تجارتی در ابعاد اقتصاد

بارها و بارها برای گرفتن یک فتوکپی ساده از این فروشگاه به فروشگاه دیگری سرزده‌اید تا اینکه بالاخره کارتان انجام شده و نمونه‌ای از مدرک مورد نیازتان را تکثیر کرده‌اید اما این ساده‌ترین موضوع در زندگی روزمره ماست که با ماشین‌های اداری سروکار داریم، چون مدتی است دنیای دیجیتالی تمام امور اداری ما را به خود اختصاص داده و بدون این تجهیزات تقریبا انجام کارهای روزانه را برایمان غیر‌ممکن کرده است. به دور و بر و اطراف خود کمی دقت کنید روی هر یک از میزهای همکاران و دوستان شما حداقل یکی از این ماشین‌ها به پریز برق وصل و آماده به کار است. از تلفن روی میز خودتان گرفته تا پیشرفته‌ترین دستگاه‌های تکثیر همه و همه خبر از تجارتی در ابعاد اقتصاد کشورمان دارد. چون هیچ اداره یا سازمانی نیست که برای فعالیت‌های روزانه خود به آنها وابسته نباشد.

هرچند نباید فراموش کنیم موضوع اتوماسیون اداری مدتی است در ارگان‌های دولتی و خصوصی کشورمان جدی شده و زمینه حضور این تجهیزات را بیش از پیش کرده است. «فرصت امروز» برای یافتن واقعیت بازار تجاری ماشین‌های اداری سری به خیابان ایرانشهر مرکز اصلی این تجهیزات زده تا از چند و چون ماجرا برایتان بگوید هرچند این بازار آنچنان وسیع است که فروشگاه‌ها و مراکز خدمات پس از فروش آن مختص یک خیابان یا یک محله نیست، بلکه در سطح شهر می‌توانید نمایندگی‌ها و فروشگاه‌های مجاز این لوازم را ببینید.

ماشین‌هایی با برندهایی نوستالژیک

بسیاری از ما به جای استفاده از کلمه فتوکپی معمولاً از کلمه زیراکس استفاده می‌کنیم که این موضوع حکایت از همان نوستالژیک بودن برخی برندهای ماشین‌های اداری در زندگی ما دارد، این برندها کم نیستند و می‌توان به برندهایی چون کداک، کانن و شارپ نیز در این زمینه اشاره کنیم اما امروز بازار تجهیزات و ماشین‌های اداری عبارتند از: IBM، Ricoh، Canon، Panasonic، Sharp، Toshiba، Konica، Minolta، lanier، LG و Savin. این برندها به‌طورکلی در بحث ماشین‌‌آلات اداری جزو معروف‌ترین‌ها هستند. هرچند تعداد کمی از آنها اکنون در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند و برخی در خارج ایران.

اخبار بازار بین‌المللی

براساس گزارش مارکت مانیتور در سال 2015 میلادی میزان فروش تجهیزات اداری (ماشین‌های اداری) در سه ماهه دوم 23/1 درصد افزایش داشته اما در دوره یک‌ساله و مقایسه با همین دوره در سال گذشته در مجموع 07/19درصد کاهش نشان می‌دهد که کارشناسان این بازار مهم‌ترین عامل را در رکود حاکم بر اقتصادهای بزرگ جهان اعلام کرده‌اند؛ به‌صورتی که این رکود باعث کاهش تعداد شرکت‌های کوچک و بزرگ و روند ثبت شرکت‌های تازه تأسیس در سراسر دهکده جهانی شده است. در این گزارش کل بازار ماشین‌آلات اداری در سراسر جهان ارزشی معادل 93/87 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده و براساس داده‌های اقتصادی امروز پیش‌بینی شده که این تجارت در سال آینده میلادی در محدوده 90میلیارد دلار ثابت باشد. اما مارکت مانیتور در بخش دیگری از گزارش خود آورده که یکی از بزرگ‌ترین بازارهای تجهیزات و ماشین‌آلات اداری مخصوص به ایالات متحده آمریکا است که در این منطقه تقریبا نیمی از تجارت ماشین‌های اداری شکل گرفته است. جدول زیر روند هفت سال گذشته تجارت تجهیزات و ماشین‌آلات اداری را از قبیل پرینتر، فکس، اسکنر و فتوکپی نشان می‌دهد تجهیزاتی چون رایانه در این تجارت لحاظ نشده‌اند چون آنها در بخش IT تقسیم‌بندی می‌شوند.

بسیاری از کارشناسان اقتصادی با توجه به اهمیت استفاده از این تجهیزات در توسعه شرکت‌ها و اداره‌ها معتقدند با استفاده از آمار موجود در این زمینه و میزان گسترش یا کوچک شدن این تجارت می‌توان روند شکل‌گیری شرکت‌های تجاری و موسسات را کاملا رصد کرد و برای توسعه اقتصادی منطقه موردنظر برنامه‌ریزی کرد. بنابراین با توجه به اطلاعات و ارقام موجود کاملا مشخص است که در سال‌های 2008 تا 2014 میلادی اقتصاد ایالات متحده روبه کوچک شدن بوده و میزان مصرف این تجهیزات نزولی بوده، هرچند گروه دیگری از کارشناسان دراین باره معتقدند با توجه به تغییر کاربری برخی از تجهیزات یاد شده و البته تولید دستگاه‌های چندکاره نمی‌توان زیاد این نتایج را مورد بحث و بررسی قرار داد، چون در واقع ممکن است شرکت‌ها به نوع دیگری نیازهای خود را برطرف کرده باشند.

گردش مالی بازار ایران

با قدم زدن در خیابان ایرانشهر و گستردگی فروشگاه‌های مربوط به تجهیزات و ماشین‌آلات اداری بدون تردید درخواهیم یافت که حجم تجارت کالاهای این صنف با توجه به جمعیت ایران و البته توسعه کشورمان قابل توجه است و نمی‌توان به سادگی از کنار اعداد و ارقام جابه‌جا شده در این صنف گذشت. حال آنکه برخی مسئولان و البته دست اندرکاران سخن از حجم قابل توجهی از قاچاق در این زمینه گفته و این موضوع را عاملی برای زیان مصرف‌کنندگان می‌دانند.

سیدمهدی میرمهدی کمیجانی، رئیس اتحادیه صنف فناوران و رایانه تهران در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: خوشبختانه با توجه به وجود قوانین مناسب و البته تعرفه‌های قابل قبول نسبت به واردات این‌گونه تجهیزات در زمینه ماشین‌های اداری واقعاً قاچاق بسیار پایین و قابل چشم‌پوشی است. بنابراین ماشین‌های اداری اکنون درحد قابل قبولی از طریق مبادی قانونی و نمایندگان مجاز و کمتر از 15درصد تجهیزات موجود در بازار به‌صورت قاچاق وارد می‌شود.

رئیس اتحادیه صنف فناوران و رایانه تهران درباره علت ناچیز بودن قاچاق در این صنف تصریح کرد: همان‌طور که می‌دانید نمی‌توان درباره هیچ یک از اصناف موجود کشورمان با قاطعیت بگوییم در این صنف قاچاق نداریم که صنف ما نیز از آن مستثنا نیست. اما از آنجا که در زمینه تجهیزات و ماشین‌آلات اداری ایران اصلا تولید ندارد و براساس قانونی لوازمی که نمونه ایرانی ندارند با پرداخت مبالغ قانونی گمرک بدون مشکل امکان وارد شدن به بازار را دارند، از این رو کمتر واردکننده‌ای دست به ریسک واردات غیرقانونی می‌زند، چون مشکلی از لحاظ قانونی در مقابل وی نیست و می‌تواند با تعرفه‌ای مناسب کالای خود را وارد کشور کند.

وی در ادامه به حجم کلی بازار ایران نیز اشاره کرد و افزود: با دقت در بازار بین‌المللی و البته نگرش در بازار ایران درخواهیم یافت واقعا نمی‌توان درباره حجم کلی این بازار اظهارنظر کرد و ارقام دقیقی ارائه کرد؛ اما آنچه براساس تجربه و حضور در این صنف برایمان مشخص شده است اینکه صرفا در تهران ما نزدیک به 4هزار میلیارد تــومــان گـــردش مــــالـــــی ســالانـــه در این تجهیزات را تجربه کرده‌ایم که بخش عمده‌ای از ایـــــن گـــــردش مالی مربوط به انواع پرینتر و فیش‌پرینت‌ها بوده است. این درحالی است که بیشترین واردات این تجهیزات از کشور چین است (بیش از 95درصد) و در پی آن کره‌جنوبی و برخی از کشورهای اروپایی قرار دارند.

این مقام صنفی همچنین درباره رویکرد بازار و تقاضای موجود برای خرید دستگاه‌های متفاوت به خبرنگار ما می‌گوید: با توجه به توسعه تکنولوژی و البته از آنجا که این نوع تجهیزات در سطح بین‌المللی به سرعت در حال تغییر و تحول هستند، هر روز نیاز شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی و خصوصی برای تهیه این تجهیزات متفاوت از روز گذشته خواهد بود اما اکنون بیشترین تقاضا برای دستگاه‌های چندکاره است به این دلیل که نه‌تنها خرید و نگهداری دستگاه‌های چندکاره اقتصادی است، بلکه با توجه به کاهش فضای در اختیار بسیاری از شرکت‌ها، این دستگاه‌ها بهترین گزینه‌های خرید متقاضیان هستند.

کمیجانی به موضوع بسیار مهم خدمات پس از فروش نیز اشاره کرده و می‌افزاید: در این صنف یکی از مهم‌ترین موارد، بحث خدمات پس از فروش و گارانتی دستگاه‌ها است که برای این موضوع توصیه ما به متقاضیان این است که از فروشگاه‌های معتبر و دارای جواز کسب از سوی اتحادیه خرید کنند و برای خرید خود حتما فاکتور رسمی که مهر و امضای فروشنده و فروشگاه را دارد، دریافت کنند اما درباره دستگاه‌ها هنگام دریافت فاکتور حتماً از فروشنده بخواهید شماره سریال دستگاه را در فاکتور قید کند تا در صورت بروز هرگونه مشکل، اتحادیه بتواند با استناد به موارد یاد شده اقدام کند. چون در صورت خرید از فروشگاه‌های غیرمجاز اتحادیه از ارائه خدمات به متقاضیان معذور است.

بیشترین قاچاق در قطعات صورت می‌گیرد

از سوی دیگر محمدرضا میرزایی کلیشمه، یکی از فروشندگان منطقه ایرانشهر با اشاره گردش مالی بسیار بالای خدمات پس از فروش به «فرصت امروز» می‌گوید: بیشترین میزان سودآوری در این صنف مربوط به ارائه خدمات پس از فروش و قطعات است، چون فروش خود دستگاه‌ها به دلیل تعدد واردکنندگان گاهی تنها با 10هزار تومان سود انجام می‌شود اما درباره خدمات پس از فروش و قطعات واقعا نمی‌توان بی‌تفاوت بود چون اصل تجارت در این بخش است.

میرزایی درباره قاچاق این محصولات نیز تصریح می‌کند: به‌طورکلی درمورد خود دستگاه معمولا کالای قاچاق خریدار ندارد اما در بخش قطعات می‌توان گفت موضوع کاملا برعکس است و اصلا واردات قانونی نداریم. به‌عنوان مثال، درباره کارتریج‌ها، چرخ‌دنده‌ها و موتورهای مورد نیاز شاید به جرات بتوان گفت تنها 10درصد واردات قانونی صورت می‌گیرد و باقی از طریق قاچاق به دست متقاضیان می‌رسد که آن‌ هم در بسیاری از موارد باعث بروز مشکلاتی برای خریداران شده است. وی در ادامه می‌افزاید: در مورد قاچاق کارتریج‌ها تنها موضوع ورود کارتریج تقلبی با برندهای معروف موردنظر نیست، چون سود حاصل از این موضوع کار را به جایی رسانده که برخی سودجویان با سفارش بدنه‌های تقلبی به تولیدکنندگان چینی داخل خاک ایران کارتریج را پر کرده و بسته‌بندی می‌کنند و به قیمت اصلی به متقاضیان ارائه می‌دهند.

این فعال صنفی به دیگر قطعات قاچاق موجود در بازار نیز اشاره کرده و می‌گوید: شاید موضوع کارتریج امروزه بیشترین اخبار را به خود اختصاص داده است اما با در نظر گرفتن اجزای تشکیل‌دهنده بسیاری از تجهیزات و ماشین‌های اداری درمی‌یابیم که صدها قطعه کوچک و بزرگ است که قابلیت تقلب دارند، چون هیچ تولیده‌کننده‌ای در این زمینه در ایران نیست و بسیاری از واردکنندگان اصلی نیز توان تأمین قطعات را به هر دلیل ندارند، به‌عنوان مثال، امروز بیشتر چرخ‌دنده‌های موجود بازار برای تعمیر این‌گونه تجهیزات از تولیدات درجه سه یا چهار کشور چین هستند.