دارندگان خودروهای لوکس مالیات می‌دهند؟

محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت در پی سیاست‌های در پیش گرفته شده توسط این وزارتخانه درباره خودروهای لوکس و با حجم موتور بالا، موافقت خود را با گرفتن مالیات از صاحبان این خودروها اعلام کرده است.

نعمت‌زاده هفته گذشته در برنامه تلویزیونی پایش اعلام کرد: «در حال حاضر مالیات و حقوق و سود بازرگانی از واردکنندگان خودروهای لوکس دریافت می‌شود، به‌اعتقاد بنده افرادی که می‌توانند این هزینه‌ها را پرداخت کنند پس توانایی پرداخت مالیات‌های دیگر را هم خواهند داشت. البته تعیین مالیات‌های سنگین برای واردات خودروهای لوکس معایب و محاسن خاص خود را دارد که باید مورد بررسی قرار گرفته و درنهایت تصمیمات لازم اتخاذ شود.»

هدف از مالیات گرفتن از صاحبان خودروهای سنگین، درست مانند ممنوعیت واردات خودروها با حجم موتور بالای 2500 سی‌سی از سوی وزیر صنعت اعلام نشده است. گرچه چنین الگویی در بسیاری از کشورها اجرا می‌شود اما آیا می‌توان الگوی نظام اقتصادی آنها را که تفاوت‌های زیادی با اقتصاد کشور ما دارد، در ایران نیز پیاده کرد؟ این پیشنهاد او از دو جهت قابل بررسی است، نخست اینکه آیا مالیات گرفتن از صاحبان خودروهای لوکس در حیطه وظایف وزارت صنعت می‌گنجد؟ نکته دیگر اینکه چنین تصمیمی چه تاثیراتی در بازار می‌گذارد و نکته آخر اینکه آیا می‌توان این پیشنهاد را در قالب حمایت از تولید داخلی و صنعت خودرو دانست؟

حمایت مجلس از پیشنهاد آقای وزیر

تصمیم برای هر نوع تغییری در نظام مالیاتی در قالب وظایف وزارت اقتصاد و امور دارایی است بنابراین اعلام موافقت وزارت صنعت، در صورت موافق نبودن وزارت اقتصاد تاثیر چندانی در تصویب چنین قانونی ندارد.

جمشید پژویان، اقتصاددان درباره این پیشنهاد وزیر صنعت، به «فرصت امروز» می‌گوید: «آقای نعمت‌زاده وظایف دیگری دارد و تعیین چنین تصمیمی بر عهده او نیست. کاش به جای این پیشنهاد ایشان درباره تنظیم صنعت خودرو و ارتقای کیفیت خودروهای تولید داخل سخن می‌گفتند. بهتر است مسائل مالیاتی به وزارت اقتصاد واگذار شود.»

محسن بیگلری، عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی، نیز درباره این پیشنهاد وزیر صنعت به «فرصت امروز» می‌گوید: «من با این پیشنهاد موافق هستم و گمان می‌کنم که مجلس نیز از این پیشنهاد استقبال کند اما باید چنین تصمیمی با همکاری وزارت اقتصاد گرفته شود.»

بیان چنین پیشنهادی دارای ملزوماتی نظیر اینکه مالیات برای چه خودروهایی، در چه شرایطی، نوع مالیات و چگونگی دریافت است که البته وزیر صنعت نیز بر بررسی شرایط تاکید کرده است. اما آنچه در صحبت‌های نعمت‌زاده به وضوح اعلام شده این است که مالیات از صاحبان این خودروها دریافت شود.

مالیات بر مجموع درآمد تعیین شود

پژویان درباره ملزومات تعیین مالیات برای یک بخش، بیان می‌کند: «در درجه اول باید مشخص شود که این مالیات از صاحبان چه خودروهایی دریافت شود، آیا منظور از خودروهای لوکس که وزیر صنعت به آن اشاره کرده، همان خودروهای 2500 سی‌سی به بالا است؟ اگر این‌گونه باشد اکنون خودروهای قدیمی در کشور هستند که حجم موتورشان بالای 2500 سی‌سی است اما قیمتشان به 15 میلیون هم نمی‌رسد.»

او می‌افزاید: «وقتی چنین پیشنهادی داده می‌شود باید یک فرد متخصص نظام مالیاتی مشخص کند که چه نوع مالیاتی از چه نوع خودروهایی دریافت و مشخص شود که معیار دریافت مالیات قیمت خودرو است یا حجم موتور؟ به اعتقاد من بهتر است به جای این‌کار بنزین گران‌تر شده تا این مالیات مشمول همه شود. بدیهی است که در چنین شرایطی صاحبان خودروهای لوکس ناچار به پرداخت هزینه بیشتر برای خودروهای خود هستند.»

موضوع دیگری که درباره گرفتن مالیات از صاحبان خودروهای لوکس مطرح می‌شود این است که به دلیل اینکه اصولا این نوع از خودروها وارداتی هستند، در گمرک یعنی هنگام ورود به کشور مالیات خود را پرداخت می‌کنند، در حقیقت خودروهای وارداتی براساس حجم موتوردر گمرک تعرفه واردات پرداخت می‌کنند و این تعرفه قیمت خودرو را نیز بالاتر می‌برد. بنابراین دریافت دوباره مالیات به اعتقاد کارشناسان ممکن است اقدام درستی نباشد.

پژویان در این‌باره اظهار می‌کند: «واقعیت این است که خودروهای مورد نظر آقای نعمت‌زاده، خودروهای سوپرلوکس نظیر پورشه و بنز هستند اما کسانی که صاحبان این خودروها هستند درآمدشان در ماه روی میلیارد می‌چرخد بنابراین تا زمانی که مالیات بر مجموع درآمد تعیین نشود، مشکلی حل نخواهد شد. باید اقتصاددانان متخصص در زمینه مالیات، درباره اصلاح کل نظام مالیاتی تصمیم‌گیری کنند و گرنه با اینکه یک روز روی واردات شکلات و یک روز دیگر روی واردات خودرو مالیات بسته شود، مشکلی حل نخواهد شد.‌»

بیگلری نیز بیان می‌کند: «طبیعتا کسی که می‌تواند سوار چنین خودروهایی شود توانایی پرداخت مالیاتش را نیز دارد. کسی که توانسته به درآمدهای اینچنینی دست پیدا کند باید بتواند مالیاتش را نیز پرداخت کند.‌»

پرداخت مالیات، حمایت از تولید داخلی؟

در تصمیم‌های اخیر وزارت صنعت درباره خودرو، همواره این پرسش مطرح بوده که آیا می‌توان آنها را به‌عنوان حمایت از خودروسازی داخلی تلقی کرد؟ این پرسش درباره این پیشنهاد در حالی مطرح می‌شود که تولیدات داخلی خودرو هیچ‌گاه در دسته خودروهای لوکس تلقی نمی‌شوند.

پژویان در پاسخ به این پرسش بیان می‌کند: «قطعا اعلام چنین پیشنهادی در راستای حمایت از تولید داخلی است. گرچه بازار خودروی لوکس با بازار خودروی داخلی متفاوت است و ما چنین خودروهایی را در داخل تولید نمی‌کنیم اما کسانی که خریدار خودروهای خارجی هستند در صورت گران شدن آن خودروها، به خودروهای داخلی روی می‌آورند که نزدیک به این نوع خودروها هستند.»

عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی نیز می‌گوید: «ممکن است در ابتدا به صاحبان این خودروها فشار وارد شود اما درنهایت تصویب چنین پیشنهادی می‌تواند درآمدهای دولت را بالاتر برده و در راستای حمایت از تولید داخلی است.‌»

هرچند می‌توان پیشنهاد وزیر صنعت را به‌طور قاطعانه در حمایت از تولید داخلی دانست اما باید توجه داشت که در اقتصاد نمی‌توان فقط به یک موضوع اشاره کرد بلکه باید مجموع سیاست‌ها در نظر گرفته شود. یعنی باید سیاست‌های دیگر غیر‌مالیاتی نیز در نظر گرفته شود تا بتوان گامی موثر برداشت در غیر‌این صورت شاید سال‌ها بعد از چنین پیشنهادی هم به‌عنوان تصمیمی مقطعی یاد شود.