تکنیک‌ های افزایش انگیزش کارمندان (بخش اول)

قصد دارم این هفته به یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که مدیران در محیط کار با آن بسیار برخورد داشته و اغلب اهمیت آن را نادیده می‌گیرند تحت عنوان «انگیزش» بپردازم‌ اما قبل از آن، موضوع را با طرح یک سوال از شما آغاز می‌کنم: جزو کدام دسته از مدیران هستید؟ گروه اول را مدیرانی تشکیل می‌دهند که نیروی انسانی را صرفا به‌عنوان ابزاری در جهت تولید و ارائه محصولات و خدمات در نظر گرفته و عموما تصمیمات خود را بدون توجه به پتانسیل و روحیه نیروی انسانی خود می‌گیرند. اما گروه دوم را مدیرانی تشکیل می‌دهند که سازمان را بدون نیروی انسانی، صرفا مجموعه‌ای از ساختمان و ماشین‌آلات دانسته و کارمندان را به‌عنوان عامل پویایی و موتور محرکه سازمان در نظر گرفته و در تصمیمات خود توجه بیشتری به سطح مهارت، تخصص و پتانسیل نیروی انسانی خود دارند. اگر جزو دسته دوم هستید پیشنهاد می‌کنم ادامه مطلب را مطالعه بفرمایید.

طی چند سال اخیر با مدیران زیادی برخورد داشتم که از کاهش کارایی پرسنل خود در یک دوره زمانی گله‌مند بوده و دلیل آن را عواملی نظیر فشار‌های مالی، زندگی و اجتماعی بر کارمندان خود می‌دانستند. اگر نخواهم مغرضانه به این قضیه نگاه کنم باید عرض کنم در خوش بینانه‌ترین حالت تنها 20 درصد از سهم کاهش کارایی پرسنل را می‌توان به این عوامل نسبت داد‌ اما 80 درصد الباقی بدون شک از بی‌انگیزه شدن پرسنل ناشی می‌شود؛ عاملی که برای بسیاری از مدیران ما پوشیده بوده و به آن کمتر توجه می‌شود. بی‌اطلاعی از تکنیک‌های نوین انگیزه‌بخشی به پرسنل و استفاده از روش‌های نخ‌نما و قدیمی دو عامل اصلی این رخداد است.

خبر خوب اینکه تا به امروز تکنیک‌های گوناگونی در ارتباط با انگیزه‌بخشی به پرسنل سازمان توسط صاحبنظران و محققان مختلف معرفی شده است اما بنده قصد دارم طی چند بخش مختلف به تشریح مهم‌ترین و کاربردی‌ترین شیوه‌ها بپردازم.

نکاتی پیرامون پاداش مالی

یکی از متداول‌ترین ابزارهای انگیزشی، پاداش مالی است. به‌دلیل قدمت و سادگی آن، توسط اکثر مدیران و در اغلب سازمان‌ها به‌کار برده می‌شود. اگر از این شیوه برای انگیزش پرسنل خود استفاده می‌کنید پیشنهاد می‌کنم برای افزایش اثربخشی آن نکات زیر را رعایت کنید:

پاداش مالی را به‌صورت نامنظم پرداخت کنید. به این معنا که تاریخ مشخصی برای پرداخت آن وجود نداشته باشد تا غافلگیر‌کننده باشد. به بیانی دیگر باید غیر‌قابل پیش‌بینی باشد. دست برخی از مدیران برای کارمندان خود رو شده که در چه شرایطی و در چه تاریخی پاداش را دریافت خواهند کرد. در این حالت اثربخشی پاداش به حداقل ممکن می‌رسد و به مرور تبدیل به عادت می‌شود.

مدتی در یکی از شرکت‌های معتبر مواد‌غذایی مشغول به کار بودم. مدیر‌عامل در ماه مبارک رمضان به هر‌یک از کارمندان سه عدد مرغ به‌عنوان پاداش داد. این عملکرد منجر به افزایش چشمگیر انگیزش و کارایی پرسنل در سال اول شد. سال آینده به همین شیوه عمل کرد اما نتیجه آن نصف شد. در سال سوم، پرسنل قبل از شروع ماه رمضان به فکر دریافت مرغ خود بودند و این رفته رفته تبدیل به حق شده بود و نه پاداش. نکته‌ای که مدیریت به آن توجهی نداشت تنوع در ارائه پاداش و استفاده از سایر شیوه‌های انگیزشی بود.

پاداش مالی را به‌صورت خاص ارائه کنید. روش‌های متنوعی برای پرداخت پاداش‌های مالی وجود دارد. گاهی با صرف همان هزینه اما با کمی خلاقیت می‌توان انگیزه پرسنل را تا حد بسیار زیادی افزایش داد. عموما برای پرسنل غیر‌مدیریتی سازمان از پرداخت پاداش مالی از طریق واریز به حساب حقوقی پرسنل یا ارائه کارت هدیه و برای کادر مدیریتی سازمان از پاداش‌های مالی غیرمستقیم استفاده می‌شود.

به‌عنوان مثال پیشنهاد می‌کنم یک میز از یک رستوران را برای یکی، دو روز در هفته اجاره کرده و روی آن پرچم شرکت را قرار دهید و با ارائه کارت دعوت رسمی، مدیران و سرپرستان را به همراه همسران‌شان به‌صورت مجزا یا گروهی دعوت کرده و اجازه دهید در محیطی گرم و صمیمی غذای مطلوب خود را صرف کنند.در طی هفته‌های آینده و به مرور به تشریح سایر نکات و تکنیک‌های انگیزش پرسنل خواهم پرداخت.

* دکترای مدیریت منابع انسانی