آیین نامه / تکالیف قانونی تامین‌ کنندگان در تبلیغ کالاها و خدمات در قانون تجارت الکترونیکی کشور

با توجه به اهمیت نقش تبلیغات مبتنی بر صداقت و پرهیز از فریبکاری در تبلیغ کالاها و خدمات در تجارت الکترونیکی در جلوگیری از نقض حقوق مصرف‌کنندگان در انتخاب آگاهانه محصولات مورد نیاز از سوی آنها، فصل دوم مبحث اول از باب سوم قانون تجارت الکترونیکی مصوب سال 1382 قواعد ناظر بر تبلیغات و بازاریابی در تجارت الکترونیکی را مقرر داشته است‌. 

تکالیف قانونی تامین‌کنندگان در تبلیغ کالاها و خدمات به شرح زیر است: 

1‌- خودداری تامین‌کنندگان از ارتکاب فعل یا ترك فعلی که به مشتبه شدن یا فریب مخاطب منتهی شود

ممکن است در اثر انجام اقدامات یا خودداری از اقداماتی که به تبلیغات و بازاریابی کالاها و خدمات ارتباط می‌یابد، مصرف‌کنندگان و مخاطبان تبلیغات مزبور مرتکب اشتباهی شوند.

و با خریداری و مصرف کالاها و خدمات معرفی شده در تبلیغ، انتظارات ایجاد شده در آنها نسبت به کالاها و خدمات مزبور تامین نشود‌. علاوه‌بر آن برخی اقدامات مانند ذکر مطالبی در تبلیغ راجع‌به ویژگی‌های کالاها و خدمات مورد نظر به‌صورت اغراق‌آمیز یا غیر‌واقعی، یا خودداری از بیان نکات قابل توجه درباره کیفیت آنها ممکن است به فریب مصرف‌کنندگان و مخاطبان تبلیغ منتهی شود. از این رو ماده (50) قانون تجارت الکترونیکی کشور مقرر داشته است که تامین‌کنندگان در تبلیغ کالا و خدمات خود نباید مرتکب فعل یا ترك فعلی شوند که سبب مشتبه شدن یا فریب مخاطب از حیث کمیت و کیفیت شود‌.

ماده (50) ارتکاب فعل یا ترك فعلی را که به مشتبه شدن یا فریب مخاطب تبلیغ منجر شود ممنوع ساخته است‌. به عبارت دیگر تامین‌کننده را ملزم کرده است که از اعتماد مخاطب برای مشتبه شدن یا فریب وی سوءاستفاده نکند و مرتکب تدلیس در معامله الکترونیکی نشود‌. مشتبه شدن و فریب مخاطب ممکن است با خودداری از بیان عیبی که در کالا یا خدمت مورد تبلیغ وجود دارد، روی دهد یا با نسبت دادن وصفی غیرواقعی در آن تحقق یابد‌. در هریک از این دو صورت جلوه‌ای از فریبکاری در تبلیغ مشاهده می‌شود‌.

بنابراین قانون‌گذار ارتکاب آنها را ممنوع دانسته و برای اشخاص متخلف تحمل مجازات پیش‌بینی شده را مقرر داشته است‌. اگرچه در ماده مزبور اصطلاحات فعل و ترك فعل به‌صورت عام به کار رفته، اما این نکته قابل توجه است که مصادیق فعل و ترك فعل حسب مورد و با عنایت به نوع کالا یا خدمت متفاوت خواهند بود و برای تعیین آ‌نها می‌توان رویه حرفه‌ای مورد استفاده در زمینه عرضه و فروش کالاها و خدمات مختلف را معیار مناسبی دانست که با استفاده از اظهار‌نظر کارشناسی قابل استناد خواهد بود‌. 

2‌- خودداری از به خطر انداختن سلامت افراد

ماده (51) قانون تجارت الکترونیکی مقرر داشته است که تامین‌کنندگانی که برای فروش کالا و خدمات خود تبلیغ می‌کنند، نباید سلامتی افراد را به خطر اندازند‌. یکی از نمونه‌های قابل ذکر در این زمینه تبلیغ راجع به مواد خوراکی یا آشامیدنی است‌. ممکن است درباره مفید بودن کالای عرضه شده به‌عنوان کره نباتی برای همه مصرف‌کنندگان تبلیغ یا نوشیدن نوشابه‌های گازدار برای کلیه مخاطبان تبلیغ توصیه شود. حال آنکه مصرف این گونه کالاها ممکن است براساس موازین بهداشتی و طبی برای برخی گروه‌های سنی مانند سالمندان و کودکان مفید نباشد‌‌. بنابراین خودداری از به خطر انداختن سلامتی مصرف‌کنندگان باید در تبلیغ تامین‌کنندگان مورد توجه قرار گیرد‌. 

3‌- ارائه اطلاعات دقیق، صحیح و روشن درباره کالا و خدمات مورد تبلیغ 

ماده (52) قانون تجارت الکترونیکی مقرر داشته است که تامین‌کننده باید به‌نحوی تبلیغ کند که مصرف‌کننده به‌طور دقیق، صحیح و روشن اطلاعات مربوط به کالا و خدمات را درك کند‌. بنابراین تبلیغات راجع به کالاها و خدمات مورد نظر باید به صورتی انجام شود که از ایجاد ابهام برای مصرف‌کننده جلوگیری شود‌. ماده 52 نحوه انجام تبلیغ درباره کالا و خدمات و به عبارت دیگر، الزامات مورد نظر قانون در تبلیغات مزبور را تعیین کرده است تا با اعلام اطلاعات دقیق راجع به ویژگی‌های کالاها و خدمات، در مخاطب تبلیغ درك درست و واقع‌بینانه‌ای از آنها ایجاد شود و بتواند کالا یا خدمات مورد نیاز خود را آگاهانه انتخاب کند.