سال جدید و سنت سازمان تکانی!

در روزهای پایانی سال قرار داریم و همچنان سنت دیرینه خانه‌تکانی مانند سایر سنت‌های دیرینه ایرانی پابرجاست. در مراسم خانه‌تکانی گرد و غبار از قسمت‌های مختلف منزل گرفته می‌شود، به‌ویژه بخش‌هایی که چند ماه یا مدت‌هاست نظافت نشده، گردگیری و تمیز می‌شود. چه خوب است که در این روزهای پایانی سال، کارآفرینان و صاحبان کسب‌و‌کار، از کسبه بازار تا مدیران و تصمیم‌گیران سازمان‌های بزرگ دولتی و خصوصی به فکر سازمان‌تکانی افتاده و سعی کنند بهبود یا تغییری سازنده در رویه‌های کاری خود برای سال جدید ایجاد کنند. بدین منظور پیشنهادهای خود را در چند آیتم مجزا تقدیم می‌کنم تا سهمی هرچند کوچک در این امر مهم داشته باشم.

چشم‌انداز و اهداف

به جرات می‌توانم ادعا کنم که تعداد معدودی از بنگاه‌های اقتصادی ما دارای چشم‌انداز و دورنمای مشخصی هستند. اگر تا به امروز دورنمای مناسبی برای فعالیت خود متصور نشدید همین امروز دست به کار شوید. کار سختی نیست، تنها کافی است یادداشت کنید قرار است به چه جایگاهی ظرف چند سال آینده برسید. چشم‌انداز باید دارای خصوصیات زیر باشد: بلندپروازانه باشد، مسیر حركت شركت را به وضوح بیان كند و منحصر به فرد باشد.

به‌عنوان مثال، چشم‌انداز یک شرکت تولید‌کننده محصولات بهداشتی می‌تواند این باشد که «تولید محصول با کیفیت و در حد استاندارد‌های جهانی و رسیدن به رتبه برترین تولید‌کننده محصولات بهداشتی در آسیا». فراموش نکنید که چشم‌انداز و اهداف خود را باید هر ساله بازبینی و به روز کنید.

فروش و بازاریابی

امروزه سرعت پیشرفت علم بازاریابی و فروش به‌مراتب از سرعت یادگیری و به‌کارگیری آن در کسب‌و‌کارها بیشتر شده و به همین منظور به دقت نظر بیشتری در این رابطه نیاز است. گاهی اوقات مشاهده شده که برخی سازمان‌ها با صرف هزینه‌های گزاف از شیوه‌هایی برای معرفی و فروش محصولات یا خدمات‌شان به مشتریان استفاده کرده‌اند که علاوه بر اینکه هیچ همخوانی با ماهیت تولیدات و فرهنگ سازمان‌شان نداشته، طرح فروش نیز با شکست مواجه شده است. به همین خاطر از مدیران و تصمیم‌گیران بنگاه‌های اقتصادی عاجزانه استدعا دارم به این نکته توجه داشته باشند که تمامی تکنیک‌های بازاریابی و فروش برای یک صنف خاص کارایی نداشته و استفاده از آنها تنها با دقت نظر و بررسی ویژه توسط مدیران با تجربه فروش امکان‌پذیر خواهد بود. همچنین پیشنهاد می‌کنم در سال جدید برنامه‌های بازاریابی خود را همگام و همسو با دورنما و اهداف سازمان خود در نظر بگیرید تا در هزینه‌های زمانی و مالی آینده صرفه‌جویی کنند.

مدیریت

علم مدیریت روزبه‌روز در حال پیشرفت است. کم‌کم وقت آن رسیده تا مانند اکثر شرکت‌های مطرح در جهان، مدیران کارآمد و متخصص را به استخدام شرکت درآورده و از دانش و تجربیات آنان در مدیریت شرکت بهره‌مند شویم. باور کنید دادن بخشی از اختیارات به مدیرانی که از خارج از سازمان استخدام شده‌اند کار سختی نیست. در صورتی‌که روند رو به رشد و سوددهی ندارید پیشنهاد می‌کنم مدیران سازمان‌های رقیب را در داخل و خارج از ایران تحت آنالیز قرار داده و سعی در جذب مدیری با مشخصات و تخصص آنها کنید. این تصمیم قدری هزینه‌بر بوده اما در درازمدت بازدهی مثبت خود را نشان خواهد داد.

نیروی انسانی

بدون شک هیچ‌کسب‌و‌کاری بدون داشتن نیروی انسانی کارآمد، متخصص و وفادار به موفقیت نخواهد رسید. در نحوه استخدام کارمندان خود تجدیدنظر کنید. سعی کنید در سال جدید از شیوه‌ها و تکنیک‌های به روز استخدام و مصاحبه استفاده کنید. در صورتی‌که مدیر منابع انسانی متخصص ندارید، استخدام نیروهای خود را به شرکت‌های فعال در این زمینه بسپارید. پیشنهاد می‌کنم از تکنیک مصاحبه استخدامی سه مرحله‌ای استفاده کنید. از این تکنیک برای پست‌های تخصصی و رده بالای سازمان استفاده می‌شود. برای این منظور مصاحبه را در سه روز متفاوت در سه مکان مختلف و با سه نفر مصاحبه‌کننده مجزا برگزار کنید و میانگین امتیاز نهایی را ملاک انتخاب خود قرار دهید.

سعی کنید در سال جدید طوری برنامه‌ریزی کنید که هدف را بر پرورش نیروهای موجود در سازمان و ارتقای آنان برای تصاحب پست‌های بالاتر قرار دهید. به خاطر داشته باشید که متقاضیان زیادی پشت درهای بسته سازمان شما قرار دارند که ممکن است به‌مراتب نیاز بیشتری به کار داشته و بتوانند وفاداری خود را به نحو مطلوب‌تری به نسبت برخی از پرسنل کم کار در شرکت ایفا کنند. در سال جدید راه را برای آنان هموار‌تر سازید.

مشتریان

همه ما می‌دانیم که مشتریان راضی، به مرور به مشتریان وفادار تبدیل خواهند شد. اما اگر همچنان به این اعتقاد دارید که مشتریان وفادار برای همیشه به محصولات شما وفادار خواهند ماند باید عرض کنم با شما مخالفم. نسل جوان امروزی، قسمت اعظم مشتریان سازمان‌های تولیدی و خدماتی را تشکیل می‌دهند. نسلی که تنوع‌گرا بوده و به نسبت نسل گذشته از قدرت ریسک‌پذیری بالاتری برخورداراست و به جهت آنکه با گزینه‌های مشابه زیادی جهت خرید مواجهند به خود این امکان را می‌دهند تا محصولات مشابه را نیز آزمایش کرده و از این میان بهترین را انتخاب کنند.

راز افزایش وفاداری در بازار رقابتی امروز در چند عامل نهفته است که پیشنهاد می‌کنم برای سال آینده مدنظر قرار دهید:

-1 برند محصولات خود را ارتقا دهید.

-2 در دسترس خریدار باشید.

-3 بسته‌بندی خلاقانه داشته باشید.

-4 بالاترین کیفیت را ارائه دهید،

-5 در فضای مجازی حضور پررنگ داشته باشید.

یک نکته که حاصل تجربه شخصی بنده در فروش محصولات چندین شرکت معتبر بوده این است که همان‌گونه که در نگهداری و وفادار‌سازی مشتریان تاکید می‌شود باید عرض کنم که در سال جدید سعی کنید برخی از مشتریان بدحساب و اصطلاحا بدقلق را از گردونه مشتریان خود حذف کنید. بدین منظور پیشنهاد می‌کنم تعدادی از کارت‌های ویزیت رقبای خود را نزد خود نگه دارید و به محض مشاهده این دسته از مشتریان، رقبای‌تان را به آنها معرفی کنید. با این شیوه نه‌تنها از شر این مشتریان خلاص شده‌اید، بلکه رقبای خود را درگیر یک همکاری فرسایشی با این دسته از مشتریان خواهید کرد.

دنیای مجازی

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، بازار امروز تغییرات زیادی به چشم دیده است؛ بازاری سرشار از محصولات متنوع و مشابه و مملو از ایده‌های خلاقانه که روزبه‌روز ابداع شده و به بازار عرضه می‌شوند. مشتریان نیز به همین منوال تغییر کرده‌اند و امروزه با نسلی مواجه هستیم که مدت زمان زیادی را صرف جست‌وجو در وب‌سایت‌های گوناگون و فعالیت در شبکه‌های اجتماعی می‌کند. به آن دسته از مدیرانی که تا به امروز به فکر معرفی و فروش محصولات و خدمات خود در فضای مجازی نیفتاده‌اند یا حضور کم‌رنگی در این عرصه داشته‌اند، پیشنهاد می‌کنم در سال جدید مقدمات حضور هرچه پر رنگ‌تر خود را در این بازار نو ظهور تجربه کرده و تاثیر شگرف آن را بر سودآوری بنگاه اقتصادی خود مشاهده کنند.

محیط کاری

در سال جدید کمی بیشتر به فکر کارمندان خود باشید. آنها را بیشتر از گذشته غافلگیر کنید. رنگ‌آمیزی یا نصب کاغذ دیواری با طرح جدید کمترین کاری است که در افزایش کارایی و بهره‌وری نیروی انسانی خود به خرج داده‌اید. شک نکنید تاثیر بسیار شگرفی در رضایت شغلی آنان خواهد داشت. نورپردازی اتاق‌های کاری را مورد بررسی مجدد قرار دهید. پیشنهاد می‌کنم به هر کارمند گلدانی کوچک اهدا کنید و از آنها بخواهید تا از آن مراقبت کنند. هر شش ماه یا در پایان هر سال مسابقه‌ای برگزار کنید و به صاحب شاداب‌ترین گل‌ها جوایزی اهدا کنید. سعی کنید روحیه پویا و شادابی را در سازمان رواج دهید. مطمئن باشید نخستین فردی که از نتیجه آن بهره خواهد برد، خود شما هستید.

پاداش

عادات همیشگی و یکنواخت خود در پرداخت پاداش یا تنبیه را در سال جدید تغییر دهید. پاداش‌های یکنواخت سهم بسیار کمی بر کارایی کارمندان دارد. دقت کنید که پاداش همواره باید غافلگیر‌کننده باشد تا بیشترین تاثیر را ایجاد کند. کارمند ماه انتخاب کنید. هر ماه بهترین کارمند خود را براساس ملاک‌هایی نظیر شیک‌پوشی، رفتار مناسب با همکاران و مشتریان، در زمان مقرر در محل کار حاضر شدن و انجام فعالیت‌ها به نحو مطلوب انتخاب کرده و نام او را به همراه تصویری از وی در تابلو سر در ورودی پرسنل به سازمان نصب کنید. فرهنگ سازمانی خود را در قالب ملاک‌های تعیین بهترین کارمند در سازمان نشر دهید.