برای نخستین بار در ایران پرواز کردم

می‌گوید اسرار شعبده‌های دیوید کاپرفیلد را خیلی خوب بلد است. کارهایی را که او برای نخستین بار در جهان انجام می‌داد برای نخستین بار در ایران انجام داده اما مانورهای رسانه‌ای کاپرفیلد را نداشته تا مثل او شهرت جهانی پیدا کند. می‌گوید اینها نه معجزه‌ است نه جادو، شعبده‌بازی یک علم است که می‌شود آن را یاد گرفت و یاد داد. فقط کمی استعداد می‌خواهد و تمرین. او به هنرجوهای شعبده‌بازی آموزش هم می‌دهد و می‌گوید: جوان‌های امروزی هم به اندازه گذشته به شعبده علاقه‌مندند و برای یاد گرفتنش هیجان دارند.

***

آقای رضایی شاید تصور شود با لورفتن بعضی از حقه‌های معروف و فاش‌شدن رازهای شعبده‌بازی این کار دیگر برای نسل‌های جدید جذاب نباشد؟ جوان‌ها هم هنوز دوست دارند شعبده یاد بگیرند؟

از سن10‌ساله به کلاس‌های ما می‌آیند تا مردهای 60-50 ساله. شما هر جای دنیا می‌توانید با شعبده ارتباط برقرار کنید. هر جا اراده کنید با هر چیزی می‌توانید حرکتی انجام دهید. این برای همه جذاب است. اگر شما فهمیدید یک شعبده‌باز چه می‌کند این ضعف کار اوست و یادتان باشد حتماً بد اجرا کرده. این کار زمانی زیباست که شعبده‌باز کارش را قشنگ انجام دهد. اینها جادو نیست، هنری است که با تمرین زیاد به دست می‌آید.

دخترها هم برای یاد گرفتن مراجعه می‌کنند؟

صددرصد. ما الان چند شعبده‌باز خانم داریم که با مجوز ارشاد فعالیت می‌کنند و کم‌کم تعداد این خانم‌ها دارد زیاد می‌شود. در شرق آسیا شعبده‌بازهایی که خیلی قوی دارند کار می‌کنند همه خانم بوده‌اند.

هنرجوهایی که سراغ‌تان می‌آیند بیشتر دنبال آموختن چه چیزی هستند؟ چه اسراری در شعبده‌بازی بیشتر طرفدار دارد؟

همه انسان‌ها از اجسامی که غیب می‌شوند و ظاهر می‌شوند حیرت‌زده می‌شوند و همیشه این سوال مطرح است که کجا رفت؟ این برای‌شان خیلی جالب است و این اسرار کار ماست. همیشه از من می‌پرسند شخصی که روی صحنه غیب شد کجا رفت؟ ولی هرگز نمی‌توانم توضیح بدهم. بقیه شعبده‌ها هم جذابند و همه این هنر را دوست دارند.

برای یاد گرفتن شعبده‌بازی در سطح آماتوری و حرفه‌ای چقدر زمان لازم است؟

مثل دانشگاه است. این قدر وسیع است که نمی‌دانم از کجا شروع کنم. برای یادگیری این علم در کشورهای بزرگ دنیا دانشگاه وجود دارد ولی در ایران این امکان نیست و مردم به‌صورت سرگرمی آن را یاد می‌گیرند. من در آموزش‌هایم از اصولی شروع می‌کنم که خودم در خارج از کشور آموزش دیده‌ام، روی میمیک صورت و استایل بدن کار می‌کنم و بعد اصل قضیه و اینکه چطور باید با دست‌ها کار کرد... زمان یادگیری همه اینها بستگی به استعداد طرف دارد. حتی ما هم نمی‌توانیم با 18 سال سابقه شعبده‌بازی بگوییم استاد شده‌ایم. این هنر بی‌نهایت است و همیشه آیتم‌های به روزی هست که باید به کارمان اضافه کنیم و خودمان را قوی‌تر کنیم.

چند نفر در ایران هستند که در شعبده‌بازی خیلی حرفه‌ای‌اند؟

در ایران که همه می‌گویند ما استادیم! اما اگر از وجه بین‌المللی نگاه کنیم، ما یک کمپانی ساخت لوازم شعبده‌بازی هستیم و محصولاتی را که در یک بخش کارگاهی طراحی و تولید می‌کنیم به خارج از کشور صادر می‌کنیم. در واقع ما تنها کسی هستیم که در ایران بین‌المللی کار می‌کنیم و بقیه شعبده‌بازان را هم تامین می‌کنیم. البته همه از دوستان ما هستند. ولی واقعیت این است که ما با سطح دنیا فاصله داریم چون ‌‌در ایران فستیوال برگزار نمی‌شود، ما آکادمی نداریم، کلاس و لکچر نداریم و در نتیجه هم‌سطح بقیه دنیا کار نمی‌کنیم.

آیا تمام حقه‌های شعبده‌بازی قابل آموزش برای همه هست؟ اینکه یک شخص بتواند طور دیگری شعبده‌بازی کند و شهرت جهانی به دست بیاورد، چطور اتفاق می‌افتد؟ یعنی کارهایی هست که مثلاً فقط دیوید کاپرفیلد می‌تواند انجام دهد؟

دلیل مشهور شدن‌ رسانه است، رسانه و دولتی که شعبده‌بازهای بزرگ را حمایت می‌کند. رسانه از ما حمایت نمی‌کند و طبیعی است که هیچ‌کس نمی‌تواند ما را بشناسد. الان دقیقا کاری را که دیوید کاپرفیلد برای نخستین بار در دنیا انجام داد و پرواز کرد من نخستین بار در ایران انجام داده‌ام ولی رسانه ما هیچ وقت این مسئله را انعکاس نداده و حمایتی نکرده. شعبده یک رشته هنری بسیار گران است. وقتی که دیود کاپرفیلد ترن را غیب کرد، سه ماه در منطقه فعالیت کرده بود و شرایط را طوری فراهم کرده بود تا کارش را انجام دهد. اما ما برای چنین هزینه‌هایی هیچ وقت حمایت نشده‌ایم.

در ایران در چه جاهایی بیشتر از کار شما استقبال می‌شود؟

من برای ارگان‌های دولتی کار می‌کنم و همه جای ایران هم می‌روم. هر جا روی صحنه رفته‌ام کارم گرفته. چون کارهایم جدید است و تا حالا جایی اجرا نشده. حتی برای اینکه کپی نشود توی سایت هم نگذاشته‌ام و از تلویزیون هم پخش نشده.

آیا در زندگی معمولی هم می‌شود از اسرار شعبده‌بازی استفاده کرد؟ یا لازم است حتماً صحنه‌ای طراحی شده وجود داشته باشد؟

شعبده‌بازی چند شاخه دارد. اگر از شاخه تردستی باشد هر لحظه می‌شود آن را انجام داد. یا اگر از شاخه منتال (ذهنی) باشد با تمرکز قابل انجام است. همه چیز بستگی به روحیه شخص و تمرکز و ریلکس بودن خودش دارد. البته لازم است افراد شعبده را درک کنند. من سال‌هاست که برای خیلی از اطرافیانم اجرا نکرده‌ام، ولی خارج از کشور در هر جایی کاری را اجرا کرده‌ام. اینجا مردم کمی دید بدی دارند. مثلاً خیال می‌کنند طرف دارد جادو می‌کند، درحالی‌که کار ما علمی است که با تمرین به دست می‌آید.

درآمد شعبده‌بازان از چه راه‌هایی است و آیا برای گذران زندگی کافی است؟

اگر درباره گروه خودم صحبت کنم، ما وضع‌مان خوب است و راضی هستیم. چرا که ما بخش طراحی داریم و محصولات ابزار کار شعبده‌بازی را تولید و صادر می‌کنیم. گروه ما متفاوت است. اما بعضی‌ از شعبده‌بازان شغل‌شان ثابت نیست و محدود است. بیشتر دو شغله هستند و این باعث می‌شود حرفه‌ای بودن دشوار شود.