پایان خاموشی‌‌ها در سایه حضور وزارت نفت

بحران کمبود برق موضوعی نیست که بتوان از آن به سادگی گذشت. وزارت نیرو در عملکرد خود نشان داده است در برون‌رفت مشکلات برقی نه تنها موفق نبوده بلکه بدهی بیش از 18هزار میلیارد تومانی را به‌نام خود ثبت کرده است. درست در این زمان وزارت نفت برای حل مشکلات اعلام آمادگی کرده تا شاید صنعت تولید برق این بار در سایه وزارتخانه دیگر بتواند رمقی برای حیات داشته باشد.

 وزارت نفت با صدور اطلاعیه‌ای برای تامین گاز مورد نیاز برای تولید و صادرات برق به منظور تحقق بند ١٣سیاست‌های اقتصاد مقاومتی اعلام آمادگی کرده است، طوری که دو شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران حسب مورد مسئولیت تامین گاز مورد نیاز را برای تولید برق با هدف صادرات به مقدار و در نقطه مورد توافق بر عهده خواهند گرفت و گاز مورد نیاز را به‌عنوان آورده شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران به‌عنوان سرمایه‌گذار تحویل خواهد داد.

در حقیقت قرار است بخش خصوصی با همکاری وزارتخانه نفت از توان واقعی خود برای حل کمبود برق استفاده کند اما در این میان نکته اساسی این است که آیا بخش خصوصی که به دلیل برخی سیاست‌های دولت گذشته در این حوزه نحیف‌تر شده می‌تواند به احیای مجدد خود امیدوار باشد؟

باید بپذیریم بحران برق داریم

صادق صیاد، دبیر کمیته حمایت از ساخت داخل سندیکای صنعت برق ایران با اشاره به اینکه در زمینه تولید برق بخش خصوصی به توانمندی لازم دست یافته است، به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «واقعیت این است که باید بپذیریم در کشور با بحران برق مواجه هستیم، با وجود اینکه پتانسیل لازم برای تولید از منظر نیروی انسانی مجرب، تکنولوژی تولید و سرمایه‌گذاری سخت‌افزاری و امکانات کارخانه‌ای وجود دارد. مشکل اصلی مدیریت تبدیل انرژی‌های متعدد از جمله گاز و گازوئیل به برق است.»

وی اعلام آمادگی وزارت نفت برای حمایت از بخش خصوصی برای تولید برق را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: «نکته مهم جزیره‌ای عمل کردن وزارتخانه است زیرا هر وزارتخانه‌ای که برای بخش خصوصی شرایطی را فراهم می‌سازد به دنبال آن است به اهداف خود دست یابد و به مشکلات موجود کمتر توجه می‌کند. ما می‌دانیم که وزارت نیرو به بخش خصوصی بدهکار است و نیروگاه‌ها (بخش خصوصی) نیز به نوعی به وزارت نفت مقروض. بدون شک برای موفقیت در افزایش تولید آن هم توسط بخش خصوصی آن چه اهمیت دارد هماهنگی کامل و همه‌جانبه دو وزارتخانه نفت و نیرو است.»

در حقیقت باید بپذیریم واحدهای صنعتی و کارخانجات کشور به دلیل کمبود برق و مسائل دیگر به‌طور کامل فعال نیستند و این موضوع به اقتصاد کشور ضربه می‌زند. بحران صنعت برق تنها مختص کشور ما نیست، بیشتر کشورهای منطقه با این بحران مواجه هستند، از این رو تنها راه برون‌رفت آن جلب سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای صنعت برق است تا شاهد رشد اقتصادی باشیم از سویی می‌توان با تولید بیشتر علاوه بر ایجاد اشتغال، صادرات برق نیز داشته باشیم تا درآمدهای ارزی کشور منوط به درآمدهای نفتی نباشد.

این دیدگاه در صورت اجرایی شدن می‌تواند موفقیت زیادی را برای کشور رقم بزند اما باید دید وزارتخانه نفت چگونه و با چه شرایطی می‌خواهد به تولید و صادرات برق ورود کند؟

شرایط همکاری وزارت نفت برای تولید برق

این وزارتخانه اعلام کرده است تمامی مسئولیت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری برای تبدیل گاز به برق با راندمان حرارتی مورد توافق، کسب مجوزهای لازم برای احداث نیروگاه، تاسیسات لازم برای انتقال و صادرات برق و نیز بازاریابی برق تولیدی در کشور هدف و همچنین مسئولیت تامین منابع مالی برای احداث نیروگاه (اعم از بخش فاینانس و نیز آورده نقدی) با سرمایه‌گذار است و قرارداد نهایی برای صادرات برق، توسط مشارکت امضا خواهد شد. سهم سرمایه‌گذار از قیمت فروش صادراتی برق، متناسب با قیمت فروش برق در هر بازار هدف خواهد بود.

صیاد در این زمینه اعلام می‌کند‌: «این موارد همه قابل پیگیری است، نکته مهم وجود بخش‌نامه است که می‌تواند توسط بخش دولتی صادر شود و قاعده بازی را تغییر دهد، در این شرایط بخش خصوصی حریف کدام وزارتخانه خواهد بود. به نظر من فضا برای موفقیت بخش خصوصی زمانی مهیا خواهد بود که ثبات قانون در مدیریت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها وجود داشته باشد تا سرمایه‌گذار نگران آینده خود نباشد.»

دولت اعتماد کند

بخش خصوصی توان ساخت نیروگاه، تولید برق و انتقال آن را به طور کامل دارد اما تعریف‌ها از این بخش‌ها متغیر است. برای نمونه تعدادی از نیروگاه‌ها به دلیل بدهی دولت به بانک‌ها واگذار شده است یا نهادهای عمومی غیردولتی و نهادهای نظامی اداره تعدادی نیروگاه‌ها را برعهده دارند، بدون شک این نیروگاه‌ها را نمی‌توان خصوصی دانست و انتظار داشت تا توان واقعی بخش خصوصی را در این صنعت داشته باشند. دبیر کمیته حمایت از ساخت داخل سندیکای صنعت برق ایران با تایید این مطلب می‌گوید: ‌«به صراحت می‌گویم که کافی است دولت به بخش خصوصی واقعی اعتماد کند، در این فضا نه تنها نیاز داخلی را تامین می‌کنیم بلکه توان صادرات را به دولت می‌دهیم.»

معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت این اقدام را در راستای متنوع کردن سبد انرژی داخلی تعریف کرده و خواستار یکپارچه‌سازی مدیریت کلان حوزه انرژی کشور به منظور بهینه‌سازی اعلام کرده‌اند.

بدون شک این مسئله فرصت خوبی برای شرکت‌های خصوصی تولیدکننده برق است، از این رو از اصغر آریانی‌پور دبیر سندیکای شرکت‌های خصوصی تولیدکننده برق خواستیم تا نظر کارشناسی خود را به نمایندگی از این سندیکا اعلام کند اما وی حاضر به گفت‌و‌گو نشد و اعلام کرد: «دلایل خاصی برای عدم‌اعلام نظر درباره اقدام وزارت نفت دارم که از مطرح کردن آن امتناع می‌کنم.»

با این وجود ناصر شایان عضو سندیکای صنعت برق ورود وزارت نفت به تولید برق با همکاری بخش خصوصی را مثبت ارزیابی می‌کند و به «فرصت امروز» می‌گوید: «مهم‌ترین مشکل بخش خصوصی در تامین خوراک مورد نیاز برای تولید برق است که با همکاری وزارت نفت این مشکل حل می‌شود تا بخش خصوصی دغدغه‌ گرفتن اعتبار برای پرداخت بدهی به این وزارتخانه را نداشته باشد و کارها برای این بخش تسهیل شود.»