود نظارت دقیقتری داشته باشد.