شهرداری ها برای تمیزتر شدن هوا چه می کنند؟

شهرداری های شهرهای بزرگ اروپایی با همکاری دولت توانسته اند از ابزارهای قانونی تحت اختیار خود به نفع بهبود کیفیت هوای شهر استفاده کنند و راهکارهای مختلفی برای کاهش آلودگی هوا ارائه دهند.

آنها این طرحها را با کمک دولت و در قالب تنظیم مالیات و عوارضی که دارندگان خودروهای شخصی باید سالانه به دولت مرکزی و محلی بپردازند، طراحی کردهاند. اجرای طرحهایی به منظور جلوگیری از تردد خودروهای آلاینده با استانداردهای پایین در مناطق پرترافیک، اخذ عوارض ازدحام از خودروهای شخصی که در مناطق شلوغ شهر تردد میکنند، اعمال محدودیت سرعت در معابر درونشهری، مدیریت سختگیرانه پارک های حاشیه ای و اجرای مقطعی طرح زوج و فرد کمک کرده تا شهرهای اروپایی با وجود میزبانی انبوهی از خودروها، کیفیت هوای مطلوبی داشته باشند.

اخذ عوارض ازدحام

بخش زیادی از آلودگی هوا زمانی رخ میدهد که خودروها در «ترافیک سنگین» و پشت چراغهای قرمز ایستادهاند. بنابراین کاهش حجم ترافیک در کاهش آلودگی هوا نقش اساسی ایفا میکند. یکی از راهکارهای کاهش ازدحام در معابر شهری، «اعمال عوارض بر خودروهایی است که در خیابانهای شلوغ تردد دارند». 

شهر استکهلم سوئد که از سال 2006 طرح «تعرفه ازدحام» در آن اجرا شد، کاهش قابل ملاحظهای در حجم ترافیک شهری خود تجربه کرد. براساس آمارها، تعداد خودروهای ورودی به مرکز شهر با اجرای این طرح حدود 18درصد کاهش یافت. همچنین در شهر لندن هزینه ازدحام روزانه معادل 5/ 11 پوند است که در محدوده اجرای طرح و بین ساعات 7 صبح تا 18 اعمال میشود. بنابراین خودروهایی که بخواهند به نواحی «ازدحام» مشخص شده در طرح وارد شوند، ملزم هستند در آن روز مبلغ مذکور را بپردازند.

البته تاکسی ها و تاکسی تلفنی ها، اتوبوس ها، موتورسیکلت های دوچرخ، خودروهای متعلق به خدمات عمومی مانند آمبولانس و آتشنشانی، خودروی افرادی که ناتوانی جسمی دارند و گروههای تعیین شده دیگری از این دست، از پرداخت تعرفه ازدحام معاف هستند. از دیگر مزایای این سیاست علاوه بر کاهش آلودگی هوا و کاهش انتشار گاز، میتوان به کاهش تصادفات و تلفات جادهای و «کاهش قرار گرفتن در معرض هوای آلوده» اشاره کرد.

اعمال محدودیت شدید سرعت در معابر

بررسی ها نشان میدهد در بسیاری از شهرهای اروپایی که سرعت مجاز وسایل نقلیه در معابر درونشهری را کاهش دادهاند، حجم آلایندههای هوا به شکل مشهودی کمتر شده است. در بسیاری از معابر شریانی درجه یک و دو (خیابانهای عریض و کمعرض) شهر استکهلم، سقف سرعت مجاز به نسبت رویه معمول سرعت در معابر مختلف شهر، تا 30 کیلومتر کاهش یافته که در کنار اقدامات نظارتی مناسب، اثرات مثبتی بر کاهش آلودگی هوا داشته است.

مدیریت سختگیرانه فضای پارک حاشیه ای

قانونمند کردن یا محدود کردن تعداد فضاهای پارک در دسترس (پارکینگ حاشیه خیابانها) یکی از راهکارهای بهینه کاهش استفاده از خودروهای شخصی و تشویق به استفاده از حملونقل عمومی است.

پاریس، کپنهاگ و زوریخ به تازگی سیستم فضاهای پارک خود را مدرن کردهاند. در سیستم جدید توقف خودرو در این شهرها، تعداد فضاهای عمومی و مجاز پارک حاشیهای خودرو بهطور قابل توجهی از طریق توقف سرمایهگذاری شهرداریها در این حوزه کاهش داشته و بر فضاهای پارک رایگان تعرفه وضع شده یا تعرفههای قبلی پارکینگهای موجود افزایش یافته است.

این اقدامات موجب کاهش حجم تردد خودروها در معابر درونشهری شده است. در کپنهاگ، با کاهش فضاهای پارک در معابر شهری، پارکینگهای عمومی جدید زیرزمینی برای شهروندان نیز ایجاد شده است تا آنها را برای بخشی از سفرهای روزانه درونشهری به استفاده از مترو تشویق کند. در نتیجه این سیاستها، امروزه در پایتخت دانمارک معابر شهری کمازدحامتر از گذشته هستند.

خودروهای اشتراکی

استفاده از خودروهای اشتراکی یکی از راههای مفید از بین بردن شکاف ایجاد شده ناشی از کمبود یا عدم توازن استفاده از حملونقل عمومی با تقاضای سفر در شهرهای بزرگ است. خودروهای اشتراکی، حالتی از اجاره خودرو است که افراد برای سفرهای کوتاه و ساعتی خود از سازمانهای اجارهدهنده، خودرو قرض میگیرند.

سازوکار برخی شرکت های ارائه دهنده این خدمت بهگونهای است که شما میتوانید خودرو را در یک موقعیت جغرافیایی تحویل گرفته و در مکان متفاوت دیگری تحویل دهید. نحوه درخواست خودرو نیز معمولا بهصورت آنلاین است. به تازگی در شهر لیون فرانسه، سیستم استفاده از خودروهای اشتراکی بهطور گسترده اجرا شده است که افراد و شرکتها میتوانند با قیمتهای پایین از این خدمات استفاده کنند.

پاریسی ها به دنبال بهبود هوای شهرشان هستند

پایتخت فرانسه هر از چند گاهی با معضل آلودگی هوا روبه رو میشود. از سال 2012 که سازمان جهانی بهداشت به ارائه آماری درباره میزان مرگ ومیر براثر آلودگی هوا منتشر کرد، شهردار پاریس برآن شد تا طرحهایی را برای مقابله با آلودگی اجراکند. یکی از سیاستهایی که مدیران شهری پاریس در روزهای تشدید آلودگی هوا اتخاذ میکنند، طرح زوج و فرد است. یکی از مهمترین تجارب این شهر در اجرای طرح زوج و فرد، در هفدهم مارس سال 2014 بود، زمانی که آلودگی هوای این شهر به مرز هشدار رسید.

این محدودیت ترافیکی که براساس شماره پلاک خودروها بود، در مرکز شهر و در برخی از نواحی حومه شهر پاریس اجرا شد. بر این اساس خودروهای دارای پلاک زوج، از ساعت 30: 5 صبح تا اواسط شب، حق ورود به مناطق تعیین شده را نداشتند. با این حال در قالب این طرح خودروهای با سوخت پاک نظیر خودروهای برقی و هیبریدی بدون هر گونه محدودیت، از امکان تردد در همه نقاط شهر برخوردار بوده اند.

از دیگر سیاستهایی که مسئولان شهری پاریس در روزهای آلوده اتخاذ کردند، کاهش سرعت مجاز در معابر درون شهری تا 20کیلومتر در ساعت بوده است. در روزهای عادی سرعت مجاز در معابر درونشهری پاریس 50 کیلومتر بر ساعت و در بزرگراهها 90 تا 110 کیلومتر بر ساعت است که این ارقام در روزهای آلوده تا 20 کیلومتر کاهش مییابد. همچنین رایگان کردن حملونقل عمومی، استفاده از دوچرخههای رایگان و سرویس خودروهای اشتراکی از دیگر راهکارهای مورد استفاده در پاریس است.

همچنین در روزهای یکشنبه اول هر ماه خیابانهایی مانند شانزه لیزه تبدیل به پیادهرو میشود و وسایل نقلیه بهجز دوچرخه حق عبورومرور ندارند. به منظور افزایش پوشش گیاهی سطح شهر نیز تصمیم گرفته شده در هریک از مناطق پاریس، یک خیابان بهطور کامل درختکاری شود. این پروژه تا سال 2020 به اتمام خواهد رسید.