گزارشی از استودیوهای ضبط صدا / سود صدا چقدر است؟

معمولا با شنیدن یک قطعه موسیقی زیبا بیشتر از خواننده، آهنگساز یا ترانه‌سرای آن تجلیل به عمل می‌آید. اگرچه این سه توانسته‌اند در خلق یک اثر هنری موفق باشند اما هستند کسانی که پشت پرده این آهنگ زحمات زیادی را متحمل شده‌اند و مهم‌تر از آن سرمایه‌های گزافی را برای این کار اختصاص داده‌اند.

این افراد که معمولا ناشناس باقی می‌مانند، شاید ساعت‌ها پای یک تک آهنگ بنشینند و بارها و بارها آن را با دقت گوش دهند تا در نهایت صدایی که به گوش مردم می‌رسد، خالی از هرگونه آشفتگی یا صداهای اضافی باشد. شاید خیلی از جوان‌ها دوست داشته باشند که روی صدای‌شان سرمایه‌گذاری کنند، اما کمتر کسی به سرمایه‌گذاری در حوزه تکنیک و مهارت ضبط صدا فکر می‌کند. در این گزارش قصد داریم از گوشه‌های پنهان استودیوهای ضبط صدا پرده‌برداری کنیم تا فضای آن را به سرمایه‌گذاران نشان دهیم؛ فضایی پر از نت‌های گوناگون که منتظرند جایگاه اصلی‌شان را پیدا کنند.
به طور کلی استودیوهای موجود به دو دسته استودیوهای خانگی و استودیوهای حرفه‌ای تقسیم می‌شوند. برای راه‌اندازی یک استودیوی خانگی بین 5 تا 10 میلیون سرمایه لازم است، اما به‌عنوان یک کسب‌و‌کار، خیلی نمی‌توان روی آن حساب باز کرد. در مورد استودیوهای حرفه‌ای اما وضعیت بسیار متفاوت است، بنابراین می‌تواند به‌عنوان یک پیشنهاد سرمایه‌گذاری جدی برای علاقه‌مندان مطرح باشد. در این گزارش به نحوه راه‌اندازی یک استودیوی حرفه‌ای به‌عنوان یک فرصت سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.

تجربه و دانش پیش‌شرط ورود به بازار
برای راه‌اندازی یک استودیوی موسیقی حرفه‌ای فارغ از هزینه اجاره مکان شما حداقل به 50 تا 70میلیون سرمایه نیاز دارید. البته باید توجه داشته باشید که هر چقدر بخواهید استودیوی مجهزتر و حرفه‌ای‌تری داشته باشید به همان اندازه سرمایه مورد نیاز شما افزایش می‌یابد. نکته مهم برای شروع سرمایه‌گذاری این است که باید تجربه و آشنایی کافی با این کار در درون شما وجود داشته باشد، یا اینکه در کنار خود از یک فرد باتجربه و آشنا به حوزه موسیقی استفاده کنید.

در غیر‌این صورت احتمال شکست در کار شما بسیار بالاست. در گام بعد باید بدانید برای راه‌اندازی استودیو حداقل یک فضای 40 متری مورد نیاز است که 15 متر آن به فضای استودیو و 25متر بقیه به اتاق فرمان و سایر فضاها اختصاص می‌یابد. طبق معمول هزینه اجاره یا تامین مکان با توجه به متفاوت بودن قیمت‌ها در مناطق مختلف به خودتان واگذار می‌شود. اما برای تجهیز، ابتدا باید فضای استودیو را اکوستیک کنید. اکوستیک کردن فضای استودیو دو بخش دارد؛ یک بخش شامل ایزوله کردن فضا است، یعنی اینکه صدایی بین فضای داخل و خارج از استودیو رد و بدل نشود که این کار برای شما حداقل متر مربعی 30هزارتومان آب می‌خورد و 10هزار تومان نیز هزینه نصب را در بر دارد.

مرحله دوم flat کردن یعنی حذف صداهای اضافی و انعکاس صدا را شامل می‌شود. این کار هم می‌تواند با استفاده از یک سری پانل‌های آماده صورت گیرد که قیمت آن از 30 تا 200هزار تومان متغیر است و شاید بین 2 تا 3میلیون تومان برایflat کردن فضای استودیو صرف شود. در نهایت اکوستیک کردن فضای استودیو دست‌کم 5میلیون تومان برایتان هزینه دربر خواهد داشت، به‌علاوه تجهیزاتی از قبیل میکروفن حرفه‌ای حداقل از سه نوع مختلف برای ضبط کیفیت‌های مختلف صدا (هر کدام به قیمت 5میلیون تومان)، پردازشگر حرفه‌ای (8 تا12 میلیون تومان)، پری آمپلی فایر (3میلیون تومان) و کارت صدای حرفه‌ای (6میلیون تومان)نیز مورد نیاز است.

همچنین برای افزایش قابلیت استودیو، یک میکروفن مدادی برای ضبط صدای سازهای مختلف ضروری است. البته میکروفن‌های شعاعی هم می‌تواند به قابلیت استودیوی شما بیفزاید. در مورد پردازشگر باید توجه داشته باشید که می‌تواند به‌صورت تک کانال (مونو) یا به‌صورت دو کانال (استریو) باشد که حدود 2میلیون تومان اختلاف قیمت دارند. علاوه بر این حداقل دو عدد هدفون حرفه‌ای هر کدام به مبلغ 800هزار تومان، اسپیکر حرفه‌ای (7 میلیون تومان)، میکس کنترولر دیجیتال (8 تا12میلیون تومان) نیز مورد نیاز است. برای کابل‌کشی 600هزار تومان و برای دستگاه تقسیم هدفون هم 800هزار تومان دیگر لازم است.

در مورد کامپیوتر هم می‌توانید از کامپیوترهایpc  (یک میلیون تومان) و هم از کامپیوترهای mach  (6میلیون تومان) استفاده کنید. در مورد اتاق کنترل هم یک میز و صندلی حرفه‌ای لازم است که تا حدود 4میلیون تومان برای شما تمام می‌شود. برای شروع به کار حداقل به دو نیروی کار نیاز دارید؛ یک اپراتور فنی و یک لیدر یا گرداننده به‌عنوان مدیر استودیو که سرجمع ماهانه 5 تا 7میلیون تومان از شما حقوق دریافت می‌کنند. البته در برخی استودیوها به اپراتورها به‌صورت درصدی (تا 30درصد) حقوق پرداخت می‌شود.

کسب مجوزهای لازم
برای کسب مجوزهای لازم باید به سراغ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بروید. جالب است بدانید فرآیند کسب مجوزها به‌صورت متمرکز انجام می‌گیرد. مکان استودیو باید در ساختمان غیر‌مسکونی باشد. از طرف دیگر باید توجه داشته باشید که انتخاب محل استودیو باید به‌گونه‌ای باشد که رفت‌و‌آمدهای زیاد شما برای سایرین مزاحمتی ایحاد نکند.

داشتن سن حداقل 25سال و مدرک لیسانس ترجیحا مرتبط از الزامات کسب مجوز است. پس از آماده‌سازی فضای استودیو و معرفی اپراتور فنی (که باید حتما سابقه فعالیت ثبت شده‌ای در این زمینه داشته باشد) تاییدیه اداره اماکن و در نهایت تایید کارشناس اداره ارشاد از اکوستیک محیط، مجوزهای لازم برای شروع فعالیت به شما داده می‌شود. اگر تمامی شرایط و مدارک لازم را داشته باشید این فرآیند تقریبا چهار تا پنج ماه طول می‌کشد.

وضعیت بازار و سود احتمالی
در حال حاضر با توجه به استقبالی که از فضای موسیقی و خوانندگی در بین جوانان وجود دارد شرایط مناسبی بر این بازار حاکم است. به گفته فعالان بازار حدود شش‌ماه تا یک سال طول می‌کشد تا استودیوی شما جا بیفتد و در بین فعالان عرصه موسیقی جایگاه خود را به دست آورد. در این مورد تبلیغات و ارتباطات مناسب در پیشرفت کار شما بسیار موثر است.
در مورد درآمدها باید بدانید فعالیت در این بخش به دو صورت انجام می‌شود؛ در شکل اول به‌صورت پروژه‌ای برای هر آهنگ یا تراک تعریف می‌شود که نرخ آن از 350 تا 600هزار تومان متغیر است و در شکل دوم به‌صورت اجاره ساعتی، استودیو در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد که در این صورت چه برای ضبط صدا چه برای میکس و مسترینگ بین 50 تا 90هزار تومان اجاره هر ساعت استفاده از استودیو است. در نهایت می‌توان گفت یک استودیوی حرفه‌ای به طور معمول ماهانه بین 20 تا 30میلیون تومان درآمد دارد که با کسر هزینه‌ها بین 30 تا 40درصد آن به طور خالص به صاحب استودیو می‌رسد.

فرصت‌ها و تهدیدها
کیفیت مناسب کار، محیط آرام و طراحی مطلوب از فرصت‌های شما برای متمایز بودن در کار است، همچنین داشتن تخصص یا دانش فنی مناسب در عرصه موسیقی، استفاده از افراد باتجربه در کنارتان می‌تواند مهم‌ترین عامل پیشرفت شما در کار باشد. رپرها و گروه‌های زیرزمینی موسیقی به هیچ وجه نمی‌توانند تهدیدی برای کارتان به حساب آیند.

چون به گفته فعالان بازار، فضای موسیقی و به طور کلی هنر بسیار گسترده است و هر طیفی از کار مخاطب خاص خودش را دارد. تبلیغات مناسب و داشتن ارتباطات خوب با هنرمندان این عرصه بهترین فرصت شما برای موفقیت در کارتان است. همکاری با افراد ناوارد و ارائه کارهای بی‌کیفیت از مهم‌ترین تهدیدهای استودیوی شما به حساب می‌آید، چرا که معمولا یک استودیو را با موفقیت یا عدم موفقیت کارهای خروجی آن می‌شناسند. البته از استودیوهای خانگی هم نباید غافل شد.

توصیه فعالان بازار
به گفته فعالان بازار، با فضای مثبتی که در سال‌های اخیر نسبت به موسیقی در جامعه به وجود آمده است شرایط برای تازه‌واردها به بازار مناسب است، اما تخفیف هزینه‌های اضافی بسیار اهمیت دارد. از طرف دیگر تبلیغات مناسب، ارتباطات قوی و به‌خصوص دقت در انتخاب اپراتور فنی می‌تواند رمز موفقیت و ادامه حضور شما در بازار باشد.